Eleştirel Kaynak İnceleme Hipotez ve Strateji Geliştirme Yrd. Doç. Dr. İhsan SARI

Bilimsel araştırmalar daha önce yapılan çalışmalar üzerine inşa edilir Bilimsel araştırmalar daha önce yapılan çalışmalar üzerine inşa edilir. Bu nedenle eleştirel kaynak incelemesi yapmak gerekir. Önceki çalışmalara dayalı olarak hipotez geliştirilir. Eleştirel kaynak incelemesi olmazsa çalışmalar birbirini tekrar edebilir ve değersizleşebilir.

Sürekli okumak değil, zaman elverdiğince mümkün olanın en fazlasını okumak. Okunan her çalışma araştırmacıya yaklaşım, yöntem, veri analizi, sunumu ve sonuçların yorumlanması hakkında bilgi verir.

Kaynak incelemesinin faydaları Yapılacak bir ön tarama ile araştırma konumuz özele indirgenir ve araştırılacak hale gelir. Aynı zamanda orijinal bir çalışma yapmakta bu şekilde mümkündür. Konu ile ilgili araştırma stratejileri, özel süreçler, ölçekler ve ölçüm araç gereçleri hakkında bilgi sahibi olunur. Sonuçların yorumlanması hk. ip ucu elde edilir.

«Bilgi bir boşlukta oluşmaz ve sizin çalışmanız ancak diğerlerininkiyle ilişkili olduğu zaman değerlidir. Çalışmanız ve bulgularınız ancak, diğer araştırmacıların bulguları ile benzeştiği ve ayrıştığı ölçüde anlamlı olacaktır.»

Eleştirellik: Şüphe etmek, ve subjektif yargılardan kaçınmak Eleştirellik: Şüphe etmek, ve subjektif yargılardan kaçınmak. «Olumsuzlama» değildir fakat daha iyi ile yeterince iyi olmayanı ayırt edebilmektir. Bu nedenle, yapılan en büyük hatalardan bir tanesi çalışmaların peş peşe sıralanmasıdır.

Neden bu kadar çok farklı tanım var? Hangi tanımın ne eksiği var? Tanımları belli özeliklerine göre ayrıştırmak mümkün mü. Bu çalışma için en uygun olan tanım hangisidir? Kendim daha iyi bir tanım yapabilir miyim?

Daha önce yapılmış çalışmalar benim araştırma sorularıma-amaçlarıma ne kadar cevap verebiliyor? Bu sorunun cevabı seçilen konunun temelini oluşturmaktadır.

Kaynak incelemesi nasıl olmalı Araştırmanızın hipotezlerini tam olarak geliştirmeden önce daha genel bir yaklaşım benimsenmeli. Ana fikirlerin kısa bir takdimi. Başlıca yazarlar tarafından yapılmış çalışmaların uyuşan ve uyuşmayan yönleri. Araştırmanız ile doğrudan ilgili olanların benimsenmesi. Doğrudan ilişkili çalışmaların bulgularının detaylı ele alınması. Araştırmanızın daha önceki çalışmalardan farklı olarak ele alacağı konuların altının çizilmesi.

Hatırlatmalar İyi organize edilmiş, nitelikli ama az sayıda kaynak gereksiz ve çok sayıda atıftan iyidir. En yeni kaynaklardan başlamak daha avantajlıdır. Geriye doğru kaynaklara ulaşılabilir (ÖRNEK) Az sayıda çalışma var ise o zaman tüm çalışmalara ulaşmak gerekebilir. Her çalışma ile ilgili ayrı ayrı not tutmak yada uygun programlar kullanmak zamandan tasarruf sağlar ve gözden bir şey kaçmamasına yardımcı olur (ÖRNEK PROGRAM) Fazla inceleme yapmak ve kabarık bir kaynakça kalite göstergesi değildir. Uygun olan kaynağın gerektiği yerde kullanılmasıdır.

Kaynakların Hazırlanması Kütüphaneler ile ilgili bütün bilgi ve kuralların öğrenilmesi (Siz ne kadar biliyorsunuz) Araştırılan konuyla doğrudan ilgili olan kaynakların öğrenilmesi. Genel kaynakların öğrenilmesi. Kütüphaneler dışında kaynak edinebilecek kurum ve kişilerin belirlenmesi. İnternet ortamında kaynak taraması yapmanın öğrenilmesi (veri tabanları ve anahtar kelimeler). Danışman, meslektaş ve arkadaşlara danışılması.

