Dr. Hasalettin DELİGÖZ

İnsanoğlu, milyonlarca yıl evvel dünya üzerinde yaşamaya ve bulunduğu çevreyi de kendi arzusuna göre değiştirmeye başlamıştır.

20.Yüzyıl İle Beraber -Artan nüfus -Ulaşım -Sanayinin gelişmesi -İnsanoğlunun anlık tutkuları ve para kazanma hırsı, ile birey çevresini unutmuş ve kirliliğe terk etmiştir.

Çünkü; DOĞA insanın bir parçası değil, İNSAN doğanın bir parçasıdır. Çoğu kirletici, aynı anda birden çok kaynağı etkileyebilir. Çevre kirliliği canlılar içinde en çok insanları etkiler. İnsanoğlu dolaylı yoldan kendine zarar vermiş olur. Çünkü; DOĞA insanın bir parçası değil, İNSAN doğanın bir parçasıdır.

Artan nüfus Kentleşme ve toplu yaşama İnsanoğlunun sosyalleşme çabası Değişen tüketim alışkanlıkları Yeni bir sorunu gündeme getirmiştir.

ÇÖP

Bir insanın bir yıl boyunca çöpe attığı atıkların ağırlığı kendi ağırlığının yaklaşık katıdır. yedi

Her geçen gün miktarı artan bu çöpler sonucunda Çevremiz kirlenir, Sularımız kirlenir, Toprağımız kirlenir, Daha çok ağaç kesilir, Doğal kaynaklar çabuk tükenir, Hayvanlar zarar görür, Daha fazla enerjiye ihtiyaç duyulur, Çöp depolama alanları çabuk dolar, Dünyamızın yaşam süresini kısalır.

Bu çöplerin miktarını azaltmak geri dönüşümle mümkündür.

Tüm bu etkileri azaltmak yöntemle yapılabilir. 3 Tekrar kullanmak (REUSE) Az atık çıkartmak (REDUCE) Geri Dönüştürmek (RECYCLING)

Geri Dönüşüm Nedir ? Geri dönüşüm terim olarak, kullanım dışı kalan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile hammadde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılmasıdır.

Geri Dönüşüm Atıkları Nelerdir? Kağıt Atıklar Plastik Atıklar Cam Atıklar Metal Atıklar Kompozit Atıklar

Kağıt Atıklar Nelerdir? Kağıt/Karton/Gazete/Dergi/Kutu/ Meyve suyu kutuları/ Yumurta viyolleri/Kullanılmış defter ve kitaplar vb.

PLASTİK AMBALAJLAR NELERDİR? Naylon Poşetler Plastik Su Şişeleri Şampuan kutuları, Sıvı sabun kutuları, Süt ve ayran kutuları, Yoğurt kapları,vb. ambalajlar Ketçap ve Mayonez Kutuları Plastik ev gereçleri

Cam Ambalajlar Nelerdir? Cam içecek şişeleri Konserve kavanozları Cam yağ şişeleri Parfüm Şişeleri Cam Kavanozlar vb.

Metal Ambalajlar Nelerdir? Metal içecek kutuları Konserve ve salça kutuları Metal boya kovaları Deodorant, oda parfümü ve aeresol kutuları Çeşitli amaçlı metal kutular

Kompozit Atıklar Nelerdir ? Kompozit Ambalaj: Kompozit ambalaj malzemeleri en az iki farklı malzemenin tam yüzeylerinin birleştirilmesi ile elde edilir. Amaç; - Dayanıklılığı arttırmak - Esnekliği arttırmak - Malzemelerin kendilerine özgü özelliklerini birleştirmektir.

Bu ambalajlara genelde evlerimizde kullandığımız hazır çorbalarda, meyve sularında sık sık karşımıza çıkarlar. Bu kutuların en büyük avantajı metalden daha ucuz ve hafif olmalarıdır. Ayrıca çok çeşitli kapak kullanımına uygun olmalarıdır. Metaller kadar neme dayanıklı ambalajlar değillerdir.

Toplanan bu geri dönüşebilen atıklar nelere nasıl dönüşür? Bir bakalım…..

Kağıt Geri Dönüşümü

ÖĞÜTME Balyalar haline getirilen kâğıt ve karton ambalaj malzemeleri kırpılarak boyutları küçültülür. Daha sonra bir eleme işlemine tabii tutulur.

YIKAMA VE BEYAZLATMA Eleme aşamasından sonra kâğıtlar hamurlaştırma işlemine geçirilir. Kâğıt hamuru oluştuktan sonra hava ile birlikte çeşitli beyazlatıcı kimyasallar uygulanarak kâğıtlar mürekkeplerinden ayrılırlar.

İNCELTME KURUTMA RULO HALİNE GETİRME

Plastik Geri Dönüşümü

- İlk aşamada kaba bir eleme yapılır. - Ayrılan plastikler ön bir yıkamadan geçirilerek içlerinde kalan veya dışına bulaşan artıklardan temizlenir. Bu işlemden sonra kırma işlemi için makineye gönderilir.

