Halk Elinde Keçi IslahI Prof. DR. MEHMET EMİN TEKİN SELÇUK ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü

Genel olarak hayvan ıslahı Hayvanların bireysel verim performanslarının arttırılması Yüksek verimli hayvanları damızlık olarak kullanmak İki yol var: 1-Saf yetiştirme ve seleksiyon 2-Melezleme a-Kombinasyon (birleştirme) melezlemesi b-Çevirme melezlemesi

Seleksiyonla ıslahı etkileyen faktörler İlgili özelliğin kalıtım derecesi İlgili özelliğin diğer verim özellikleri ile ilişkisi Sürüdeki varyasyon Seleksiyon intensitesi Generasyon Aralığı: Keçilerde generasyon aralığı 3,5-4 yıldır.

Hayvan ıslahının temeli Hayvanların kimliklendirilmesi Verim kayıtlarının tutulması Soykütüğü kayıtlarının tutulması

Halk Elinde Küçük Baş Hayvan Islahı TAGEM’in 2005 yılı Program Değerlendirme Toplantısında karar alındı. Yerli koyun ırklarımızda ve Tiftik Keçisinde, Saf yetiştirme ve seleksiyon yöntemiyle ıslah yapılacak

Halk Elinde Keçi Islahı TAGEM 2010 Yılı Danışma Kurulu Toplantısı Mevcut tür ve ırklar için ikinci beş yıl devam kararı alındı. Değişik İllerde Kıl keçisi başta olmak üzere diğer keçi ırkları da ıslah programına alındı.   Kıl Keçisi Honamlı Keçisi Kilis Keçisi Siirt Keçisi 2010 yılı Keçi Yetiştiriciliği için kurtuluş yılı oldu denebilir

Halk elinde Keçi ıslahı yapılan iller

Islah yöntemi: Açık Çekirdek Yetiştirme

Seleksiyon yönteminin eleştirisi Bu şemaya uygun yürüyen proje yok gibi Projelerdeki elit sürüler performansa göre seçilerek oluşturulmuyor, atama ile belirleniyor Erkek materyal transferi yapılan projeler olsa da bu şemadaki gibi değil Bu sistem, projeli bütün hayvanların tek elden sevk ve idare edildiği bir işletmede Veya performans testlerin yapıldığı, soykütüğü kayıtlarının alındığı, suni tohumlama işleminin yaygın olarak kullanıldığı işletmelerde yapılabilir.

Takip edilecek özellikler ve tutulacak kayıtlar Döl verimi Doğum ağırlığı Sütten kesim ağırlığı Büyüme hızı Yaşama gücü Damızlığa ayrılanların performansı

Takip edilecek özellikler ve tutulacak kayıtlar Teke altı keçi numaraları Doğum yapan keçi numaraları Doğan oğlakların numaraları ve doğum kayıtları Sütten kesim ağırlığı tartımı kayıtları Damızlığa ayrılanların kayıtları

Takip edilecek özellikler ve tutulacak kayıtlar Seleksiyon kriteri: Bakanlığın yürüttüğü bütün koyun ve keçi projelerinde tek kriter var; Büyüme (canlı ağırlık) Sütten kesim (90, 120 veya 150. Gün) canlı ağırlığı Veya doğum-sütten kesim arası büyüme hızı GCAA Bazı projelerde süt verimi ve yapağı/tiftik kriteri var ama faal değil.

Halk Elinde Keçi Islahının Bugünkü Durumu*

Mevcut çalışma yetiştiriciye ne sağladı? Kimliklendirme ve kayıt tutma işi öğretiliyor Sürüde verimlere dayalı ayıklama ve seleksiyon işleri öğretiliyor. Yetiştirme ile ilgili bilgi aktarımı yapılıyor.

Halk elinde keçi ıslahı sorunları Kimliklendirme (düşen küpeler) Tekelerin sürüden ayrılmaması Erkek – Diş oğlak ayrımının zamanında yapılmaması Teke transferlerinin yapılamayışı Döl verimi düşüklüğü Yaşama gücü düşüklüğü Pazarlama sorunu (oğlak eti)

Fransa ve İspanya’da Süt Keçisi ıslahı yöntemi Keçi yetiştiricilerinin keçileri kayıt altında Soy kütüğü kayıtları var Bu kayıtlı keçilerden “dişi indeksi” yöntemi ile elit keçiler seçiliyor Elit keçilerin yavruları performans test ve progeny test işlemlerine tabi tutuluyor Bunlardan seçilen en iyi erkekler elit sürüyü tohumluyor; diğer seçilmiş erkekler taban sürülere veriliyor Tohumlamalar hem tabi usulle hem de suni tohumlama ile oluyor.

Sonuç Mevcut çalışma ile keçi sayısı, yetiştiricilerin ilgisi ve bilgisi artmıştır. Verimlerin kısmen artmasından söz edilse de ıslah edilmiş sürülerden bahsedilemez. Yapılan çalışma ıslahtan ziyade destekleme niteliğindedir. Yeni dönemde soykütüğü sistemine dayalı, performans test ve progeny test işlemlerini içine alan, daha sınırlı düzeyde sürülerde ve sıkı kontrol ile ıslah çalışmasına geçilmelidir.

teşekkürler