1 GELİŞİM DÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ Eyyüp ok Psikolojik Danışman Yaşar Dedeman Anadolu İmam Hatip Lisesi Eyyüp ok Psikolojik Danışman Yaşar Dedeman Anadolu İmam Hatip Lisesi

İNSAN NE YAPMALI Ey insan olan insan! Kendini oku. Yoksa hayvan ve camid hükmünde insan olmak ihtimali var.”

ANAHTAR KAVRAMLAR Hikmet Gayelilik ZIDDI Abes Faydasızlık Hikmet Gayelilik ZIDDI Abes Faydasızlık 3

MAKSADSIZ BİRŞEY VARMI? 4

Kullanma Klavuzunda Ne Yazar? TELEFON Haberleşme, Fotoğraf çekme Ses kayıt TELEFON Haberleşme, Fotoğraf çekme Ses kayıt 5

Prospektüste Ne Yazar? İLAÇ Ağrı kesici Tansiyon düşürücü Öksürük kesici İLAÇ Ağrı kesici Tansiyon düşürücü Öksürük kesici 6

YAPILIŞ GAYESİNİ KİM BELİRLER Telefonun gayesini Telefonu yapan İlacın gayesini İlacı yapan mühendis …BELİRLER… Telefonun gayesini Telefonu yapan İlacın gayesini İlacı yapan mühendis …BELİRLER… 7

HANGİSİ DAHA MÜKEMMEL? GÖZ FOTOĞRAF MAKİNESİ BEYİN BİLGİSAYAR KASASI HAFIZABELLEK, CD VB. İNSANBİLGİSAYAR? GÖZ FOTOĞRAF MAKİNESİ BEYİN BİLGİSAYAR KASASI HAFIZABELLEK, CD VB. İNSANBİLGİSAYAR? 8

İNSAN GAYESİ İNSAN MÜKEMMEL BİR FABRİKA VE MAKİNE GÜNEŞ LAMBA VE SOBA KAMER(AY) TAKVİMCİ ALYUVARERZAK MEMURU AKYUVARASKER İNSAN MÜKEMMEL BİR FABRİKA VE MAKİNE GÜNEŞ LAMBA VE SOBA KAMER(AY) TAKVİMCİ ALYUVARERZAK MEMURU AKYUVARASKER 9

10 İNSANI TANIYALIM İnsan anne karnın da dünya ya gelen ve toprakta biten bir yolculuk süreci yaşar bu dünyada. bu süreç içerisinde içinde bulunduğumuz 12 – 18 yaş aralığına ergenlik (Gençlik) dönemi denir. İnsan anne karnın da dünya ya gelen ve toprakta biten bir yolculuk süreci yaşar bu dünyada. bu süreç içerisinde içinde bulunduğumuz 12 – 18 yaş aralığına ergenlik (Gençlik) dönemi denir.

11 ERKEKLERDE ERGENLİK DÖNEMİ  Boy uzaması  Koltuk altında, genital bölge ve göğüs bölgesinde kıllanma görülür, sakal ve bıyık çıkmaya başlar.  Ses kalınlaşır.  Kas dokusu gelişir.  Sivilcelenme  Boy uzaması  Koltuk altında, genital bölge ve göğüs bölgesinde kıllanma görülür, sakal ve bıyık çıkmaya başlar.  Ses kalınlaşır.  Kas dokusu gelişir.  Sivilcelenme

12 Ergenlik döneminde ilişkiler nasıl değişir ve gelişir? Ergenlik dönemindeki fiziksel ve zihinsel değişimlere ergenlerin kendilerine bakış açıları, aile ve arkadaşları da dahil olmak üzere, başkaları ile ilişkilerinde önemli değişiklikler eşlik eder.

13 DAVRANIŞLAR ve DUYGULARDAKİ DEĞİŞİMLER  YALNIZLIK İSTEĞİ  İSTEKSİZLİK  TOPLUMDA ZITLIK DURUMU  OTORİTEYE KARŞI DİRENİŞ EĞİLİMLERİ  KARŞI CİNSE OLAN ZITLIK  YALNIZLIK İSTEĞİ  İSTEKSİZLİK  TOPLUMDA ZITLIK DURUMU  OTORİTEYE KARŞI DİRENİŞ EĞİLİMLERİ  KARŞI CİNSE OLAN ZITLIK