Kırılan parçacıklar yoğunluklarına göre ayrıldıktan (PET, PE, PVC… v.s.) kimyasallarla ikinci bir yıkama yapılır. Yıkamayı takip eden durulama ve metal kontrol işlemlerinde sonra parçacıklar kurutma işleminden geçerek sonra extruder’a gider.

Extruder kırılan, temizlenen plastik parçacıkların eritilerek granül hale getirilmesini sağlayan bir ekipmandır.

Cam Geri Dönüşümü

-Toplanan camlar ilk olarak renklerine göre ayrılır. -Daha sonra öğütülerek kum haline dönüştürülür.

Kum haline getirilen sonra çok yüksek sıcaklıktaki fırınlarda eriyik haline getirilir.

Eriyik haldeki cam istenilen ambalaja göre uygun kalıba dökülerek, şekil kazandırılır. Soğutulan ve dolum için hazır hale gelen bu ambalajlar ikincil ambalajlama yapılır.

Metal Geri Dönüşümü

Geri dönüşüm kutularında metal ambalaj atıkları toplanır Geri dönüşüm kutularında metal ambalaj atıkları toplanır. Büyük mıknatıslar ile içerisinde olan kapak v.s. ayrılır. Toplanan ambalaj atıkları taşıma ve depolama kolaylığı bakımından preslenir. Böylelikle hacim küçültülür. Bu işlem sonucunda metal ambalajlar işlenecekleri tesise getirilirler. Burada ilk önce fiziksel öğütme işlemi yapılır. Öğütülme işleminin ardından yüksek dereceli fırınlarda eriyik hale getirilir.

Eriyik kalıba dökülerek metal bloklar oluşturulur Eriyik kalıba dökülerek metal bloklar oluşturulur. Oluşturulan bu metal bloklar preslenerek istenilen kalınlığa getirilir. Aerosol, içecek kutusu, boya tenekesi gibi her türlü ambalaja uygun biçimlendirmeden sonra doluma hazır hale gelir

Dolum ve ikincil ambalajlamadan sonra satışa hazır hale gelir Dolum ve ikincil ambalajlamadan sonra satışa hazır hale gelir. Metal ambalajın geri dönüşümünden sadece ambalaj üretilmez. Bisiklet, araba parçası, çöp kutuları ve daha saymadığımız birçok şeyi aklınıza getirebilirsiniz.

KOMPOZİT ATIKLAR IN GERİ DÖNÜŞÜMÜ

Bir uygulama da ülkemizde YEKPAN adıyla üretilen ürünlerdir Bir uygulama da ülkemizde YEKPAN adıyla üretilen ürünlerdir. Kompozit ambalajlar kırpılıp öğütüldükten sonra preslerde sıkıştırılarak sunta benzeri bir malzeme üretilir. Bu malzeme bahçe mobilyası yapımında kullanılabilecek derecede suya ve neme dayanıklı bir malzemedir. Ayrıca el işi uygulamalarında değerlendirme yapılır.

Bunları Biliyor musunuz? 25 adet geri kazanılmış içecek şişesinden bir plastik mont elde etmek mümkündür. Teneke içecek kutusunun kullanımı sonrası geri dönüşüp market raflarında yerini alması 60 gün gibi kısa bir süre alır. Bir teneke kutu geri dönüşümü ile kazandığımız enerji bir televizyonun 3 saatte harcadığı enerjiye eşittir.

1 ton kâğıdın geri dönüşümü ile 17 adet ağaç, 1,450 litre petrol,4,000 kw enerji,26,600 litre suyu tüketmemiş oluruz. 1050 adet geri kazanılmış plastik tepsiden 6 kişilik bir oturma grubu elde etmek mümkündür. 2.5 lt’lik bir plastik şişe geri kazanılırsa 6 saatlik 60 watt’lık elektrik enerjisini tasarruf etmek mümkündür.

35 adet 2,5 litrelik kullanılmış PET şişesinden bir uyku tulumu yapmak mümkündür. Bu deniz şortu %100 geri dönüşmüş pet şişeden yapılmıştır.

Çocukların çok sevdiği cam bilyeler bile geri dönüştürülmüş bir cam ürünüdür. Odun kullanılarak bir ton kâğıt üretilirken 20- 50 ton su tüketimi olmaktadır. Halbuki kullanılmış kâğıttan kâğıt üretiminde ise sadece 5 ton su tüketimi olur.

İngiltere’de her yıl 3 milyardan fazla teneke kutu geri dönüştürülüyor İngiltere’de her yıl 3 milyardan fazla teneke kutu geri dönüştürülüyor. Bu da 18,000 adet çift katlı otobüs ağırlığına eşittir. 2818 adet teneke kutu dizilirse, edildiği düşünülürse bu kulenin yüksekliği Eiffel kulesinin yüksekliğine eşit olacaktır.

Sonuç Olarak ;

Tüm bu atıklarımızı Geri dönüşüm Poşetlerimize ve Geri Dönüşüm Kutularına Atmalıyız !

TEŞEKKÜRLER