Organum visus Oculus Ophtalmos Levent SARIKCIOĞLU

GENEL BAKIŞ

1- Özel duyular: görme, işitme-denge, koklama, tat 2- Genel duyular: basınç, temas, ağrı, ısı (sıcak-soğuk) duyuları

BULBUS OCULI ORGANA OCULI ACCESSORIA

BULBUS OCULI Görme organı orbita’ya yerleşmiştir Frontal Ethmoid Sphenoid Lacrimal Palatin Maxilla Zygomatic

-Orbita’nın ekseni cavum crani’de kesişecek şekilde oblik seyreder. - Bu nedenle göz ekseni ile orbita ekseni birbirine paralel değildir.

Meridian Polus anterior Polus posterior Equator

TUNICA FIBROSA TUNICA VASCULOSA TUNICA NERVOSA SCLERA CORNEA CHOROIDEA CORPUS CILIARE IRIS RETINA

Cornea Lens Axis bulbi Sclera -Bulbus tam bir küre değildir. -Yukarıdan aşağı biraz basıktır. Polus anterior Axis bulbi Cornea Lens Axis opticus (görme ekseni) Sclera Fovea centralis Polus posterior

SCLERA

skleros = hard; tough SCLERA -Sert ve sağlamdır -Göz hacminin korunmasında rol oynar -Göz küresinin 5/6’sını oluşturur -Ön tarafta cornea ile devam eder. skleros = hard; tough

-Sclera ile cornea arasında Sulcus sclerae bulunur

-Ön tarafta ince (0.6 mm), ortada(0.4 mm) arka tarafta(1mm) kalındır - Göz kasların tutunduğu yerin önünde konjunktiva, arkada lamina episclera ile örtülüdür.

-Lamina cribrosa sclera en zayıf bölgedir -Lamina cribrosa sclera’dan A.V.N. ciliares posteriores longus ve breves geçer

CORNEA

corneus = horn-like

CORNEA Limbus cornea Facies posterior (konkav) Facies anterior (konveks) Vertex cornea CORNEA Tunica fibrosa bulbi’nin 1/6 ön kısmındaki saydam tabakadır

Gözün esas refraksiyon yüzeyidir Kırıcılık indeksi (diyoptri) en fazla olan yapıdır N5>>N. opthalmicus>> nn. ciliares longi

%90’lık kısmı substantia propria’dan (stroma) oluşur. Cornea’nın saydamlığını sağlayan faktörler Substantia propria’daki kollojen liflerin düzenli dizilmesi damar bulunmaması su miktarının skleradan daha az olması

Lamina limitans anterior (Bowman membranı) Epitelium anterius Conjuctiva epitelinin devamıdır Rejenerasyon yeteneği yüksektir Lamina limitans anterior (Bowman membranı) Limbus corne’da sonlanır Substantia propria Cornea’nın %90’ını oluşturur Düzenli dizilmiş kollojen lamellerinden oluşmuştur Lamina limitans posterior (Descement membranı) (Epitel tabakasının bazal membranıdır) Epitelium posterius Katarakt ve keratoplasti ameliyatlarında çok çabuk zedelenir Sir William Bowman (1816-1892) (1847) Jean Descement 1732-1810 (1758)

A. ciliaris anterior’dan gelen damarlar cornea atrafında halkalar oluştururlar

Cornea ağrı ve ısıya karşı duyarlıdır N. trigeminus N. opthalmicus Nn. ciliares longi

CORNEA veya CONJUCTIVA REFLEKSİ Kornea ve konjuktiva’ya dokununca göz kapakları hemen kapanır. N. trigeminus’un terminal çekirdeği N. trigeminus M. orbicularis oculi Nuc. nervi facialis Fasc. longitudinalis medialis N. ophtalmicus Gang. gasseri N. maxillaris N. mandibularis Kornea ve konjuktiva

Microcornea Megalocornea

LASer In-situ Keratomileusis http://en.wikipedia.org/wiki/LASIK

Keratoplasti

Keratoplasti

 TUNICA FIBROSA TUNICA VASCULOSA TUNICA NERVOSA SCLERA CORNEA CHOROIDEA CORPUS CILIARE IRIS RETINA

Uvea (Latince uva: üzüm)

arka uvea Choroidea Corpus ciliare Iris ön uvea Arka üveit koroidit Ön üveit

CHOROIDEA

CHOROID The dark-brown vascular coat of the eye between the sclera and the retina ETYMOLOGY:From Greek khoroeid s, like an afterbirth, alteration of khorioeid s : khorion, afterbirth; see chorion + -oeid s, -oid.

