DÜNYAMIZ GÖKHAN BULUT 4/B I.ÖĞRETİM 200210212038

KONULAR DEĞERLENDİRME KAYNAKLAR

DÜNYAMIZ 2-KARALARI OLUŞTURAN MADDELER BÖLÜM 1 A)KAYAÇ B)MİNERAL C)MADEN 3-TOPRAĞIN OLUŞUMU 4-EROZYON A)EROZYONLA MÜCADELE 5-HAVA, TOPRAK VE SUYUN YAŞAMIMIZDAKİ ÖNEMİ 6-HAVA, TOPRAK VE SU KİRLİLİĞİNİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR 7-DÜNYANIN KATMANLARI BÖLÜM 1 DÜNYANIN ŞEKLİ NEYE BENZER 1-DÜNYANIN ŞEKLİ 2-DÜNYANIN ŞEKLİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER BÖLÜM 2 DÜNYAMIZIN YAPISINI TANIYALIM 1-DÜNYAMIZIN GÖZLENEBİLİR KATMANLARI A)ATMOSFER B)KARALAR-SULAR

1-DÜNYANIN ŞEKLİ Eskiden insanlar dünya hakkında pek fazla bilgiye sahip değillerdi. Dünya’nın şeklinin küreye benzediğini ve Dünya üzerindeki karaların, denizlerin yerleşimini bilmiyorlardı. Bu yüzden denizlere açılmaktan korkarlardı. Dünya üzerindeki karaların, denizlerin konumları çok iyi bilinmektedir.

DÜNYA’NIN ŞEKLİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER Dünya’nın şeklinin küreye benzediğini günümüz teknolojisinin yardımıyla biliyoruz.Acaba teknolojinin günümüzden çok çok geri olduğu zamanlarda.Dünya’nın şekli neye benzetiliyordu? Sıcak bir yaz günü, bir ağacın gölgesinde oturduğunuzu düşününüz. Başınızı kaldırıp çevrenize baktığınızda büyük bir kara parçası görürsünüz.

Dünya’nın yuvarlak olduğunu nasıl kanıtlayabiliriz? Bir geminin kıyıdan uzaklaşırken önce teknesi sonra direkleri gözden kaybolur. En son dumanı görünmez olur. Kıyıya yaklaşan bir geminin ise ilk olarak dumanı, sonra direkleri görüş alanına girer. En son tekne kısmı görülür. Bu olay bugün hepimizin bildiği, Dünya’nın yuvarlak olduğunu gösteren bir kanıttır. İnsanlar geçmişte Dünya’nın düz olduğuna inanmışlardır. Ancak bilimin ışığında teknolojinin ilerlemesiyle Dünya’nın yuvarlak olduğu anlaşılmıştır.

DÜNYAMIZIN GÖZLENEBİLİR KATMANLARI ATMOSFER KARALAR-SULAR

ATMOSFER Dünya’yı saran hava tabakasına atmosfer adı verilir. Atmosfer gözlenebilen bir tabakadır.Başınızı yukarıya doğru kaldırın ve maviliğiyle Dünya’yı kuşatan gökyüzüne bakın. Sizce bu maviliğin sonu var mıdır? Dünya’yı saran atmosfer olmasaydı neler olurdu? Araştırın ve düşüncelerinizi arkadaşlarınızla tartışın.

KARALAR-SULAR Suyun yaşamımızdaki devam ettirmede ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Yaşamımızı devam ettirmemiz için gereken su, yeryüzünün dörtte üçünü kaplar. Okyanuslar, denizler, gözler ve akarsular Dünya’daki suların birer parçasıdır. Dünya üzerindeki karaları ve suları da gözlemleyebiliyoruz.Dünya üzerindeki en büyük su kütlelerine okyanuslar (Atlas okyanusu,Büyük okyanus,Hint okyanusu) Kara kütlelerine de kıtalar( Amerika, Asya,Avrupa, Afrika…) örnek olarak gösterilebilir.

KARALARI OLUŞTURAN MADDELER

KAYAÇ Üzerinde yaşadığımız kara parçası kayaçlardan meydana gelmiştir. kayaçlar yer kabuğunun yapı taşlarıdır ve yeryüzünde büyük yer kaplar.Örn: Kireçtaşı, mağmatik kayaç…

MİNERAL Kayaçlar birbirinden farklı özelliklere sahiptir. Kayaçların birbirinden farklı olmasını sebebi yapılarında bulunan minerallerdir.Örn:Kayalar ve taşlar, civa…

MADEN Bazı mineraller, ekonomik değerlerinin yüksek olması ve kullanıldıkları alanlardaki gerekliliklerinden dolayı yeryüzüne çıkarılmaktadır. İşte bu şekilde ekonomik değeri olan mineral ve kayaçlar maden olarak adlandırılır. Örn:Altın, gümüş, demir,bakır…

TOPRAĞIN OLUŞUMU Kayaçlar doğal etkiler sonucunda parçalanır. Rüzgar ve su gibi etmenler buna örnektir. Bu durum yol yapmak, tünel açmak gibi faaliyetler sonucunda yapay olarak da ortaya çıkar. Bu gibi etmenlerle toprak oluşur

EROZYON Erozyon, çeşitli etkenlerle toprağın verimli kısmının taşınmasıdır. Verimli kısmı yok olan toprakta bitki yetişmez ve toprak çoraklaşır. Yağmur yağdığında yollarda biriken kumları veya çakıl taşlarını görmüşsünüzdür. Bol yağış alan bölgelerimizdeki akarsuların, denize döküldüğü yerlerde suyun rengi toprak rengine döner.

