SİSTEMİK VASKÜLİTLER

ETYOPATOGENEZDE ROL OYNAYAN MEKANİZMALAR Patojenik İmmün-kompleks Oluşumu Hücre Aracılı İmmün Reaksiyon Antikora Bağlı Hücresel Sitotoksisite ANCA İle Oluşan Damar Hasarı Enfeksiyona Bağlı Damar Hasarı Tümör Hücrelerince Oluşan Damar Hasarı

PATOJENİK İMMÜN-KOMPLEKS OLUŞUMU

ANCA İle Oluşan Damar Hasarı

VASKÜLİT’İ DÜŞÜNDÜREN BULGULAR Açıklanamayan ateş, Kilo kaybı Kas-İskelet bulguları ( özellikle miyalji) Testiküler ağrı Nörolojik bulgular (PNP, konvülsiyon, paralizi, baş ağrısı) Raynoud fenomeni, Livedo retikülaris, Dijital gangren, Palpabl purpura, Subkutan nodül, deride ülser,Ürtiker

VASKÜLİT’İ DÜŞÜNDÜREN BULGULAR Çene, dil ve ekstremitelerde klaudikasyonu Periferik nabız değişiklikleri Aort ve dallarında üfürüm Akut karın ve diğer GIS belirtileri Geç yaşta başlayan Glomerulonefrit Astım, Sinüzit, Pulmoner kanama, Akciğerde infiltrasyon, Alveolit Sedim, Lökositoz, Trombositoz, Eozinofili

VASKÜLİTLERİN SINIFLANDIRILMASI (Lie, 1994) A-PRİMER VASKÜLİTLER 1- BÜYÜK ÇAPLI DAMARLARI TUTAN VASKÜLİTLER 1a- Temporal Arterit 1b- Takayasu Hastalığı 2- ORTA ÇAPLI DAMARLARI TUTAN VASKÜLİTLER 2a- Klasik Poliarteritis Nodosa 2b- Churg-Strauss sendr. 2c- Wegener Granolumatosus 2d- Kawasaki hastalığı 3- KÜÇÜK ÇAPLI DAMARLARI TUTAN VASKÜLİTLER 3a- Mikroskopik Polianjiitis 3b- Lökositoklastik Vaskülit

VASKÜLİTLERİN SINIFLANDIRILMASI (Lie, 1994) B- SEKONDER VASKÜLİTLER *Enfeksiyöz vaskülitler *Kollajen doku hastalıkları ile birlikte olan vaskülitler *İlaç aşırı duyarlılık vasküliti *Esansiyel miks kriyoglobulinemi *Malignite ile ilgili vaskülitler *Hipokomplementemik ürtikaryal vaskülit *Vasküliti taklit eden durumlar

VASKÜLİTLERİN SINIFLANDIRILMASI I- SİSTEMİK NEKROTİZAN VASKÜLİTLER 1- Poliarteritis Nodosa a-Klasik Poliarteritis Nodosa b-Mikroskopik Polianjiitis 2-Churg-Strauss sendromu 3- Overlap sendromu

VASKÜLİTLERİN SINIFLANDIRILMASI II- LÖKOSİTOKLASTİK VASKÜLİTLER 1- Henoch-Schönlein purpurası 2- Enfeksiyonlar 3- Kollajen Doku hastalıkları 4- Hematolojik Maligniteler 5- Sistemik vaskülitler 6- Esansiyel Miks Kriyoglobulinemi 7- Hipokomplementemik ürtikaryal vaskülit 8- İlaçlar

Vasculitis

Cutaneous vasculitic ulcer

Nodular lesions of leukocytoclastic vasculitis.

patient with Crohn's disease also has cutaneous polyarteritis.

VASKÜLİTLERİN SINIFLANDIRILMASI III- WEGENER GRANULOMATOSUS IV - DEV HÜCRELİ ARTERİTLER 1- Temporal Arterit 2- Takayasu Hastalığı V- DİĞERLERİ, 1- Eritema Nodosum 2- Burger Hastalığı 3- Kawasaki Hastalığı 4- Behçet Hastalığı 5- Serebral izole Anjiitis

VASKÜLİTİ TAKLİT EDEN HASTALIKLAR Atrial Miksoma Septisemi (Gonokok, Meningokok) İnfektif Endokardit Lyme Hastalığı Mikotik Anevrizma Malignite Kolesterol Embolisi Ergotizm

KLASİK POLİARTERİTİS NODOSA (PAN)

EPİDEMİYOLOJİ Orta ve küçük çaplı arterleri tutar Nadir bir hastalıktır (9-77/1.000.000) Erkeklerde daha sık görülür Ortalama başlangıç yaşı 50’ dir.(40-60) Konstitusyonel semptomlar sıktır (Ateş, Halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı, yaygın vücut ağrıları)

EPİDEMİYOLOJİ Hastalar tek organ tutulumu ile gelebilir Fokal, nekrotizan inflamatuar lezyonlar vardır. İnflamasyon, fibrinoid nekroz ve pleomorfik hücre infiltrasyonu karakterizedir.