Chroidea’nın öndeki sınırı Ora serrata’dır

İnce, çok damarlı, kahverengi bir yapıdır Göz küresinin 5/6’lık arka kısmında sclera’nın iç yüzünü döşer.

Choroidea’nın arka ve dış bölümüne Tapetum lucidum denilir.

Carl Ludwig Wilhelm Bruch Lamina suprachoroidea (Lamina fusca) Lamina vasculosa (Haller tabakası) Lamina chroidocapillaris Lamina basalis (Bruch membranı) Albrecht von Haller (1708-77) Carl Ludwig Wilhelm Bruch (1819-84)

CORPUS CILIARE

Ora serrata’dan iris’in dış kısmına (angulus iridocornealis) kadar uzanır akomodasyon ile ilgili bir oluşumdur

Corpus ciliare’nin yapısını epitel, bağ dokusu ve M. ciliaris oluşturur.

Ernst Wilhelm von Brücke, M. ciliaris retinaculum tuberculare’den (Lig. pectinatum) başlar ve 3 farklı yönde uzanır 1-Fibrae longitudinales (meridionales) =Brücke kası 2-Fibrae radiales 3-Fibrae circulares (Müller kası) (hipermetrop gözlerde iyi gelişmiştir) Ernst Wilhelm von Brücke, 1819-1892 Heinrich Müller (1820-1864).

3-Fibrae circulares (Müller kası) Heinrich Müller (1920-1864). 3-Fibrae circulares (Müller kası) (hipermetrop gözlerde iyi gelişmiştir)

-M. ciliaris gözün akomodasyonunda önemli rol oynar. -Kontraksiyon yaptığında, lig. pectinatum’a tutunduğu için choroidea’yı çeker ve Proc. ciliaris’ler lense doğru yaklaşır. -Fibrae zonulares gevşer ve böylece lens kalınlaşır

LENS LENS Proc. ciliaris kasıldığında lensin kalınlığı artar Fibrae zonulares Proc. ciliaris gevşediğinde lensin kalınlığı azalır LENS Proc. ciliaris Fibrae zonulares

-Cornea ile birleştiği kenar iki dudak halindedir. -Bu çatalın iç tarafında tendo centralis bulunur.

Tendo centralis’in ön dış tarafında lig. pectinatum (retinaculum trabeculare) bulunur

-Lig. pectinatum, camera anterior’u sinus venosus sclera’dan (Schlemm kanalı) ayırır. -lig. pectinatum’daki aralıklara Fontana aralıkları denir

Pisa philosopher; Director, Florence Museum of Natural Science; Abbott Felice Fontana (1730-1805) Pisa philosopher; Director, Florence Museum of Natural Science; Friedrich Schlemm 1795-1858 Professor of anatomy at the University of Berlin

IRIS

İris adını Yunan mitolojisinden almıştır. güzelliği ile ünlü gökkuşağı tanrıçasının ismidir

-Tunica vasculosa bulbi’nin (UVEA) ön parçasıdır -Cornea ile lens arasında bulunur -Dış kenarı (Margo ciliaris) corpus ciliare’ye tutunur. - İç kenarı (margo pupillaris) serbesttir

-Pupilla -Facies anterior Anulus iridis minor Anulus iridis major Plica iridis -Facies posterior

Pigment epiteli tabakası Epitelium Bu tabakanın kalınlığı göz rengini belirler Mavi gözlü bireylerde ince, Kahverengi gözlü bireylerde kalındır Stroma iridis İçinde çok sayıda kan damarı, fibroblast ve melanosit bulunur Melanositlerdeki pigment miktarı göz renginde rol oynar Koyu gözlülerde fazla pigment granülü bulunur Albino ve mavi gözlülerde pigment granülü bulunmaz Pigment epiteli tabakası Corpus ciliare’nin epitelyumu’nun devamıdır M. dilatator pupillae ve M sphinchter pupillae burada bulunur Arka yüzü retinanın devamı olan Pars iridica retinae olarak bilinir Membrana limitans interna

