OMURGALILARDA HORMONLAR Beyin epifizi Hipofiz bezi Paratroid bezi Troid bezi Böbreküstü bezi Timüs bezi Mide Pankreas Skrotum Yumurtalıklar (dişi) Testisler (erkek)

Hipotalamus

Ön lob Süt bezleri Adrenal korteks Troid Gonadlar

Arka lob ADH Oxytocin Uterusdaki düz kaslar Böbrek tüpleri Süt bezleri

TİROYİT

Hipotalamus Önhipofiz bezi Troid bezi

Tiroyit bezinin geribildirim kontrolü Hipotalamustan salgılanan tirotropik salgılatıcı hormon (TRH), ön hipofizi tirotropik hormon (TSH) salgılamak üzere uyarır.Tiroksin, vücuttaki hedef hücreleri uyarır; fakat aynı zamanda hem hipotalamusu hem de ön hipofizi inhibe eder.

Timüs bezi Kalp

Langerhans adacıkları PANKREAS Mide Pankreas İnce bağırsak Ekzokrin doku Langerhans adacıkları

BÖBREKÜSTÜ BEZLERİ Böbreküstü bezleri Medulla (öz) Böbrek Kabuk Üreter

böbrek medulla korteks Hipotalamus CRH Ön hipofiz ACTH Böbreküstü bezleri Kortizol böbrek Hedef hücreler medulla korteks

HORMONAL ETKİ MEKANİZMALARI B A

Hormonlar nasıl mesaj iletirler Bir tip hormon, bir zar reseptörüne bağlanıp sitoplazmaya buna bağlı olarak girer (A). Bu tip hormon, hücre içine girdikten sonra mesajını, doğrudan ya da dolaylı olarak gen ifadesini değiştirerek ya da bir özgül kimyasal reaksiyon aracılığıyla iletilir. Bir başka tip hormonun mesajı iletme yolu, ikinci bir maddenin hedef hücreye girişini kolaylaştırmaktır (B). Alternatif bir yol olarak, bir hormon zar proteinine bağlanıp bunu aktive edebilir. Bu da, zarın iç tarafında bir diğer maddenin oluşmasına ya da aktive olmasına yol açar. İnsülin bağlandığında olduğu gibi bir hücre içi enzimi aktive edebilir (C) ya da bir tepki proteinin aktivasyonuyla bir hücre içi haberci meydana gelebilir (D). Bu yolda, hormonun bağlanması adenilat siklazı aktive eder. Bu da ATP’nin c AMP adı verilen bir ikinci haberciye dönüşmesini katalizler.

Steroyit hormonlarının etki yolunun modeli Yağda çözünür hormon (S), plazma zarını geçebilir ve sitoplazmaya girer. Burada bir reseptör proteine (R) bağlanır ve kompleks daha sonra çekirdeğe girerek genler tarafından RNA sentezlenmesini etkiler. Yeni bir mesaj (yeni RNA halinde) ribozomlara gönderilir. Bunlar da, yeni RNA tarafından kodlanan proteinin sentezine başlarlar. Yeni protein, muhtemelen bir enzim, daha sonra hücrenin kimyasal aktivitesini etkileyecektir.

Kalmodinin aktivasyonu Bir hormonun zardaki reseptörüne bağlanması ya da bir hücre içi ikinci habercinin ER üzerindeki reseptörüne bağlanması sonucunda hücreye giren Ca++ iyonları, kalmodulinin dört Ca++ bağlayıcı bölgesine bağlanarak bunu aktivite ederler. Ca++ kalmodulin kompleksi ise, hücredeki bir ya da daha fazla özgül enzime bağlanarak bunları aktive eder.

LOKAL KİMYASAL ARACILAR Histamin Protaglandin E Histidin Endorfinler Morfin