AİLE EĞİTİMİ PROGRAMI 3. OTURUM – STRES VE STRES YÖNETİMİ 20.01.2016

2. OTURUMDA NELER YAPTIK?

ERGENLİK DÖNEMİ VE CİNSEL EĞİTİM Ergenlik dönemi genel özellikleri Özel gereksinimli bireylerde ergenlik dönemi ve cinsel gelişim Çocukların soruları ve davranışları - zeka düzeyine uygunluk - şiddet - sıklık ve şiddet

ERGENLİK DÖNEMİ VE CİNSEL EĞİTİM Özel eğitime gereksinim duyan bireylerin olumlu cinsel kimlik geliştirmesi Değişim gösteren beden yapısına uyum sağlama Uygun cinsel davranışlar sergileme Kişisel bakım ve temizlik Cinsel istismar Cinsel eğitimde yapılan hatalar

Ev Ödevlerinin Kontrolü 

Ön Test Uygulanması

STRES VE STRES YÖNETİMİ

BİR SORU…

TARİHİ “STRES” kelime kökeni olarak Latince “estrictia”dan gelmektedir. 17. yüzyılda stres: Felaket, bela, musibet, dert, keder, elem gibi anlamlarda kullanılmıştır. 18. ve 19. yüzyıllarda: Kavramın anlamı değişmiş ve güç, baskı, zor gibi anlamlarda kullanılmıştır. 19. yüzyıl- 20. yüzyıl: Stres, bedensel ve ruhsal hastalıkların sebebi olarak düşünülmüştür.

TANIMLAR Bireyin duygusal ya da fiziksel durumuna karşı olası bir tehdit sezdiğinde, vücudunda ya da beyninde oluşan bir tepkidir. Bireyin fiziksel, psikolojik ve davranışsal sapmalarına neden olan dış şartlara karşı bir uyum tepkisidir. Organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması sonucu ortaya çıkan bir durumdur.

EZ CÜMLE Stres, kişilerin sosyal ve fiziksel çevresiyle etkileşimi sonucu ortaya çıkan fizyolojik, psikolojik ve davranışsal tepkilerdir.

Stres bir hastalık değil, herkesin yaşamında ortaya çıkan bir durumdur Stres bir hastalık değil, herkesin yaşamında ortaya çıkan bir durumdur. Yani stres, insan organizmasının doğal bir tepkisidir.

Stres Kavramının Özellikleri Genellikle stresin hoş olmayan, zarar verici yönleri ele alınarak olumsuz stresten bahsedilir ve stresin en önemli özelliklerinden biri olan olumlu yanı göz ardı edilir. Çince’de “stres” kelimesi tehlike ve fırsat kelimelerinin sembollerinin karışımıdır. Stres her iki kavramı da içerir.

Stres Kavramının Özellikleri Stres kaçınılmazdır. Stresin tamamen yok olması yaşamın bitmesiyle mümkündür. Stres yaşıyor ve çalışıyor olmanın tek ürünüdür. Stres kişiseldir. Stres cinsiyete göre de farklılık gösterir. Stres meslek gruplarına göre de farklılık gösterir.

Olumlu ve Olumsuz Stres Olumlu Stres: Bireyi güdüleyici ve teşvik edici rol oynar. Ün kazanmak, İşte ilerleme gibi istenilen fırsatları yakalamadaki zorluklar iyi stres olarak adlandırılmıştır. Zaman baskısı yaratıcılığı harekete geçirebilir. Çoğu kez stres heyecan verici olabilir. Stres bazı mesleklerin temelidir. Örn; Hava trafik kontrolörleri, insanların ölüm kalımından sorumlu işlerde çalışan insanlar işlerini yerine getirmede stres altındadırlar.

Olumlu ve Olumsuz Stres Çok az veya çok fazla gerilim altında olunduğunda ortaya çıkar. Ölüm, işsizlik, mesleğinde ilerleme gösterememe gibi durumlar, olumsuz yaşam deneyimleri kötü stres olarak adlandırılır.

Stres Her Zaman Negatif Midir? Stres Eğrisi Olumsuz Stres: Kişiyi yıpratır Olumlu Stres: Harekete Geçirir Belli bir seviyeye kadar stres gerekli ve faydalıdır. Çünkü organizmanın harekete geçmesini sağlar, ancak belirli bir noktadan sonra Stres zararlı olmaya başlar. Kişiye zarar verir. Stres altında olduğunuz her an enerjinizi hem yıkıcı hem de yapıcı kullanma potansiyeline sahipsiniz demektir. Başarılı insanlar streslerini yapıcı enerjiye ve yaratıcı güce dönüştürürler. Pozitif stres öğrenciyi derse hazırlar, sporcuya müsabakayı kazandırır.