14 DAVRANIŞLAR ve DUYGULARDAKİ DEĞİŞİMLER Ergenlik döneminde duygularda farklılaşma, iniş çıkışlar görülür. Ergen bir gün çok mutluyken, ertesi gün çok üzgün olabilir. Ergen zaman zaman duygularını ve heyecanlarını denetleyemez. Öfkesini, sevincini kontrol etmekte sorun yaşayabilir

15 Aile ilişkilerindeki değişimler Ergenlik döneminin gelişimsel görevlerinden biri de bir genç yetişkine dönüşmenin başarılmasıdır. Bu sürecin bir parçası olarak ergenin ailesi hakkındaki bazı duyguları ile hesaplaşması gerekir. Ergenlik döneminde ergenler anne-babaları ve diğer önemli otorite figürlerinin her şeyi bilmediğini veya her soruna çözüm düşünürler. Ergenlerin bir kısmının bu dönemde aileye isyan etmesi sık görülür ve normal bir durumdur.

16 Çatışma nedenleri  arkadaşlık ilişkileri,  akademik başarı,  bağımsızlık isteği  arkadaşlık ilişkileri,  akademik başarı,  bağımsızlık isteği

17 Arkadaş ilişkilerindeki değişimler Ergenlik döneminde arkadaşlarla geçirilen süre artar. Çoğunlukla ergenler arkadaşları ile geçirdikleri zamanlardan, diğer aktivitelere kıyasla daha fazla zevk alırlar. Arkadaşlarının kendilerini daha iyi anladığını ve kabul ettiğini söylerler.

18 Arkadaş ilişkilerindeki değişimler  Ergenliğin ilk yıllarında kızlar kızlarla, erkeler erkeklerle iletişim kurarlar. Kızlar genellikle aynı ortak zevkleri olduğu kız arkadaşları ile uzun uzun sohbetler yaparlar.  Ergenlik döneminde kızlar erkekler, erkekler de kızlar için merak konusudur. Ancak karşı cins ile iyi arkadaşlıkların gelişmesi biraz daha ileri yaşlarda gözlenir.  Bu yaşlarda kızlarla erkeklerin arkadaşlıkları, kendilerini ve karşı cinsi tanımaları, olayları değerlendirirken farklı bakış açılarına sahip olmaları bakımından önemlidir  Ergenliğin ilk yıllarında kızlar kızlarla, erkeler erkeklerle iletişim kurarlar. Kızlar genellikle aynı ortak zevkleri olduğu kız arkadaşları ile uzun uzun sohbetler yaparlar.  Ergenlik döneminde kızlar erkekler, erkekler de kızlar için merak konusudur. Ancak karşı cins ile iyi arkadaşlıkların gelişmesi biraz daha ileri yaşlarda gözlenir.  Bu yaşlarda kızlarla erkeklerin arkadaşlıkları, kendilerini ve karşı cinsi tanımaları, olayları değerlendirirken farklı bakış açılarına sahip olmaları bakımından önemlidir

19 ERGENLİK DÖNEMİ VE KİMLİK Kimlik oluşumu özdeşleşme ile başlamaktadır Yani ergen çevresinde gördüğü, beğendiği, etkilendiği, değerli saydığı kişileri kendisine mal eder, onlarla özdeşleşir. Bu kişiler gencin öğretmeni, arkadaşı, sevdiği sanatçı, hatta bir roman kahramanı olabilir. Ergen giyim tarzı konuşma ve tavırlarında da bu kişileri taklit eder özdeşleşir. Bu aşırıya kaçmadıkça doğal bir süreçtir. Kimlik oluşumu özdeşleşme ile başlamaktadır Yani ergen çevresinde gördüğü, beğendiği, etkilendiği, değerli saydığı kişileri kendisine mal eder, onlarla özdeşleşir. Bu kişiler gencin öğretmeni, arkadaşı, sevdiği sanatçı, hatta bir roman kahramanı olabilir. Ergen giyim tarzı konuşma ve tavırlarında da bu kişileri taklit eder özdeşleşir. Bu aşırıya kaçmadıkça doğal bir süreçtir.

