İZLEME ve DEĞERLENDİRME PROJE YÖNETİMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME
ANAHTAR KAVRAMLAR ve TERİMLER İzleme Değerlendirme
ÖĞRENİM ÇIKTILARI Bu dersin sonunda izleme ve değerlendirme yöntemleri tanımlayabilecek, tanımlanan izleme ve değerlendirme yöntemlerinin geçerliliğini sorgulayabileceksiniz.
1. İzleme ve Değerlendirme Nedir? İzleme ve değerlendirme gerçekleştirmek istediğimiz dönüşüm ile ilgili olarak kesin kanıtlar ortaya koymamızı sağlar (Yentürk ve Aksakoğlu, 2006:145).
1.1. İzleme İzleme, bir projenin uygulama süresi boyunca sürekli ve sistemli olarak veri toplama sürecidir. Toplanan bilgi projenin takibi için kullanılacak ve proje faaliyetlerinin yönetiminde gerektiğinde düzeltmeler yapılabilecektir.
1.2. Değerlendirme Değerlendirme, planlanan proje hedeflerinin ne kadarının gerçekleştirildiğini ölçmemizi sağlar. Bu kapsamda başlangıçta yapılan kabullerin ne kadar doğru olup olmadığını anlamamızı, dönüşümün etkisi, verimliliği ve sürdürülebilirliği konusunda yargıya varmamızı mümkün kılar. Değerlendirme sonucunda elde ettiğimiz veriler bir sonraki projelerimiz için de yol gösterici olabilir.
1.3. İzleme ve Değerlendirme Arasındaki Farklar Kim yapar? Her düzeyde proje ekibi Dışarıdan bir gözlemci veya bir değerlendirme grubu Ne zaman yapar? Proje kapsamında sürekli olarak Belirli dönemlerde: Projenin başlangıcında, ortasında, sonunda ve proje bittikten belli bir süre sonra Niçin yapar? Projenin ilerleyişini takip edebilmek, gerekirse önlemler almak ve düzenlemeler yapabilmek için Diğer program ve projeler için öğrenme çıktıları geliştirmek, Varolan örgüt politikalarını gözden geçirmek üzere girdi sağlamak için Mantıksal çerçeve matrisi ile ilişkisi Kaynaklar Faaliyetler Çıktılar Proje Amacı Genel Hedef
Sorun Girdiler Faaliyetler Sorunun Azaltılması veya Ortadan kaldırılması Çabaların Ölçülmesi S O N U Ç L A R Çıktılar Sonuçlar Etkinin Ölçülmesi Sürdürülebilen Etki Değişimin Ölçülmesi
1.4. İzleme Süreci Proje kapsamında proje süreci ve bu süreçte yaratılmaya çalışılan etki izlenmelidir. Bu kapsamda üç alan izlenebilir (Yentürk ve Aksakoğlu, 2006:147): Proje tarafından oluşturulan yapı ve sağlanan hizmetlerin fiziksel olarak üretiminin izlenmesi (faaliyetlerin izlenmesi) Yapıların ve hizmetlerin hedef gruplar tarafından kullanılmasının izlenmesi (çıktıların izlenmesi) Mali kaynakların yönetiminin izlenmesi
1.5. Değerlendirme Süreci Değerlendirme çalışmaları genel olarak projelerin ortalarına doğru, proje sonunda ve proje tamamlandıktan belli bir süre sonra gerçekleştirilebilir. Mantıksal çerçevede dikey mantığın gerçekleştiğini göstermek de değerlendirmenin bir parçasıdır (Yentürk ve Aksakoğlu, 2006:148): Çıktılar, gerçekleştirilen faaliyetler sonucu mu oluşuyor? Bu çıktılar, proje amacına ulaşmamızı sağlıyor mu? Proje amacımız uzun dönemde anlamlı bir değişim yaratacak mı? (Genel hedefimizin gerçekleşmesine katkıda bulunacak mı?)
1.5. Değerlendirme Süreci Ayrıca hedef gruplar ve ortaklar ile gerçekleştirilen deneyimler de değerlendirilmeye dahil edilebilir, yararlanıcıların görüşleri alınabilir. Bu kapsamda aşağıdaki sorular yöneltilebilir? Faaliyetlerden nasıl bir tecrübe edindiler? Bu tecrübelerin yaşamları üzerinde nasıl bir etkisi oldu?
1.6. Veri Toplama Yöntemleri Bu kapsamda birincil ve ikincil kaynaklar kullanılabilir: Birincil Kaynaklar: Sadece izleme ve değerlendirme için toplanmış bilgilerdir. Doğrudan gözlem, anket, mülakat, toplantılar, odak grup toplantıları, derinlemesine görüşmeler olabilir. İkincil Kaynaklar: Hem projenin gerekçelerini hem de yarattığımız dönüşümü açıklarken kullandığımız kaynaklardır. Resmi belgeler, kalkınma planları, sosyolojik ve demografik araştırma raporları, proje için referans olabilecek belgeler, faaliyet raporları ve durum analizleri olabilir.
1.7. MÇ ve İzleme ve Değerlendirme MÇ’de göz önünde bulundurulacak hususlar: Faaliyetler: Bu kapsamda kaynaklar ve özet bütçe gösterge ve bilgi kaynağı olarak değerlendirilmektedir. Harcamalar ve bu harcamalar için alınan çeşitli belgeler (sözleşmeler, dekontlar, makbuzlar vb. gibi muhasebe kayıtları) VB. Çıktılar ve Proje Amacı: Göstergeler ve doğrulama kaynakları bilgi kaynaklarını oluşturacaktır. Projenin finansal durumunun belirli dönemlerde öngörülen harcama miktarı ile karşılaştırılması da finansal açıdan etkinin değerlendirilmesine katkıda bulunacaktır. İki düzey için de birincil kaynakları kullanmak gerekebilir. Bu kapsamda hedef gruplardan proje ile ilgili deneyimleri ve yarattığı değişim ile ilgili niteliksel ve niceliksel araştırma yöntemleri ile bilgi toplanabilir.
E-Posta: smac@sakarya.edu.tr