Belli bir seviyeye kadar stres gerekli ve faydalıdır Belli bir seviyeye kadar stres gerekli ve faydalıdır. Çünkü organizmanın harekete geçmesini sağlar, ancak belirli bir noktadan sonra Stres zararlı olmaya başlar. Kişiye zarar verir. Stres altında olduğunuz her an enerjinizi hem yıkıcı hem de yapıcı kullanma potansiyeline sahipsiniz demektir. Başarılı insanlar streslerini yapıcı enerjiye ve yaratıcı güce dönüştürürler. Pozitif stres öğrenciyi derse hazırlar, sporcuya müsabakayı kazandırır.

STRESİN BELİRTİLERİ Psikolojik Belirtiler Fiziksel Ve Bedensel Belirtiler Psikolojik Belirtiler Duygusal Ve Davranışsal Belirtiler

FİZİKSEL BELİRTİLER Vücudumuzdaki fiziksel değişmeler, bazen geçirmekte olduğumuz bir stresin sonucudur. Bu fiziksel değişmeler strese bağlı olmayan biyolojik bir problemin işareti olabilir fakat, genellikle vücudumuzun stresli bir olaya tepki vermesidir.

FİZİKSEL BELİRTİLER Aşırı iştahsızlık Kilo kaybı ve zayıflık Sürekli yorgunluk ve halsizlik hali Sıkça görülen baş ağrıları Yüksek tansiyon Nefes darlığı Aşırı hassasiyet, duygulanma ve gözlerden yaş gelmesi Aşırı sigara veya içki içme Normalden fazla fiziksel ağrı ve acı çekmek Soğuk algınlığı ve nezleye yakalanmaya daha açık olmak Enerji kaybı, yorgun ve sinirli hissetme.

PSİKOLOJİK BELİRTİLER Psikolojik belirtiler, fiziksel belirtiler kadar kolay anlaşılmazlar, genelde görünüş olarak oldukça zor fark edilirler. Bu tür belirtiler, daha çok düşünme süreci ve bir kişinin düşünceleri ve stresin bu işleyişi nasıl etkilediği ile ilgilidir. Psikolojik stres belirtileri, kişinin düşüncelerini başkalarına açıklaması ve davranışları ile kendini belli eder.

PSİKOLOJİK BELİRTİLER Aşırı tedirginlik, korku ve endişe Alınganlık, çabuk sinirlenme Hayattan zevk almama, her şeyin boş olduğunu açıklama Hasta olmaktan korkma veya hasta olduğunu zannetme Olayları ve insanları hatırlayamama, yapılacak işleri unutma Bir işe sürekli olarak odaklanamama Depresyon-özsaygı ve özdeğerde azalma Diğer insanların fikirlerine çok fazla önem verme Karar verme ve bir işi başlatabilme yetersizliği Genellikle kötümser olma Artan bir şekilde hayal kurma

DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL BELİRTİLER Duygusal ve davranışsal belirtiler, genellikle dışarıdan gözlenebilen, kişilerin davranışlarına yansıyan belirtilerdir.

DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL BELİRTİLER Kararlar üzerinde emin olamama, bir karara çabuk varamama İşleri zamanında yetiştirmede başarısızlık Gözden kaçırma ve hataların artması Nedensiz işe gelmeme, ağır hareket etme Sık sık iş değiştirme- işle ilgili mutsuzluk İlgi eksikliği ve cansızlık İşle ilgili normalden fazla şikayet etme. Aşırı hareketlilik veya tersi, İletişim ve dinleme yeteneklerinde kısılma, Öfke patlamaları ve sürekli şiddetli tartışma başlatma, Rahatlama ve dinlenme yeteneklerinde düşüş, Ağlama krizleri ya da donukluk görülür.

STRESİN DOĞURDUĞU RAHATSIZLIKLAR FİZİKSEL HASTALIKLAR Gergin bir boğaz Sırtta ve boyunda gerginlik Güç soluma Hızlı kalp atışı Soğuk fakat terleyen eller ve ayaklar Gergin bacak kasları

STRESİN DOĞURDUĞU RAHATSIZLIKLAR PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLAR Duyguların sık sık değişmesi Kızgınlık Ümitsizlik duygusu Aşırı ağlama Kaygı Depresyon

TÜKENMİŞLİK (BURNOUT) TÜKENMİŞLİK: Kişinin uzun süre işle ilgili stres yapıcılara maruz kalması sonucunda ortaya çıkan duygusal, zihinsel ve fiziksel tükeniş olarak tanımlanır. Tükenmişliğin ilk belirtileri; enerji eksikliği, sık sık baş ağrıları, az uyuma, yeme alışkanlıklarının değişmesi gibi fiziksel belirtiler; daha sonra depresyon, çaresizlik duygularının gelişmesi.

Kişileri etkileyen olaylar değil, kişilerin olaylara verdikleri anlamlardır.

