1 Riskli Davranış Gösteren Çocuklara Yaklaşım (Uygulama Çalışmaları) Hazırlayan Psik. Dan. Kamil TOPÇU

2 RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLARIN SAPTANMASINDA EĞİTİMCİNİN ROLÜ

3 Bir çocuğun istismara uğradığını ilk tespit edecek kişiler arasında eğitimciler de bulunmaktadır. Bu nedenle eğitimcileri, çocuklardaki davranış değişikliklerini iyi gözlemeleri ve istismar yaşantısı sonucunda çocukta, özellikle sınıf içinde, meydana gelebilecek davranışsal değişiklikleri bilmeleri gerekmektedir.

4 Eğimciler, çocuk istismarının etkileri konusunda bilgilendirildikten sonra, istismarla karşılaştıklarında bunu yetkili makamlara bildirmelidirler. İlgili kanunlar bazı kişilerin görevleri sırasında bir suç işlendiğini öğrenmeleri halinde, bu durumu ilgili makamlara bildirmelerini zorunlu tutmuş ve bildirmemeleri halinde cezalandırılmaları konusunda düzenleme getirmiştir.

5 Bir eğitimci, öğrencisinin aile içinde fiziksel veya cinsel şiddete uğradığı, istismar ve ihmal sayılacak şekilde zorla çalıştırıldığı veya başkaca bir istismar biçimi ile karşı karşıya olduğunu öğrendiği anda, ilgili makamlara başvuru da bulunmak zorundadır. Başvuruda gecikmesi, çocuk için zarar doğuracağından cezanın tespitinde etkili olacaktır.

6 Bu husus TCK’ nun 235. maddesinde düzenlenmiştir: “Devlet memurları görevleri sırasında veya görevlerine ilişkin bir suç işlendiğini öğrendikleri halde bunu ilgili makamlara bildirmezler ise veya bildirimde gecikirler ise, 4 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.” Ayrıca bildirmedikleri veya bildirimde geciktikleri suçun önemine göre geçici veya süresiz memuriyetten men cezasına çarptırılırlar.

7 ÖYKÜ: 12 yaşında erkek çocuğu, notları kötü, okuldan kaçıyor, arkadaşları ile kavga etmekten dolayı sık sık ceza alıyor, tehlikeli davranışlarda bulunuyor (okul parmaklıklarından atlamak gibi), okula kesici alet götürüyor, başkalarının eşyalarına zarar veriyor, kendi vücudunu her türlü aletle çiziyor, kızlara cinsel tacizde bulunuyor. Saydam 1-1

8 Not 1-1 Verilen Tepkiler ANNE-BABA İDARECİ- ÖĞRETMEN AKRAN ÇEVRE

9 Saydam 1-2 Verilen Tepkiler ANNE-BABA Söz geçirmekte zorlanma, rüşvet vererek iş yaptırma, olumsuz etiketlemeler İDARECİ- ÖĞRETMEN Disiplin cezalarını kullanma AKRAN Sataşma, uzaklaştırma ÇEVREAyıplama

10 Saydam 1-3 GELİŞİMSEL SÜREÇ OKUL AKRANLAR İDARECİ- ÖĞRETMEN EBEVEYN Soğuma Dışlanma Zayıf destek Çocuğun reddi

11 RİSKLİ DAVRANIŞ GÖSTEREN ÇOCUKLARDA OKULLA İLİŞKİLİ ETKENLER RİSKLİ DAVRANIŞ GÖSTEREN ÇOCUKLARDA OKULLA İLİŞKİLİ ETKENLER

12 B u çocuklara ve ailelerine karşı olumsuz tutum ve bakış açısının varlığı, istememe ve izole etme.

13 B u çocuklara yönelik müdahale yöntemleri konusunda bilgisizlik ve insan kaynağının olmaması.

14 B u çocuklarla ve aileleriyle yetersiz iletişim kurma, baskıcı tavır takınma.

15 O lumlu davranışların desteklenmemesi.

16 S abırsız, her şeyin bir an önce değişmesini isteyen, bekleyen ve buna zorlayan tutum ve yönetim tarzı.

17 O kuldan uzaklaştırma.

18 E tiketleme

19 Saydam 2-1 SORU 1 Risk altındaki çocukların karşılaştıkları özel sorunlar nelerdir? SORU2 Bu çocukların ne gibi ihtiyaçları vardır? Soru3 Bu çocuklarla çalışanların özellikleri neler olmalıdır?

