Bu hesap grubunda, kredi kurumlarına olan kısa vadeli borçlar ile kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçları ile sağlanan krediler ve vadesine bir yıldan daha az bir süre kalan uzun vadeli mali borçların anapara taksit ve faizleri izlenir. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır. 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 301 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR HESABI 302 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ HESABI(-) 303 UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ HESABI 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ HESABI 305 ÇIKARILMIŞ BONO VE SENETLER HESABI 306 ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER HESABI 308 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKLARI HESABI (-) 309 DİĞER MALİ BORÇLAR HESABI
Envanteri: Bankalardan gelen hesap özetleri Değerleme Ölçeği: Mukayyet Değer Dönem sonu işlemleri: a)Hataların düzeltilmesi b)Dönemsonuna kadar tahakkuk etmiş kredi faizlerinin hesaplanması ve kaydı
Dönemsonunda işletmenin kredi borcu varsa ve bu borca ilişkin olarak dönemsonuna kadar işletilen bir faiz tutarı sözkonusu değilse işletmenin kredi sözleşmesi vasıtasıyla dönemsonuna kadar tahakkuk etmiş faiz tutarını hesaplaması ve kayıt altına alması gereklidir. Böyle bir kayıt tahakkuk esasının gereği olup, finansman giderinin ait olduğu yıl içerisinde gider yazılmasını sağlayacaktır. 31/12/ FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI XX 381 GİDER TAHAKKUKLARI HS. XX “N” Yılına Ait Faiz Giderinin Kaydı
Örnek: İşletme İş Bankasından tarihinde vadesi 1 yıl olmak üzere TL tutarında kredi almıştır. Kredi tutarı, işletmenin aynı banka nezdindeki …. No’lu mevduat hesabına yatırılmıştır. Kredinin yıllık faizi % 20’dir ve kredinin faizi anaparayla birlikte vade sonunda ödenecektir. 01/04/ BANKALAR HESABI İş Bankası Alacaklı Cari Hesabı 300 BANKA KREDİLERİ HESABI İş Bankası Borçlu Cari Hesabı İş Bankasından Alınan Kredinin Kaydı
-2014 yılı için 9 aylık ( ) faiz tahakkuk etmiştir. Bu bilgilere göre 2014 yılına ait finansman gideri tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır x 20 x 9 = TL /12/ FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI GİDER TAHAKKUKLARI HS Yılına Ait Faiz Giderinin Kaydı
Bu hesap grubu, işletmenin ticari ilişkileri nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz borçların kaydedildiği hesapları kapsar. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır. 320 SATICILAR HESABI 321 BORÇ SENETLERİ HESABI 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI (-) 326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI 329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR HESABI
Envanteri: Satıcılarla mutabakat yapılır. Değerleme Ölçeği: Mukayyet Değer Dönem sonu işlemleri: a)Hataların düzeltilmesi b)Vazgeçilen borçlara ilişkin işlemler
Örnek: İşletmenin ’te Satıcı “C” ile yaptığı mutabakat sonucunda Satıcı “C”ye TL borcu olduğu görülmüştür. Aynı tarihte Satıcı “C” ye ait hesabın borç toplamı TL, alacak toplamı TL’dir. Aradaki farkın nedeni araştırılmış ve farkın tarihinde, daha önceki bir tarihte işletmenin borcuna karşılık Satıcı “M”ye yapılan TL tutarındaki ödemenin yanlışlıkla Satıcı “C”ye yapılmış gibi kaydedildiğinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. 31/12/ SATICILAR HESABI Satıcı “M” 320 SATICILAR HESABI Satıcı “C” Hata Düzeltme Kaydı
Şayet işletmenin vazgeçilmiş olan veresiye borçları varsa, sözkonusu borç tutarlarının kayıtlı oldukları borç hesaplarından çıkarılması gerekir. Dönemsonunda böyle bir durum tespit edilmişse, vazgeçilen borç tutarının hesaplardan çıkarılması gerekir. Vazgeçilen kredili borçlara ilişkin olarak aşağıdaki muhasebe kaydı yapılır. 31/12/ SATICILAR HESABI XX 549 ÖZEL FONLAR HESABI XX Vazgeçilen Borçlara Ait Kayıt
Alacaklısı tarafından değersiz alacak niteliğine sahip olan alacaklar borçlu için de vazgeçilen alacak niteliğindedir. Bu tip alacaklar VUK’un 324. maddesinde belirtilen “Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterlerinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına naklolunur.” hükümlerine tabi olacaktır. Konkordato veya sulh yoluyla vazgeçilen alacak tutarı, borçlu açısından kar hükmünde olup, borçlunun defterinde özel bir karşılık hesabına alınır ve üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde izleyen yıl kara aktarılır.