STRESE NEDEN OLAN FAKTÖRLER BİREYSEL NEDENLER: Mükemmeliyetçilik Yetersizlik duygusu Kişilik yapısı “hayır” diyememe Başarısızlık korkusu Zamanla yarışmak Gerçekdışı beklentiler Bilgi eksikliği

STRESE NEDEN OLAN FAKTÖRLER DİĞER İNSANLARLA İLGİLİ NEDENLER: Bireyin ihtiyaçlarının farkına varılmaması Aile içi çatışmalar Dışlanma, kabullenmeme Diğer insanların istekleri

STRESE NEDEN OLAN FAKTÖRLER DİĞER NEDENLER: İş garantisi ve güvenilirliği olmaması Yeni iş, ev, yerleşim yeri Boşanma, evlilik, doğum Emeklilik, Hastalıklar, kayıplar Şiddet, terör, savaş Yorucu, ağır işler, sınavlar

10 DAKİKA ÇAY MOLASI 

STRES YÖNETİMİ STRES YÖNETİMİ : Aşırı stresle başa çıkmak ve yaşam kalitesini arttırmak amacıyla, durumu değiştirme ya da duruma verilen tepkileri değiştirmektir. Kısaca, STRESLE BAŞA ÇIKMAK’ tır. Stres Yönetiminin amacı, stresin bütününden kaçınmak değildir, zaten bu olanaksızdır. Amaç stresi kontrol edebilmektir.

STRESLE BAŞA ÇIKMA TEKNİKLERİ İnsanlar stresle başa çıkmada daha somut ve daha duruma uygun özel çabalar sarf etmektedirler. Stresle başa çıkma konusunda faydalı olduğu çeşitli düşünülen çeşitli teknikler bulunmaktadır. Bu tekniklerden bazıları bendene yönelik, bazıları zihne bazıları ise davranışlara yöneliktir.

STRESLE BAŞA ÇIKMA TEKNİKLERİ a) Bedene Yönelik Teknikler : Bedene yönelik teknikler genel sağlığı ve vücut direncini artırıcı, vücut gerilimini azaltıcı etkiye sahiptir. Bunlar: 1) Fiziksel Egzersiz 2) Solunum Egzersizi 3) Gevşeme

STRESLE BAŞA ÇIKMA TEKNİKLERİ b) Zihne Yönelik Teknikler : Strese verilen anlam tamamen zihinsel bir süreçtir. Eğer zihinsel süreçler kontrol altında tutulabilirse stresten etkilenme de azaltılabilecektir. 1) Bilişsel Yeniden Yapılandırma 2) Problem Çözme Problem çözümünde izleyeceğimiz yol; a) problemi saptama, b) seçenekleri gözden geçirme, c) bir çözüm yöntemini seçme, d) eyleme geçme, e) sonuçları değerlendirme olmalıdır. 3) Zaman Yönetimi

STRESLE BAŞA ÇIKMA TEKNİKLERİ c) Davranışlara Yönelik Teknikler : 1) Sosyal Becerileri Geliştirme 2) Bazı Davranış Tarzlarını Değiştirme 3) Beslenme Alışkanlıklarını Değiştirme

OLUMLU TUTUM GELİŞTİRME Olumsuz tutum ve düşünce olay sırasında yaşanan gerginliği arttırır. Stresi azaltmak için bu olumsuz düşünce kalıplarını fark etmek gerekir.

Bazı Başa Çıkma Cümleleri Bu işi başarabilirim. Önceden de başa çıkmıştım Bu dünyanın sonu değil, Belki başa çıkmanın bir yolu vardır. Hemen sonuca gitmek doğru değil. Elimden geldiğince sakin olmaya çalışmalıyım.

OLUMLU BİR YAŞAM TARZI GELİŞTİRMEK Sağlıklı beslenme: - Kötü beslenme sinirsel duyarlılığı arttırarak strese dayanıklılığı azaltır Düzenli fiziksel egzersiz: - Gerilimi azaltır - Strese bağlı hastalık riskini azaltır

STRESLİYSENİZ… Kendinize zaman ayırın. Sevdiklerinizle daha fazla vakit geçirin, başka uğraşlar edinin. Sağlıklı yaşamaya çalışın. Ulaşılabilir, gerçekçi hedefler belirleyin. Stres tepkilerinizi tanımaya çalışın.

STRESLİYSENİZ… İnsanlarla sorunlarınızı çatışmaya girmeden çözmeye çalışın. Enerji ve zamanınızı iyi kullanın. “hayır” demeyi öğrenin. İşi özel yaşamınıza, özel yaşamınızı işe taşımayın. Duygularınızı ifade etmekten kaçınmayın. Duygu ve sorunlarınızı paylaşmak için kendi destek gruplarınızdan yardım istemekten çekinmeyin.

UNUTMAYIN… Amacımız stresten uzak bir yaşam sürdürmek değil, stresi kontrol edebilmek olmalıdır.

ÖZET ve DEĞERLENDİRME…

Son Test Uygulanması

Ev Ödevi… Sizi strese sokan faktörleri dağıtılan formda işaretleyiniz. Ev ödevlerinizi bir sonraki eğitime getiriniz.

KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ 

ERZURUM ÖZEL EĞİTİM UYGULAMA MERKEZİ REHBERLİK SERVİSİ