20 Özel Sorunlar Etiketleme Toplum etiket koyma eğilimindedir. Etiketleme sıra dışı olmaya yol açar. Etiketleme sıra dışı olmaya yol açar. Okuldan Atılma Onlardan kurtulmanın yolu okuldan uzaklaşmalarıdır Sağlık Sorunları Davranışları nedeniyle özel sağlık sorunlarıyla sık karşılaşırlar Sokakta Yaşama Sokakta kalmaya ve sokağın tehlikeleri ile karşı karşıya kalmaya başlar Beceri Eksikliği İletişim, öfke kontrolü, sorun çözme gibi becerileri düşüktür Yalnızlık, Dışlanma Davranışları nedeniyle toplum iter Yasal Sorunlar Hakları çiğnendiği için gerekli mercilerin yardımı gerekir. Bazılarının da başları yasalarla derde girer Ruhsal Sorunlar Temelde yatan ruhsal soranlar ya da travma gibi sonradan oluşanlar Saydam 2-2

21 İhtiyaçları Eğitim Sağlık hizmeti ve Sağlık eğitimi Sağlık eğitimi Fiziksel Korunma Psikolojik Destek Beceri Kazanma Yakınlık Yasal Bilgilenme ve avukat Mesleki Eğitim Saydam 2-3

22 RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLARLA ÇALIŞANLARIN ÖZELLİKLERİ NE OLMALIDIR?

23 EĞİTİM PROGRAMI -Dengeli Bir Yaklaşım- TUTARLILIK TUTARLILIK KABUL ETME KABUL ETME YÖNLENDİRMEK YÖNLENDİRMEK SABIR SABIR İSTİKRAR İSTİKRAR ROMANTİK OLMAMAK ROMANTİK OLMAMAK UYGUN ESNEKLİK DEĞİŞİME YÖNLENDİRME ONUN İSTEKLERİNE UYMAK HIZLI DAVRANMAK DUYGUSAL PAYLAŞIM ACIMASIZ DAVRANMAMAK Saydam 2-4

24 DENGELİ BİR YAKLAŞIM Tutarlılık ve kararlılık önemlidir. Tutarlılık ve kararlılık önemlidir. Onları anlamak ve kabullenmek gereklidir. Onları anlamak ve kabullenmek gereklidir. Onlara yön göstermek önerilerde bulunmak gereklidir. Onlara yön göstermek önerilerde bulunmak gereklidir. Değişimi beklemek için sabırlı olmak çok önemlidir. Değişimi beklemek için sabırlı olmak çok önemlidir.

25 DENGELİ BİR YAKLAŞIM O kızdığı zaman kızmak ya da o sevindiği zaman sevinmek yerine daha stabil bir çizgi izlemek yararlıdır. O kızdığı zaman kızmak ya da o sevindiği zaman sevinmek yerine daha stabil bir çizgi izlemek yararlıdır. Romantik olmanın bir yararı yoktur. Romantik olmanın bir yararı yoktur.

26 SONUÇ B u çocukları erken yaş dönemlerinde tanıyabiliriz. Erken dönemde tanımak için, gerekli bilgilere sahip olmak gereklidir. Bu amaçla, okul çalışanları, çevre ve aile bu çocukların özellikleri hakkında eğitilmelidir.

27 SONUÇ E rken yaşta müdahale başarı şansını artırmaktadır. Uygun girişimlerde bulunmak, önleyici ve koruyucu adımlar atmak her zaman yararlıdır.

28 SONUÇ B ir riskli davranış gösteren çocuk, diğer riskli davranışı da yapacağı sinyali verdiği için, müdahale için beklemek gereksizdir. İlk risk belirtisi harekete geçmek için yeterli bir uyarıdır.

29 SONUÇ R isk değişmeyen bir kavram değildir. Gelişimsel bir süreçtir. Bu nedenle önceki gelişim evrelerinde herhangi bir sorunu olmayan çocukların da, sorunlar yaşayabileceği akıldan çıkarılmamalıdır.

30 SONUÇ R iskli davranış gösteren ve göstermeyen tüm çocukların, pozitif yaklaşımlar konusunda cesaretlendirilmesi yararlıdır. Risk gelişimsel bir süreç olduğu için iyi bir önleme yöntemi olarak bu gereklidir.

31 SONUÇ T ek bir riske yönelmek başarı getirmemektedir. Birden çok riske yönelik yaklaşımlar bulmak, başarı şansını artırmaktadır.

32 SONUÇ E beveynler ve aile üstünde çalışılması gereken en önemli alandır. Aile, hem çocukla hem de okulla ilişkili olduğu için, aile ile çalışılması başarı şansını artıracaktır.

33 SONUÇ A ile, okul, çevre ve arkadaşları kapsayan bütüncül yaklaşım gereklidir. Tek bir alanda yürütülen çalışmaların başarısız olma şansı yüksektir.

34 SONUÇ B u çocukları etiketlemekten kaçınılmalıdır. Çocuğun etiketlenmesi izolasyona yol açar ve müdahalenin etkinliğini azaltır. Öte yandan diğer çocuklarında olumsuz etiketlenmesine yol açabilir.

35 SONUÇ B u çocukların okul içinde kalması çok önemlidir. Okul dışında olanlarla temas oldukça zordur. Okul dışında kalma tüm risk etmenlerini artırmaktadır. Bu nedenle çocukları okulda tutmak için elden gelen yapılmalıdır.

36 SONUÇ F arklı gelişim evrelerine uygun, farklı yaklaşımların uygulanması gereklidir. Her dönemin kendine ait özellikleri olduğu unutulmamalıdır.

37 TEŞEKKÜRLER Kamil TOPÇU Kamil TOPÇU