KLİNİK BULGULAR DERİ LEZYONLARI (%25-60) *Palpabl purpura *Livedo retikülaris *Ülserasyonlar *Dijital iskemi-gangren *Raynaud fenomeni

Livedo Retikülaris

Raynaud's phenomenon

Raynaud's phenomenon

Raynaud's phenomenon

Polyarteritis nodosa with irregular purpura, livedo reticularis, and necrosis.

KLİNİK BULGULAR KAS-İSKELET BULGULARI (%50) *Artrit (Asimetrik, tekrarlayan) *Artralji *Miyalji (polimiyalia romatika) (%50) SSS BULGULARI *Periferik nöropati (%50-70) *SSS tutulumu nadirdir (%10-20) (Başağrısı, epilepsi, SVO, Kraniyal sinir disfonk.)

KLİNİK BULGULAR BÖBREK BULGULARI *Glomerulonefrit olmadan Vasküler nefropati ile karakterizedir (%35) *Renal anjiografide; Multipl mikroanevrizma ve infarkt alanları vardır. *Perirenal hematom gelişebilir. *Hipertansiyon (% 25-30)

KLİNİK BULGULAR GASTRO-İNTESTİNAL SİSTEM *Karın ağrısı (%23-70) *Hematemez-Melana *Barsak infarktüsü-Perforasyon *Hepatomegali (HBsAg +) *Kolesistit,appendisit gelişebilir *Çöliyak anjiografide; Mikroanevrizma

KLİNİK BULGULAR KARDİAK BULGULAR *Kardiyak tutulum patolojik olarak sıktır. *Akut Miyokart Infarktüsü (sessiz) *Kardiyomegali (%20) *Hipertansiyon *Konjestif kalp yetmezliği *Perikardit nadirdir.

KLİNİK BULGULAR PULMONER BULGULAR *Akciğer tutulumu olmaz GÖZ BULGULARI *Retina dekolmanı * Retinal hemoraji veya eksuda TESTİKÜLER TUTULUM Orşit; GİS tutulumu ve HBsAg (+) olanlarda daha sık görülür.

LABORATUAR BULGULARI Lökositoz- Trombositoz-Sedimantasyon Kronik hastalık anemisi Hipokomplementemi (%25) (Sekonder) RF (+), PEF=Poliklonal Hipergamaglobulinemi

LABORATUAR BULGULARI P-ANCA (%10) HBsAg/Anti-HBs (%10-50) Biyopsi (Deri, testis, sinir, kas, böbrek) Anjiyografi (Renal, mezenter arterde anevrizma %30-60)

Klasik PAN’da Visseral anjiografi

TANI KRİTERLERİ 4 kilodan fazla zayıflama Livedo retikülaris Testis ağrısı Kas ağrısı, güçsüzlük Mono-polinöropati DKB>90 mmHg Üre-Kreatinin artışı HBs Ag pozitifliği Anjiografide değişiklikler Biyopside nekrotizan vaskülit bulguları

PROGNOZ MORTALİTEDEN SORUMLU FAKTÖRLER 1- Proteinüri (>3 gr/gün) 2- Kreatinin (>2 mg/dl) 3- Kardiyomiyopati 4- GİS belirtileri 5- SSS tutulumu Tedavi görmeyen hastalarda 5 yıllık sağkalım %15, KST alanlarda %50-55, KST+Sitotoksik ilaç alanlarda %80-85 bulunmuştur.

TEDAVİ HBsAg (-) PAN: HBsAg (+) PAN: 1- STEROİD (30 mg/güm) 1- STEROİD pulse tedavisi (750-1000 mg/gün) 2-STEROİD (1-2 mg/kg/gün) 3-CYCLOPHOSPHAMİDE (2 mg/kg/gün) HBsAg (+) PAN: 1- STEROİD (30 mg/güm) 2- PLAZMAFEREZ 3- ANTİVİRAL TEDAVİ (Vidarabine,İnterferon -2b)

MİKROSKOPİK POLİANJİİTİS

KLİNİK BULGULAR RENAL- PULMONER SENDROM yapar BÖBREK BULGULARI *Major klinik bulgulardan biridir. *Rapidly progressif glomerulonefrit *Böbrek yetmezliği sıklıkla gelişir (%33) AKCİĞER BULGULARI *Pulmoner tutulum oldukça sıktır *Pulmoner hemoraji (%29) *Non-spesifik alveolar infiltratlar *Plörezi (KKY-Üremi-İnfeksiyon)(%15)

KLİNİK-LABR. BULGULARI Palpabl purpura sık görülür. Periferik nöropati nadir görülür (%14) Lökositoz- Trombositoz-Sedimantasyon Kronik hastalık anemisi İdrar bulguları PEF=Poliklonal Hipergamaglobulinemi MPO-ANCA (%60) Hipokomplementemi RF (+)

