DAVRANIŞ VE DAVRANIŞIN BİYOLOJİK TEMELLERİ DAVRANIŞ VE DAVRANIŞIN BİYOLOJİK TEMELLERİ
DAVRANIŞ Organizmanın, iç ve dış uyarıcılar karşısında göstermiş olduğu gözlenebilen ve gözlenemeyen tepkilerdir. Uyarıcılar iki çeşittir: İç Uyarıcılar: Organizmaya içten gelen uyarıcılardır. Örneğin: Acıkmak, susamak, hissetmek vb. Dış Uyarıcılar: Organizmanın dışından gelen uyarıcılardır. Örneğin: Ses, ışık, koku vb.
Davranışlarda iki çeşittir: Fiziki (Gözlenebilen, dışsal) Davranışlar: Dışarıdan gözlenebilen bedensel davranışlardır. Örnek: Yemek yeme, spor yapma, esneme, yazı yazma vb. Fizyolojik (Zihinsel, içsel) Davranışlar: Dışarıdan gözlenemeyen sadece zihinsel etkinlikleri ifade eden davranışlardır. Örnek: Algılama, düşünme, rüya görme, hayal kurma vb. -Organizma aynı uyarıcıya farklı tepkilerde bulunabilir -Organizmada bir tepkinin nedeni birçok uyarıcı olabilir -Organizmada birden çok tepkinin nedeni birçok uyarıcı olabilir.
Davranışı Etkileyen Faktörler -Organizmanın biyolojik yapısı: Kadın-erkek olma, genç-yaşlı olma gibi. -Organizmanın geçmiş yaşantıları: Organizmanın çocukluğu, gençliği, eğitimi, alışkanlıkları, tecrübeleri gibi. -Organizmanın içinde bulunduğu psikolojik durum: Dalgın olma, üzüntülü, heyecanlı, içine kapanık olma gibi.
-Organizmanın içinde yaşadığı fiziksel çevre: Sıcaklık, soğukluk, gürültülü, sessiz, kalabalık, sakin olma gibi. -Organizmanın içinde yaşadığı sosyal çevre: Toplumun zengin-fakir oluşu, inançları, ahlaki kuralları, örf-adetleri gibi. -Organizmanın tutum ve beklentiler: Kişinin bir olay veya duruma ilişkin duygu düşünce, bilgi inanç ve değerlendirmeleri ve beklentileri davranışları etkiler.
DAVRANIŞ VE BİYOLOJİK TEMELLERİ SİNİR SİSTEMİ İnsanı çevresi ile ilişkide bulunduran ve bedenin çeşitli organları, dokuları ve hücreleri arasında işbirliğini sağlayan aygıta sinir sistemi denir. Sinir sisteminin merkezi beyin ve omuriliktir.
DAVRANIŞ VE BİYOLOJİK TEMELLERİ SİNİR SİSTEMİ Duyusal nöronlar: Çevreden gelen uyarımları merkezi sinir sistemine iletirler. Inter nöronlar: Bunlar, merkezi sinir sisteminde bulunurlar. Duyu nöronlarıyla gelen bilgileri değerlendirirler ve sonuçlarını motor nöronlara aktarırlar. Motor nöronlar: Bunlar, merkezi sinir sistemindeki ara nöronlardan aldıkları bilgiyi kas ve salgı bezi gibi yapılara götürürler. *Sinirlerimizde binlerce nöron vardır. *Bir nöronun diğeriyle ilişkisine sinops denir.
Otonom Sinir Sistemi: Otonom sinir sistemi istemsiz duysal ve motor sistemdir. Otonom sinir sistemi, vücudumuzun nefes alma ve sindirim gibi, beyin tarafından bilinçli olarak kontrol edilemeyen otomatik işlemlerini düzenleyen bir sistemdir. Bu sistem vücudumuzun düzenli bir iç disipline ve iç işleyişe sahip olmasını sağlar. Otonom sinir sistemi, sempatik ve parasempatik bölümlerinden oluşur. Otonom sinir sistemi beyin sapı, hipotalamus ve omurilikten yönlendirilir ve kontrol edilir.
Parasempatik Sinir Sistemi: Parasempatik sinirler vücudumuzu sakinleştirme, rahatlatma, sindirim ve kalp ritmi gibi iş ve işlemlerin yavaşlamasına neden olur. Sempatik Sinir Sistemi: Sempatik sinirler vücudun tekrar harekete geçebilmesi için yavaşlayan işlemleri hızlandırma görevini üstlenirler. Heyecan, kızgınlık, kavga döneminde saçların dikleşmesi, yüzün kızarması, kalbin hızlı artmaya başlaması, solunumun sıklaşması sempatik sinir sisteminin etkisi ile meydana gelir. Sempatik sinir sisteminin uyarılması böbrek üstü bezi öz bölgesinden bol miktarda adrenalin salgılanmasına yol açar. Sempatik uyarmanın etkisi büyük oranda bu maddelerin vücuttaki etkisi ile sağlanır.
Sinir sistemi ikiye ayrılır 1-Merkezi sinir sistemi 2-Perifer sinir sistemi Merkezi sinir sistemi: Beyin ve omurilikteki tüm nöronları ve vücudun büyük bir kısmındaki nöronları kapsar. *Tüm sinirler omurilikte biraraya gelir. Orada bir sinir demeti oluşturur ve bunlar kemiklerle korunur.
*Beyinin Yapısı -Merkezi Çekirdek -Medulla -Beyincik -Talamus -Hipotalamus -Retikuler sistem -Limbik sistem -Beyin yarıküreleri
Medulla: Omuriliğin beyne girdiği yerde, girdikten sonra, biraz büyüdüğü kısımdır. Görevi: Solunum, yutkunma, kalp atımı, sindirim gibi faaliyetleri denetler ve vücudun dik durmasına yardımcı olur. Beyincik: Görevi: Vücudun dengesini ve istemli hareketlerin koordinasyonunu sağlar. Balığın yüzmesi, kuşun uçması gibi. Hasarında otomatik hareket yapılamaz. Yürüme gibi... Talamus: Beyin yarı kürelerinin içinde, beyin sapının yukarısında yumurta biçimli yapıdır. Omurilikten beyne, beyinden omuriliğe giden sinirlerin geçtiği yerdir. Görevi: Uykunun uyanıklığın denetlenmesinde rol oynar.
Hipotalamus: Talamusun altındaki küçük yapıdır. Görevi: (Vücut ısısı, kalp atisi, kan basıncı gibi organizmanın faaliyetlerini düzene koyma mekanizmasını sağlar. Aynı zamanda duygu ve heyecanlarla da ilgilidir. Çeşitli bölgelerinin uyarılması haz ve acı verir.