20 Kimlik Kimlik, benlik duygusu ya da kişinin kendi özellikleri veya kişiliği hakkındaki benlik bilgisi olarak tanımlanabilir.  Benim bu hayattaki amacım ne?  Ben Kimim?  Benim değer yargılarım ne? Gerek fiziksel ve cinsel olarak, gerekse bağımsız bir birey olarak kim olduklarını belirlemede zorluklar yaşamaları halinde net bir benlik ya da kimlik duygusunun geliştirilmesi de güçleşir ya da kimlik bunalımları yaşanabilir. Kimlik, benlik duygusu ya da kişinin kendi özellikleri veya kişiliği hakkındaki benlik bilgisi olarak tanımlanabilir.  Benim bu hayattaki amacım ne?  Ben Kimim?  Benim değer yargılarım ne? Gerek fiziksel ve cinsel olarak, gerekse bağımsız bir birey olarak kim olduklarını belirlemede zorluklar yaşamaları halinde net bir benlik ya da kimlik duygusunun geliştirilmesi de güçleşir ya da kimlik bunalımları yaşanabilir.

21 Bağımsızlık Bağımsızlık kişinin kendi başına karar verebilmesi ve kendi düşünce, muhakeme ve karar verme süreçlerine dayalı olarak hareket etmesi olarak tanımlanabilir.

22 Özgüven Özgüven kişinin kendisi hakkındaki duyguları olarak tanımlanabilir. Özgüven düzeyi “kendimi ne kadar seviyorum” sorusunun cevabı ile belirlenebilir. Ergenliğe girilmesiyle birlikte, beden değişimleri, gelişen yeni düşünceler ve farklı düşünce yöntemlerinin belirginleşmesine bağlı olarak özgüven düşmesi sıklıkla görülür. Ergenlik döneminde gençler kim oldukları ve kim olmak istedikleri hakkında daha yoğun bir şekilde düşünürler. Yaptıkları ile yapmaları gereken arasındaki farkları ayırt ederler. Ergenler kendi davranışları ve kendi özellikleri konusunda düşünmeye başladıklarında da kendilerini nasıl değerlendirdikleri ile yüzleşmek durumunda kalırlar.

23 ERGENLERİN KAYGILARI  Bedeni ile ilgili kaygılar  Kişilik ile ilgili kaygılar  Aile ve yaşamına ilişkin kaygılar  Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar  Din ve ahlak konularındaki kaygılar  Okulla ilgili kaygıları  Meslek seçimi ile ilgili kaygılar  Bedeni ile ilgili kaygılar  Kişilik ile ilgili kaygılar  Aile ve yaşamına ilişkin kaygılar  Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar  Din ve ahlak konularındaki kaygılar  Okulla ilgili kaygıları  Meslek seçimi ile ilgili kaygılar

24 Yaşanabilecek problemler  Yeme alışkanlıkları ile ilgili problemler  Duygusal problemler (depresyon, kaygı, fobiler…)  Davranışsal problemler (sigara kullanma, alkol kullanma, antisosyal davranışlar)  Yeme alışkanlıkları ile ilgili problemler  Duygusal problemler (depresyon, kaygı, fobiler…)  Davranışsal problemler (sigara kullanma, alkol kullanma, antisosyal davranışlar)

25 Ne zaman yardım istenmeli?  Okul başarısında belirgin değişiklik  Alkol ve diğer maddelerin kötüye kullanımı.  Günlük uğraşlar ve problemlerle başetmede yetersizlik  Uyuma ve yeme alışkanlıklarında belirgin değişiklikler  Bedensel hastalıklarla ilgili pek çok şikayetler  Başkalarının haklarına karşı saldırganca veya saldırganca olmayan, ısrarlı şekilde karşı gelme; otoriteye karşıtlık; okuldan kaçma; çalma; insan, eşya veya hayvanlara eziyet etme  Mevcut kilo ağırlığı fazla olmadığı halde şişmanlama konusunda yoğun korku  Depresyon, uzun süreli olumsuz duygu ve davranışlar, sıklıkla iştah azalması, uyumada güçlük veya ölüm düşünceleri  Okul başarısında belirgin değişiklik  Alkol ve diğer maddelerin kötüye kullanımı.  Günlük uğraşlar ve problemlerle başetmede yetersizlik  Uyuma ve yeme alışkanlıklarında belirgin değişiklikler  Bedensel hastalıklarla ilgili pek çok şikayetler  Başkalarının haklarına karşı saldırganca veya saldırganca olmayan, ısrarlı şekilde karşı gelme; otoriteye karşıtlık; okuldan kaçma; çalma; insan, eşya veya hayvanlara eziyet etme  Mevcut kilo ağırlığı fazla olmadığı halde şişmanlama konusunda yoğun korku  Depresyon, uzun süreli olumsuz duygu ve davranışlar, sıklıkla iştah azalması, uyumada güçlük veya ölüm düşünceleri