İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti Geçerli bir iş sözleşmesi yapılabilmesi için, tarafların iş sözleşmesi yapma ehliyetine sahip olmaları gerekir. Bu sebeple, tarafların ayırt etme gücüne sahip, onsekiz yaşını doldurmuş olmaları ve kısıtlı bulunmamaları gerekir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Ayırt etme gücüne sahip olmakla birlikte, onsekiz yaşını doldurmamış olanlar (sınırlı ehliyetsizler) yalnızca veli ya da vasilerinin rızasıyla iş sözleşmesine taraf olabilirler.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Onsekiz yaşını doldurmuş; fakat ayırt etme gücüne sahip olmayan bir kimsenin (tam ehliyetsiz) kanuni temsilcisinin izniyle dahi sözleşmenin tarafı olması mümkün değildir. Kanuni temsilcinin ayırt etme gücüne sahip olmayan bir kimse adına iş sözleşmesine taraf olabilmesi de o kişinin işveren olmasına bağlıdır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Sezgin ve ergin olmalarına rağmen, bazı sebeplerle kısıtlanan ve kendilerine vasi tayin edilen kişilerin (sınırlı ehliyetli) iş sözleşmesi yapabilmeleri için vasilerinin izni gereklidir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İşverenin tüzel kişi olması halinde, iş sözleşmesi tüzel kişinin yetkili organı tarafından yapılır. (MK m. 50) Tüzel kişilerin taraf olacağı iş sözleşmesini organ adına ise, organ olarak hareket eden kimse yapar. (MK m. 50/2)

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI 2. İş Sözleşmesi Özgürlüğü ve Sınırları İş Sözleşmesi Özgürlüğü Sözleşme yapma özgürlüğü, kişilerin sözleşme yapıp yapmama, diledikleri kişi ile sözleşme yapma, sözleşmenin içeriğini ve şeklini diledikleri gibi belirleyebilme ve sözleşmeyi sona erdirebilme özgürlüğünü ifade eder.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İş sözleşmesinin bir özel hukuk sözleşmesi olması nedeniyle, iş sözleşmesi alanında da sözleşme yapma özgürlüğü geçerlidir. Bununla birlikte, iş hukukunun karma bir hukuk dalı olması, iş sözleşmesinin birtakım sınırlamalara tabi tutulmasını gerektirmektedir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İş sözleşmesi yapma özgürlüğünün sınırları Sözleşme özgürlüğü, iş hukukuna hakim olan işçiyi koruma ilkesi gereğince önemli ölçüde sınırlandırılmıştır. Toplu iş sözleşmeleri de iş sözleşmesi yapma özgürlüğünün sınırlandırılmasında sıkça kullanılmaktadır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İş sözleşmesi yapma özgürlüğüne getirilen en önemli sınırlama, Ay. m. 50’de yer verilen «kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz» ibaresidir. İş Kanunu’nda; küçüklerle, kadınlarla, sağlık durumu elverişli olmayan kişilerle ve yabancılarla sözleşme yapmaya ilişkin bazı sınırlamalar vardır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İşçiyi koruma ilkesi, yalnızca belli vasıflardaki kimselerle sözleşme yapmamayı değil, belli vasıflardaki kişilerle sözleşme yapma zorunluluğunu da içerir. Bu durum, işverenin Kanunda belirtilen vasıfları haiz kimselerle sözleşme yapmasını mecbur kılar.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İş Kanunu’nda belirtilen kendisiyle sözleşme yapma zorunluluğu bulunan kimseler şunlardır; Özürlü ve eski hükümlüler, Sakatlanarak işten ayrılan işçiler, Toplu işten çıkarılmış işçiler, Yöneticilik nedeniyle işten ayrılan işçiler, Kanuni bir ödev nedeniyle işten ayrılan işçiler.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Tüm bunlar haricinde, iş sağlığı ve güvenliği için belirli nitelikteki kişilerle iş sözleşmesi yapma zorunluluğuna da kanunda yer verilmiştir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI İş Kanunu’nda iş sözleşmesi yapılacak kişiye ilişkin sınırlamaların yanında, sözleşmenin içeriğini belirlemeye ilişkin sınırlamalar da bulunmaktadır. İş sözleşmesinin içeriğini belirleme özgürlüğü; öncelikle BK ve İş K.’ndaki emredici kurallarla getirilen birtakım sınırlamalara tabidir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI BK ve İş K. ‘ndaki emredici kurallara ek olarak, iş hayatını düzenleyen Ay., Sen. K. ve TİSGLK gibi kanunlarda yer alan emredici kurallar da sözleşmenin içeriğini belirlemede sınırlayıcı birtakım hükümler içermektedir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Ayrıca iş sözleşmesinin yapıldığı sırada konusunun imkansız olmaması gerekir. Son olarak da, yapılacak iş sözleşmesinin içeriğinin genel ahlak ve adap kurallarına aykırı olmaması gerekmektedir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Kural olarak İş Kanunu, iş sözleşmesinin şeklini belirlemede herhangi bir sınırlama getirmemiştir. Bununla birlikte; Bir yıl ve daha uzun süreli iş sözleşmeleri, Takım ve çağrı üzerine çalışma sözleşmeleri, Ödünç iş ilişkisi bu kuralın istisnalarını oluşturmaktadır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren, işçiye en geç iki ay içinde kanunda belirtilen unsurları içeren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. (İş K. m. 8/3) İş K.’nda öngörülen şekli koşul, geçerlilik koşulu; yazılı şekil de adi yazılı şekildir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Toplu iş sözleşmelerine konulacak hüküm ile kanun gereği şekil koşuluna tabi olmayan iş sözleşmeleri için de, şekil koşulu öngörülebilir. Ayrıca iş sözleşmesinin tarafları, kanunda yazılı yapılması mecbur kılınmayan bir sözleşmenin yazılı yapılmasını da kararlaştırabilirler.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Gayet tabiidir ki sözleşme yapma özgürlüğü denilince sözleşmeyi sona erdirme özgürlüğü de bunun kapsamına girer. Bununla birlikte, İş K. ‘nda sözleşmeyi sona erdirme özgürlüğü de sınırsız değildir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI Sözleşmeyi sona erdirme özgürlüğü İş K. tarafından sınırlandırıldığı gibi, bu özgürlüğün toplu sözleşmelerle de sınırlandırılması mümkündür. Sözleşmeyi sona erdirme özgürlüğünün sınırlandırılmasındaki temel amaç, işçinin sözleşmesini korumaktır.