Cornea Lens

Asıl görevi içerdiği kaslarla fotoğraf makinasındaki diyafram gibi hareket ederek gözbebeğinin (pupil) büyüklüğünü ayarlamaktır

iris’in damarlanması

M. dilatator pupillae’nin innervasyonu M. dilatator pupillae Nn. ciliares longi M. dilatator pupillae Ganglion cervicale superius Centrum ciliospinale (T1-T4)

M. dilatator pupillae: Ganglion cervicale superius --Nn. ciliares longi aracılığı ile sempatik lifler gelir.

M. sphincter pupillae: N. oculomotorius’un parasempatik çekirdeğinden gelen preganglionik lifler ganglion ciliare’ye gelir. Burada sinaps yapan lifler Nn. ciliares breves aracılığı ile kasa parasempatik impulslar getirir.

  TUNICA FIBROSA TUNICA VASCULOSA TUNICA NERVOSA SCLERA CORNEA CHOROIDEA CORPUS CILIARE IRIS  RETINA

RETINA

Pars (stratum) pigmentosa Pars (stratum) nervosa RETINA Pars (stratum) pigmentosa Uvea’nın iç yüzünü örter Pars (stratum) nervosa Ora serrata’ya kadar devam eder Bu yüzden Pars optica retina olarak adlandırılır

temporal nasal -Retina’da ışığı en iyi alan kısım Maculadır. -Macula’da fovea centralis denilen çukurluk bulunur. temporal nasal

Koni’ler merkezde, basiller ise periferde yerleşmiştir Ganglion hücre tabakası Fovea centralis Bipolar hücre tabakası Fotoreseptör tabakası Koni’ler merkezde, basiller ise periferde yerleşmiştir

-Maculanın nazal kısmında discus nervi optici bulunur. -Bunun ortasında da excavatio disci bulunur. -Buradan A. centralis retinae geçer -Burada ışığa karşı duyarlı hücre bulunmaz.Bu nedenle kör nokta denir.

1 2 3 Stratum pigmentosum Stratum nervosum (photosensorium) Stratum limitans externum Stratum nucleare externum Stratum plexiforme externum Stratum nucleare internum Stratum plexiforme internum Stratum ganglionare Stratum neurofibrarum Stratum limitans internum 1 2 3 Not: 10 tabakalı yapı sadece pars optica retinae için geçerlidir

Ganglion hücresi Bipolar hücre Fotoreseptör Koni Basil Amakrine hücresi Horizontal hücre

Retinanın arteryal ve venöz beslenmesi Dış tarafın beslenmesi Choroidea’nın lamina choroidocapillaris’teki kapiller damarlardan İç tarafın beslenmesi A. centralis retinae’nin dallarından Arteriola (venula) temporalis retinae superior Arteriola (venula) temporalis retinae inferior Arteriola (venula) nasalis retinae superior Arteriola (venula) nasalis retinae inferior Arteriola (venula) macularis superior Arteriola (venula) macularis inferior Arteriola (venula) macularis media Uç dallar arasında anastomoz yoktur

+ retina arterleri *: retina venleri fc: fovea centralis

Papilla ödemi A. ve V. centralis retinae subarachnoid boşlukta olduğu için KİBAS’ta papilla ödemi oluşur

Renk körlüğü Üç tip koni vardır ve farklı renklere duyarlıdır Kongenital olarak bir koni tipinin olmaması o rengin algılanamaması anlamına gelir.

Retina dekolmanı Pars (stratum) nervosa retinae’nın Pars (stratum) pigmentosa retinae’den ayrılması durumudur. Stratum pigmentosum Stratum nervosum (photosensorium) Stratum limitans externum Stratum nucleare externum Stratum plexiforme externum Stratum nucleare internum Stratum plexiforme internum Stratum ganglionare Stratum neurofibrarum Stratum limitans internum

CAMERA ANTERIOR BULBI (ÖN KAMERA) CAMERA BULBI CAMERA ANTERIOR BULBI (ÖN KAMERA) CAMERA POSTERIOR BULBI (ARKA KAMERA) CAMERA VITREA BULBI

ÖN KAMERA ARKA KAMERA CAMERA VITREA

-Lig. pectinatum, camera anterior’u sinus venosus sclera’dan (Schlemm kanalı) ayırır. -lig. pectinatum’daki aralıklara Fontana aralıkları denir

