UYGULAMALAR

Atıksuların Arıtılması Parktaki Tuvaletler, Illinois Somon Balığı, Kuzey Pasifik

Çevre mühendisleri atıksuları arıtarak, alıcı ortamlara uygun şekilde deşarj edilmesini sağlarlar. Bu sayede orada yaşayan insanlar ve sudan istifade eden canlılar korunmuş olurlar.

11.1 Atıksu 11.1.1 Taşınım Evsel ve endüstriyel kaynaklı atıksular, kısmen dolu akan (basınçsız) geniş borulardan oluşan kanalizasyon ağları ile iletilir ve deşarj edilirler. Evlerden ve endüstrilerden gelen atıksuları ileten kanalizasyon hatları ana toplama noktasına kadar cazibeyle akacak şekilde tasarlanır ve bu toplama noktalarından sonra ana borular ile atıksu arıtma tesisine gönderilirler.

11.1.2 Bileşenler Su birçok kirletici tarafından kirletilse de evsel atıksularda bulunan ve doğal su kaynaklarına zarar veren, insan sağlığı açısından problem teşkil eden en yaygın kirleticiler: • Organik maddeler (oksijen ihtiyacı (BOİ gibi) ile ölçülür) • Azot (N) • Fosfor (P) • Askıda Katı Madde (AKM) • Hastalık yapıcı (patojen) organizmalar (koliform olarak tahmin edilir)

Devamı sonraki slaytta Şekil 11.2 Ön arıtma, birincil arıtma, ikincil arıtma, ileri (üçüncül) arıtma ve çamur arıtma proseslerini gösteren tipik konvansiyonel atıksu arıtma tesisi. İstenilen çıkış suyu kalitesine göre arıtma tesisi, ikincil veya üçüncül arıtma tesisi çıkışından deşarj edebilmektedir. Devamı sonraki slaytta

Şekil 11.2 Ön arıtma, birincil arıtma, ikincil arıtma, ileri (üçüncül) arıtma ve çamur arıtma proseslerini gösteren tipik konvansiyonel atıksu arıtma tesisi. İstenilen çıkış suyu kalitesine göre arıtma tesisi, ikincil veya üçüncül arıtma tesisi çıkışından deşarj edebilmektedir.

11.2 Ön Ve Birincil Arıtma 11.2.1 Ön Arıtma Atıksuların, su ortamına doğrudan verilmesiyle öncelikle su üstünde kalan maddelerin kötü görüntüsü dikkat çekmektedir. Bu sebeple, ızgaralar atıksu arıtımında kullanılan ekipmanlardandır ve günümüzde atıksu arıtımının ilk safhasında hâlen kullanılmaktadırlar.

Şekil 11.3 Tipik kaba ızgara.

Şekil 11.4 Tipik bir öğütücü.

Şekil 11.5 Atıksu arıtmında kullanılan kum tutucu.

11.2.2 Birincil Arıtma Şekil 11.7 Atıksu arıtımında kullanılan dairesel çökeltme tankı (birincil durultucu).

Şekil 11.8 Atıksu arıtımında kullanılan dikdörtgen planlı çökeltme tankı (birincil durultucu).

11.3 İkincil Arıtma Birincil çökeltmeden çıkan atıksu, askıda organik maddelerin çok büyük bir kısmı giderilmiş olsa da, içerdiği biyolojik olarak parçalanabilen organik maddeler dolayısıyla hâlâ yüksek miktarda oksijen ihtiyacına sahiptir.

11.3.1 Sabit Film Reaktörler Mikroorganizmaların kullanıldığı ikincil arıtmalar için birçok yöntem geliştirilmiş olsa da, bu yöntemler arasından başarıya ulaşmış ilk yöntemlerden birisi damlatmalı filtrelerdir.

11.3.2 Askıda Büyüyen Sistemler Şekil 11.9 Damlatmalı filtre.

Şekil 11.10 Döner tip sabit-film biyolojik reaktör.

Şekil 11.11 Aktif çamur sistemi şematik gösterimi.

11.3.3 Aktif Çamur Sistemlerinin Tasarımı Aktif çamur sistemlerinin amacı, atıksudaki organik maddelerin, CO2 ve H20’ya yükseltgeyerek, giderilmesidir. Bunun yanında organik madde tüketilmesi ile kazanılan enerjinin bir kısmı da, mikroorganizmaların çoğalması için kullanılmaktadır.

Şekil 11.12 Kapalı sistemde saf kültürün mikrobiyal çoğalma grafiği.

Şekil 11.13 Mikroorganizmaların spesifik çoğalma hızı.

Şekil 11.14 Geri devirsiz askıda büyüyen reaktör.

Ö R N E K - 11.1

Şekil 11.15 Geri devirli askıda büyüyen reaktör (aktif çamur sistemi).