BRUNER’İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ 27.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK BRUNER’İN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ BRUNER’İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ Jerome Bruner (1966) bilişsel gelişim fonksiyonlarını incelemiştir. Bruner’e göre Bilişsel gelişimi inceleyen kuramlar aşağıdaki noktaları dikkate almalıdır: Gelişim, tepkilerin uyarıcıdan bağımsız hale gelmesidir. Gelişim bilgiyi işleme sürecinin ve depolama sisteminin gelişimine bağlıdır. Gelişim, bireyin kendisine ve başkalarına ne yaptığı ve ne yapacağını artan bir kapasite ile açıklamasıdır. Gelişim için sistemli bir öğretici-öğrenici sistemi gereklidir. Bilişsel gelişimde dil önemli bir anahtardır. Gelişim, bir çok seçenekle baş etme yeteneğindeki bir artıştır.

BRUNER’İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ 27.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK BRUNER’İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ Bruner çocuğun çevresindeki dünyayı zihinde temsil etme yollarını üç aşamada olduğunu ifade eder: Eylemsel dönem (0-3 yaş) İmgesel Dönem Sembolik Dönem Eylemsel Dönem Çocuk bu dönemde çevreyi eylemlerle anlar; çevresindeki nesnelerle ilgili yaşantıları, onlara dokunarak, vurarak, ısırarak, hareket ettirerek kazanır. Onlar için nesneler bazı eylemler yaptıkları şeylerdir. Bu dönemde çocuklar en rahat psiko-motor eylemlerle öğrenir. Gardner, bilginin eylemlerle temsil edilme formuna «devinduyumsal zeka» adını vermektedir.

Görsel belek gelişmiştir. Bilgi imgelerle taşınır. 27.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK BRUNER’İN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ İmgesel Dönem Görsel belek gelişmiştir. Bilgi imgelerle taşınır. Çocuğun kararları dille değil duyu organları yoluyla edindiği duyusal etkilere dayalıdır. Çocuk algılarının tutsağıdır. Herhangi bir nesneyi, olayı, durumu nasıl algılarsa zihinlerinde o şekilde canlandırılır. Herhangi bir olayı veya nesneyi görmeden de resmedebilir. Gardner, bilginin imgelerle temsil edilmesine «uzaysal zeka» adını verir. Bu dönem Piaget’in işlem öncesi dönemine karşılık gelir.

Çocuk etkinlik ya da algının anlamını açıklayan sembolleri kullanır. 27.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK BRUNER’İN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ Sembolik Dönem Çocuk etkinlik ya da algının anlamını açıklayan sembolleri kullanır. Çocuk dil, mantık, matematik, müzik vb. alanların sembollerini kullanarak iletişim kurabilir. Kısa cümlelerle anlamsal olarak zengin ifadeler oluşturabilir. Az sembollerle çok şey ifade edebilir. Artan yaş ve yaşantılarla, sembolik sistem daha çok kullanılır.

VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ 27.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ Sosyal çevre çocuğun bilişsel gelişimde önemli bir öneme sahiptir. Bu nedenle çocukların kazandıkları kavramların, fikirlerin, olguların, becerilerin, tutumların kaynağı sosyal çevredir. Bilişsel gelişimin kaynağı, kişisel psikolojik süreçlerden önce, insanlar ve kültür arasındaki etkileşimdir. Sosyal çevremiz bizi belli bir kategoriye yerleştirir. (zeki, kısa, uzun, zengin vb) Bilişsel gelişim, başkaları tarafından düzenlenen davranışlardan, bireyin kendi kendine düzenlediği davranışlara doğru bir ilerleme gösterir.

VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ 27.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ 5. Öğretmenlerin ve diğer yetişkinlerin asıl iş görüsü, dışsal denetimi giderek azaltıp çocuğun içsel denetimini beslemek ve kendi kendini düzenlemesini desteklemektir. Öğretim, çocuğun gelişimini ileri götürebildiği ölçüde iyidir. Doğrudan bire bir öğretim ve çocukların çocuklarla ve yetişkinlerle etkileşimini sağlayan öğretim biçimleri çocuğun bilişsel gelişiminde önemli rol oynar. Okullar ve öğretmenler çocukları çalışmalarında aşırı derece yalnız bırakmamalıdırlar. Gelişimin tam olarak sağlanabilmesi için çocuk karmaşık durumlara doğru yönlendirilmelidir.

BRUNER ve VYGOTSKY’NİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 27.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ BRUNER ve VYGOTSKY’NİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ Çocuklar yetişinler gibi düşünemezler. Bu nedenle eğitimciler onların bilişsel düzeylerini (nasıl bilişsel işlem yaptıkları, olaylara ve problemlere nasıl baktıkları) iyi tanımalıdır. Çocukların öğrenmelerini sağlamak için özellikle okul öncesi ve ilköğretimin ilk yıllarında somut nesnelerle, materyallerle, olaylarla çalışılması sağlanmalıdır. Öğretim bilişsel süreçlerin aşamalarına uygun olarak gerçekleştirilmelidir.

BRUNER ve VYGOTSKY’NİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 27.04.2017 Dr. Kerim KARABACAK VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ BRUNER ve VYGOTSKY’NİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 4. Öğretimde yakından uzağa ilkesi kullanılmalıdır. 5. Piaget ve Bruner’e göre çocuğun kazanacağı yeni yaşantılar , eski yaşantılarına uygun olmalıdır. 6. Çocuğun kendi hızıyla öğrenmesine imkan vermelidir. 7. Öğretmenler, öğrenmenin sosyal yanını göz ardı etmemelidir. Öğrencilerin diğer öğretmenlerle öğrencilerle etkileşimi ona sosyal, duygusal ve bilişsel özellikler kazandırır.