Humor aquosus ön ve arka kameralarda bulunur Schlemm kanalı V. ciliares anterior Fontana aralıkları

Bu yollarda herhangi bir tıkanıklık glokom’a neden olur Humor aquosus Schlemm kanalı V. ciliares anterior Fontana aralıkları

Göz içi basıncın artması retina hücrelerinin ve optik sinirin basınca bağlı hasarlanmasına ve körlüğe neden olur. Tedavide cerrahi olarak kanal akımının hızlandırılması veya ilaçlarda humor aquosus salınımı azaltılır

Corpus vitreum ile doludur CAMERA VITREA En büyük kameradır Corpus vitreum ile doludur Lensin oturduğu çukurluğa Fossa hyaloidea denir Fossa hyaloidea’yı discus nervi optici’ye bağlayan kanala Canalis hyaloideus (Cloquet kanalı) denir Jules Cloquet (1790-1883)

Corpus vitreum’da damar bulunmadığı için beslenmesi retina ve processus ciliaris’teki damarlarla sağlanır. Corpus vitreum, lensin arka yüzünü destekler. Ayrıca retinanın pars (stratum) pigmentosa’sının pars (stratum) nervosa’ya tutunmasını sağlar

IŞIĞI KIRAN YAPILAR

 CORNEA LENS HUMOUR AQUOUS CORPUS VITREUM  

LENS

LENS Facies anterior lentis Facies posterior lentis Polus posterior Polus anterior lentis Polus posterior

Cortex lentis Nucleus lentis Capsula lentis Equator lentis

Johann Gottfried Zinn (1727-1759) Fibrae zonulares (Zinn lifleri) proc. ciliaris’ten başlar ve lensin kapsülüne tutunurlar Johann Gottfried Zinn (1727-1759) LENS Proc. ciliaris Fibrae zolunares Capsula lentis

LENS LENS Proc. ciliaris kasıldığında lensin kalınlığı artar Fibrae zolunares Proc. ciliaris gevşediğinde lensin kalınlığı azalır LENS Proc. ciliaris Fibrae zolunares

Lens yaşlılarda sarımtırak bir renk alır (Presbyopi) Saydamlığını kaybetmesine katarakt denir

GÖRME YOLLARI

1. Nöron.Koni ve basil hücreler (özel fotoreseptör hücreler), 2. nöron: Bipolar nöronlar; 3. nöron: Multipolar ganglion hücreleri (stratum ganglionucum’da bulunur.); 4. nöron :Corpus geniculatum laterale

Sulcus calcarinus’da 17. sahada kortikal görme merkezine projekte olur. -Görme assosiasyon sahaları (18. ve 19. sahalar) objeleri tanıma ve renkleri ayırt etme merkezleridir.

BINOKULER GÖRME -Bir objenin görüntüsü her iki retinaya da projekte olur. -Sağ görme alanındaki bir objenin görüntüsü sağ retina’nın nasal yarısına ve sol retinanın da temporal yarısına projekte olur

GÖRME İLE İLGİLİ REFLEKSLER -Direkt ve indirekt ışık refleksi -Akkomodasyon refleksi -Cornea refleksi

DİREKT VE İNDİREKT (KONSENSUAL) IŞIK REFLEKSİ Direkt ve indirekt ışık refleksi: Bir gözü kapatıp diğer göze ışık tutulursa her iki gözün pupila’sı da daralır. Işığı tutuğumuz gözün daralması direkt, diğer gözdeki ise indirekt ışık refleksidir. Işık N. opticus Chiasma opticum Tr. opticus colliculus superior Hücre değiştirmeyenler Nuc. pretectalis Sağ ve sol Edinger-westphal Hücre değiştirenler Radiatio optica Görme merkezi

AKOMODASYON-KONVERJANS REFLEKSİ Gelen ışık miktarına göre lensin kalınlaşıp incelmesini bu yolla sağlanır. Böylece nesne net görülür Frontal görme alanı (Alan 8,9) Assosiasyon lifleri Gang. ciliare M. ciliaris M. sphicter pupilla Edinger-Westphal Görme merkezi (Alan 17, 18, 19) Radiatio optica IŞIK N. opticus Corpus geniculatum laterale

M. rectus Frontal görme medialis alanı Nuc. nervi oculomotorii konverjans