KLASİK PAN- MİKROSKOPİK Tutulan damar Orta çaplı arterler Küçük çaplı arterler Cinsiyet Sıklıkla erkekler Yaş Sıklıkla 40-50 50 yaş veüstü Sist. Bulgular ++ + Artrit/artralji ++(%20/%50-60)  Deri bulguları ++ (%40) Nöropati ++(%50-70) Akciğer tutulum - Böbrek tutulum +(%35) +(%90) GIS tutulumu +(%50)

KLASİK PAN- MİKROSKOPİK Testis ağrısı +(%50) - Mortalite %40 %20 Klinik relaps ANCA  ++(p-ANCA) HBsAg (+) +

CHURG-STRAUSS SENDROMU (ALLERJİK ANJİİTİS VE GRANULOMATOZİS)

KLİNİK BULGULAR (Lanham, 138 vaka) PRODROMAL DÖNEM (>10 yıl) Allerjik rinit, Nazal polipozis, Astma İKİNCİ DÖNEM *Periferik kan *dokuda eozinofili (Löffler sendromu, kr. Eozinofilik pnömoni,eozinofilik gastroenterit) ÜÇÜNCÜ DÖNEMDE Sistemik ve vaskülitik lezyonlar

KLİNİK BULGULAR Paranazal sinüsler %10-70 Sinüzit, Rinit, Nazal polipler Akciğerler %60-75 Astma, infiltrasyon, nodül Deri %60-65 Purpura, subkütan nodül P.nöropati %65-75 Mononöritis multipleks Kalp %15-55 KKY Eklemler %30-50 Artrit, Artralji (sık) GİS %35-60 Karın ağrısı, kanlı ishal Böbrek tutulumu %10-50 Klinik bulgu az RF-IgE %50-%75 Eozinofili %100 MPO-ANCA %65-70

TANI KRİTERLERİ (ACR-1990) Astma Eozinofili >%10 Mononöropati veya Polinöropati Akc. Grafisinde sabit olmayan infiltrasyonlar Paranazal sinüslerde patolojik bulgular Biyopside eozinofil infiltrasyonu

WEGENER GRANULOMATOZUS

ETYOPATOGENEZ Gecikmiş Tip Aşırı Duyarlılık Reaksiyonu ANCA Patoloji; Nekrotizan Granülomlar Nekrotizan Granulomatöz Vaskülit Fokal Segmental Nekrotizan Gn Orta-küçük Çaplı Damarları Tutar Erkeklerde Daha Sıktır Ortalama Başlama Yaşı 4.-5. Dekaddır 4-8/1.000.000 oranında Görülür

KLİNİK BULGULAR ÜST SOLUNUM YOLLARI; *Hastaların ¾ ‘ünde başlangıç yeridir. *Miks tip işitme kaybı sıktır. *Sinüzit *Semer burun *Oral lezyonlar *Otitis Media *Subglottik stenoz (trakeal inflamasyon)

KLİNİK BULGULAR GENEL BELİRTİLER ; Ateş, Kilo kaybı BÖBREK TUTULUMU ; *Rapidly progressif Glomerulonefrit, (Başlangıçta %20, sonra %80 oranında görülür.) ALT SOLUNUM YOLLARI; *Öksürük *Dispne *Nodüller *İnfiltrasyon *Plevral sıvı *Pulmoner kapillaritis > Alveolar hemoraji, Hemoptizi, hızla değişen pulmoner infiltratlar

KLİNİK BULGULAR GÖZ ; Nekrotizan Sklerit, Episklerit, Orbital kitle > Propitozis, DİĞERLERİ; *Artrit/Artralji , Miyalji (%60) *Deri lezyonları (Ülser,gangren, nodül,purpura) *Periferik nöropati (MNM) *Perikardit (nadir) *GİS tutulumu (nadir) LABORATUAR BULGULARI; *c-ANCA (+) *RF (+) (%30) *Poliklonal hipergammaglobulinemi

TANI KRİTERLERİ (ACR-1990) ANORMAL İDRAR SEDİMENTİ (Eritrosit silendirler, her alanda 5’den fazla eritrosit) AKC. GRAFİSİNDE ANORMAL BULGULAR (Nodüller, kaviteler, infiltrasyonlar) ORAL ÜLSER VEYA NAZAL AKINTI BİYOPSİDE GRANULOMATÖZ İNFLAMASYON

pulmoner noduller

Alveoler hemoraji

TAKAYASU ARTERİTİ

KLİNİK BULGULAR Üfürüm Azalmış veya kaybolmuş nabazan Ekstremiteler arasında asimetrik kan basıncı HT (%30-90)

Sol subklavian arterde daralma

TEMPORAL ARTERİT

Aksiller arterde daralma

Rheumatoid vasculitic.

Aneurysms on the mesenteric artery in periarteritis nodosa.

Digital tip infarcts.

Pulmonary artery aneurysms

Eritema Nodozum

Eritema Nodozum