Kaynaklarımız neler olabilir Kaynaklarımız neler olabilir? Belli bir yere ağırlık vermek (ders kitapları, internet arama motorlarından ulaşılan kaynaklar, sadece yerli veya yabancı kaynaklar)??

Bir çalışmayı eleştirel bir mantıkla ele alırken sorulması gereken sorular Makalenin araştırma problemi açık mı. Amacı açıkça ifade edilmiş mi? Çalışma ele aldığı konuya ilişkin kaynaklara sahip mi? Kaynak incelemesi yeterince kapsamlı mı? Kuramsal bir çerçeve oluşturulmuş mu? Araştırma yöntemi açıklanmış mı? Araştırma soru veya hipotezleri ilgili araştırmalar ile ilişkilendirilerek geliştirilmiş mi? Araştırmanın evreni örneklemi tanımlanıp niçinleri açıklanmış mı? Veri çözümleme yöntemi izah edilmiş mi? Veri çözümleme yönteminin veri ile uygunluğu açıklanmış mı? Betimleyicimi yoksa analitik yöntem mi? Bulgular hipotezler ile yorumlanmış mı? Gelecekteki araştırmalar için öneriler var mı? Sonuç ve araştırmanın amacı örtüşmüş mü, sınırlılıklar verilmiş mi? Kaynakça yeterli mi?

Hipotezlerin oluşturulması ve ifade edilmesi Hipotez: belli bir davranış, olgu veya olaylara dair yapılan önseziye dayalı izahlardır. Araştırmacının çalışmanın sonuçları hakkındaki düşüncelerinin özlü ifadesidir. Araştırmacının araştırma probleminin değişkenleri arasındaki ilişkiye dair beklentilerini ifade eder. Hipotez kabul veya ret edilir. Hipotezleri doğrulamak için araştırma yapılmaz.

Hipotezler ne zaman kurulur Kaynak taramasından hemen sonra kurulur. Böylece; Hipotezler benzer çalışmaların bulgularına dayanır. Hipotezler oluştuktan sonra ne tür veriye ihtiyaç duyulduğu netleşir. Çalışmanın neyi sınamak için yapıldığı belirginleşir. Gereksiz yada eksik veri toplama engellenir.

Hipotezlerin özellikleri Alandaki bilgi ile uyumlu olmalı. Yargı niteliğinde olmalı. Makul yani mantıksal olmalı (Örnek). Doğru terimlerle açık ve mümkün olduğunca öz olmalı. Belirli değişkenler arasındaki ilişkinin mahiyetine dair olmalı. Sınanabilir olmalı (Örnek). (Londra olimpiyatlarına katılamayan sporcular 10 yıl içinde sporu bırakacaklardır).

DEĞİŞKENLERİN NET OLARAK TANIMLANMASI VE ÖLÇÜLEBİLİR OLMASI?? Sporcunun ailesinin sporcunun psikolojik durumu üzerine etkisi vardır??? Kendi hipotezinizi yazınız..

Her değişkenin tanımlanması ve o değişkeni ölçecek bir araç olması gerekir.

Hipotez Türleri 1) Araştırma hipotezi Yön belirten hipotezler Yön belirtmeyen hipotezler 2) İstatistiksel (Null-Farksızlık) hipotez

Hipotez mi Araştırma sorusu mu Analiz yapacak düzeyde veri yok ise o zaman daha genel araştırma soruları verilebilir. Hipotezler olmayabilir.

Araştırma yaklaşımının sınıflandırılması Benimsenen yöntem bakımından sınıflama Pozitivizm Yorumlayıcı yaklaşım fenomenoloji Karma yaklaşım

Araştırma yaklaşımının sınıflandırılması Kullanılan araştırma yöntemine göre sınıflandırma Deneysel araştırma Anket araştırmaları Örnek olay araştırması

Araştırma yaklaşımının sınıflandırılması Kapsadığı süreye göre sınıflandırma Anlık araştırmalar Süreli (Dönemlik) araştırmalar

Araştırma yaklaşımının sınıflandırılması Amaçlarına göre sınıflandırma Keşfedici araştırmalar Tanımlayıcı araştırmalar Açıklayıcı- sebep sonuç - araştırmalar