Örnek: İşletmenin TL veresiye alacaklı olduğu “A” AŞ. ödeme güçlüğüne düşmüş 2014 yılı içerisinde konkordato ilan etmiştir. İşletme konkordato anlaşması kapsamında alacağının yarısının tahsilinden vazgeçmiştir. - “A” AŞ.’nin Yapacağı Yevmiye Kaydı 31/12/ SATICILAR HESABI Alacaklı İşletme (X) 549 ÖZEL FONLAR HESABI Vazgeçilen Borçlar Fonu “Vazgeçilen Borç” Tutarının Özel Fonlar Hesabına Aktarılması
* Sözkonusu tutar 3 yıl içerisinde zararla itfa edilemezse aşağıdaki kayıt yapılacaktır. 31/12/ ÖZEL FONLAR HESABI Vazgeçilen Borçlar Fonu 671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI “Vazgeçilen Borç” Tutarının Kar Hesabına Devri
Envanteri: Satıcılarla mutabakat yapılır. Değerleme Ölçeği: Mukayyet Değer veya Tasarruf Değeri Dönem sonu işlemleri: a)Hataların düzeltilmesi b)Borç senetlerinin tasarruf değer ölçeği ile değerlenmesi c)Vazgeçilen borçlara ilişkin işlemler
* Hesaplanan reeskont tutarına ilişkin olarak dönemsonunda aşağıdaki kayıt yapılır: * Sözkonusu reeskont tutarına ilişkin olarak izleyen dönemin başında aşağıdaki kayıt yapılır: Borç Senetlerine İlişkin Reeskont Tutarının Kaydı 31/12/200X 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI(-) XX 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ XX HESABI (-) Reeskont İşleminin İptaline İlişkin Kayıt 01/01/200Y 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HESABI XX 322 BORÇ SEN. REESKONTU HS.(-) XX
Örnek: tarihinde işletmenin senetli borç hesaplarında yaptığı kontrollerde vade başlangıç tarihi olan, 9 ay vadeli, % 20 faiz oranlı, TL nominal değerli senetli borcunun olduğu görülmüştür. Bu bilgilere göre senedin tarihindeki reeskont tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Reeskont Tutarı = x 20 x (20 x 204) = 603,25 TL Borç Senetlerine İlişkin Reeskont Tutarının Kaydı 31/12/ BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI(-) 603, REESKONT FAİZ GELİRLERİ 603,25 HESABI
AKTİF “X” İŞLETMESİNİN TARİHLİ BİLANÇOSU PASİF 321 BORÇ SENETLERİ HESABI BORÇ SEN.REESKONTU(-) 603,25 İzleyen dönemin başında yapılacak kayıt: Reeskont İşleminin İptaline İlişkin Kayıt 01/01/ REESKONT FAİZ GİDERLERİ HESABI 603, BORÇ SEN. REESKONTU HS.(-) 603,25
Örnek: tarihinde senetli borçlarda yapılan kontrollerde, işletmenin TL’lik senetli borcunun “vazgeçilen borç” haline geldiği, buna yönelik olarak dönem içinde herhangi bir kaydın yapılmadığı görülmüştür. Sözkonusu borca ilişkin olarak dönemsonunda yapılması gereken yevmiye kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. 31/12/ BORÇ SENETLERİ HESABI ÖZEL FONLAR HESABI Vazgeçilen Borçlar Fonu “Vazgeçilen Borç” Tutarının Özel Fonlar Hesabına Aktarılması