EROZYONLA MÜCADELE Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de toprak kaybına neden olan en önemli etken erozyondur. Arazi eğimi,bitki örtüsü ve toprak özelliklerinin olumsuz etkileşimi sonucu erozyon oluşur. Dik tepe yamaçlarında geniş düzlükler oluşturulur. Toprağın kaybolmasını önlemek amacıyla ağaçlandırma yapılır. Erozyonla mücadele ve ağaçlandırmanın önemi hakkında toplumu bilinçlendirmek amacıyla 1992 yılında TEMA vakfı kurulmuştur. Bu vakıf ülkemizde doğal varlıkların ve çevre sağlığının korunması için çalışmaktadır.

HAVA, TOPRAK VE SUYUN YAŞINTIMIZDAKİ ÖNEMİ Dünya; kara, su ve havadan oluşan yapısı ile canlılar için gerekli olan temel kaynakları barındırmaktadır. Canlıların yaşadığı toprak ve suda hava vardır. Bazı canlılar toprakta yaşarlar, yuvalarını toprağın içine yaparlar. Gereksinimleri olan besin, su ve havayı topraktan alırlar. Hayat kaynaklarımızdan biri de sudur. Su olmadan canlılar yaşayamazlar. Yaşamımız için büyük önemi bulunan hava ve suyu enerji elde etmek için de kullanırız.

HAVA, TOPRAK VE SU KİRLİLİĞİNİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILIR Havanın, suyun, toprağın canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Fakat insanlar yaşam için bu kadar önemli olan maddeleri kendi elleriyle kirletmeye devam ediyorlar. Fabrika bacalarından, araba egzozlarından ve orman yangınlarından çıkan duman havayı kirletir. Hava kirliliği tehlikeli boyutlara ulaştığında hasta, çocuk ve yaşlıların sokağa çıkmaları oldukça sakıncalıdır.Toprak kirliliği ve su kirliliği de önemlidir.

DÜNYA’NIN KATMANLARI Dünya’yı en dıştan saran hava katmanına hava küre(atmosfer) denir. Dünyadaki karaların oluşturduğu katmana ise taş küre(yer kabuğu) denir. Suların kapladığı alana da su küre(hidrosfer) denir. Bunlar dünya’nın gözlenebilir katmanlarıdır.

Aşağıdaki soruları bilgileriniz ışığında cevaplayınız? DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları bilgileriniz ışığında cevaplayınız? 1) Geçmişte dünya hakkındaki görüşler nelerdir? 2) Dünya hangi katmanlardan oluşmaktadır? 3) Erozyon nedir? Erozyonu önlemek için neler yapılır? 4) Toprak nasıl oluşur? Açıklayınız. 5) Maden, mineral ve kayaç arasındaki nasıldır? Açıklayınız. 6) Hava, toprak ve suyun yaşantımız açısından önemi nasıldır? Açıklayınız.

Aşağıdaki cümleleri okuyunuz Aşağıdaki cümleleri okuyunuz.Verilen ifade doğru ise “D” yanlış ise “Y” harfine tıklayınız. Karalar, sular ve hava Dünya’nın gözlenebilir katmanlarıdır.(….)-(….) Dünya üzerinde karalar sulardan daha fazla yer kaplamaktadır.(….)-(….) Ekonomik değeri olan kayaçlara mineral denir.(….)-(….) Fabrika bacalarından çıkan dumanlar hava kirliliğine neden olmaktadır.(….)-(….) Erozyonu önlemek mümkün değildir.(….)-(….) Dünya’nın şekli yuvarlaktır. Kayaçlar yer kabuğunu oluşturur.(….)-(….) D Y D Y D Y D Y D Y D Y

Aşağıdakilerden hangisi dünyanın şekline benzer? C) D)

A) Mineral B) Maden C) Kayaç D) Ağaç Aşağıdakilerden hangisi karaları oluşturan maddelerden değildir? A) Mineral B) Maden C) Kayaç D) Ağaç

YARARLANILAN KAYNAKLAR İLKÖĞRETİM FEN VE TEKNOLOJİ 4.SINIF (H.TAHA SÖKMEN,MEHMET EKMEKÇİ, O FAZIL GÜLER) RESİMLER AŞAĞIDAKİ WEB SİTELERİNDEN İNDİRİLMİŞTİR. www.milliyet.com www.webpaketi.com www.fbsk.com www.paradokslar.com ÇIKIŞ

CEVABIN DOĞRU İYİ ÇALIŞMIŞSIN

CEVABIN DOĞRU İYİ ÇALIŞMIŞSIN ÇÖZÜM

CEVABIN DOĞRU İYİ ÇALIŞMIŞSIN ÇÖZÜM

YANLIŞ CEVAP KONUYU İYİ ÇALIŞ

YANLIŞ CEVAP KONUYU İYİ ÇALIŞ KONUYA GÖZAT

YANLIŞ CEVAP KONUYU İYİ ÇALIŞ

Dünya’ nın şeklinin kutuplardan biraz basık, ekvatordan biraz şişkin olduğunu yumurta örnek gösterilerek açıklanmıştı. Yani dünyanın şekli küreye benzemektedir. Bu soruda da yumurta şekli bu sorunun cevabıdır.

Karaları oluşturan maddeler; maden, mineral, ve kayaçtır. Ağaç, bir bitkidir. Karaların yüzeyinde bulunur. Karaların oluşumu ile ağacın bir ilgisi yoktur.