FLOR VERNİK UYGULAMASI

Hastalıkların yol açtığı sekeller, işgücü kaybı ve tedavi maliyetlerinin yüksekliği, hastalıkların oluşmadan önlenmesi yaklaşımını doğurmuş ve toplumların sosyal ve ekonomik yönden üretken bir yaşam sürmelerine olanak sağlayacak bir sağlık düzeyine getirilmeleri için ülkeleri koruyucu hizmetlerle ilgili politikalar üretmesi ve koruyucu sağlık programları hazırlanması yaklaşımı benimsenmiştir.

Pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yüksek oranda görülen ağız diş hastalıkları oluşma- dan önlenebilen hastalıklar grubuna girmektedir ve genel sağlığın bir parçası olan ağız diş sağlığı yaşamsal fonksiyonların korunması ve yaşam kalitesinin devamı açısından büyük önem taşımaktadır.

Ülkemiz gibi genç nüfusu fazla olan ülkelerde koruyucu diş hekimliği hizmetlerini erişimi kolay, kaliteli ve en ekonomik yöntemle ve profesyonel sağlık personeline en az ihtiyaç duyulacak şekilde sağlamaktır.

Bu noktada Dünya Sağlık Örgütü “okul tabanlı koruyucu programları” önermektedir.Çünkü; En fazla çocuğa, en kolay ve en etkili biçimde ulaşılabilecek en uygun yer okullardır, Tüm dünyada çocukların ortalama %80’i ilkokula devam etmektedir, Bireylerde doğru tutum ve davranışların şekilleneceği,çocukluktan adolesan çağa kadar olan en önemli dönem okul yıllarını kapsamaktadır, Özellikle sosyo-kültürel ve ekonomik şartlar nedeniyle yüksek çürük risk grubundaki bir çok çocuk için ağız diş sağlığı eğitimi alabileceği ve diş hekimi ile tanışabileceği yegane yer OKUL olabilmektedir, Öğrenciler için önemli bir rol-model olan öğretmenler uygun bir eğitimle ağız diş sağlığı eğitiminde çok önemli bir rol oynayabilmektedirler.

Florür ve faydaları nelerdir? Florür yeryüzünde yaygın olarak bulunan bir mineraldir. Bazı su kaynakları ve gıdalarda da florür bulunmaktadır. Flor iyonu vücutta en çok kemik ve diş gibi sert dokularda birikmektedir. Florürler uzun yıllardır koruyucu dişhekimliği alanında kullanılmakta olup sistemik yollarla alınan florürlerin minimal etkisi varken, asıl etkisi yerel uygulamalarla oluşmaktadır.

Florürün dişler üzerindeki etkisi; Mine tabakasının oluşumu sırasında minenin sağlıklı gelişmesini, iyi mineralize olmasını sağlayarak, çürükten korunma açısından kaliteli bir mine oluşumuna katkıda bulunur. Diş yüzeyinde biriken ve gıda artıkları ile bakterilerden oluşan mikrobiyal dental plak üzerinde zararlı asit oluşumunu inhibe edici etki gösterir. Minenin çözünürlüğünü azaltarak, remineralizasyonu destekler. Dişler sürdükten sonra florür yerel (topikal) yolla etki eder. Bu etki, florürlü macunlar, florürlü ağız çalkalama suları (gargaralar), florürlü jeller ve florürlü verniklerle elde edilebilir.

Topikal (yerel) florür uygulamalarının çürükten korunmada etkili olabilmesi bireyin çürük risk grubuna , preparatın içeriğine, florür konsantrasyonuna ve belirlenen doğru uygulama yöntemi, süresi ve uygulama sıklığına bağlıdır.

B- Diş Hekimi Tarafından Uygulama Gerektiren Florür Preparatları: Florürlü Preparatlar Hangileridir? A-Bireysel Uygulanabilen Florür Preparatları 1- Florürlü diş macunları 2- Florürlü ağız çalkalama suları (gargaralar) 3- Diş fırçası ile (brush-on) uygulanabilen florürlü jeller B- Diş Hekimi Tarafından Uygulama Gerektiren Florür Preparatları: 1- Florür vernikler (cilalar) 2- Florür jeller / köpükler

Florür Vernikler (cila): Florürlü vernik yani cilalar, ilk olarak florürün diş yüzeyine daha uzun süre temasını sağlamak üzere geliştirilmiş ürünlerdir. Ancak bu süreçte florür verniğin tükürükle de etkileşime geçerek mine üzerinde CaF2 tabakası oluşturduğu ve yavaş salınan depo florür görevi gören bu tabakadan, plak pH’sı düştüğünde florür iyonu salındığı tespit edilmiştir. Aynı zamanda yüksek miktarda florür içeren vernikler erken teşhis edilen beyaz lezyonlarda demineralizasyonu azaltarak,remineraliza syonu desteklemektedir. Düşük-orta ve yüksek çürük risk grubu çocuklarda önerilmektedir.

Yaygın olarak kullanılan florürlü vernikler; • 22.600 ppm aktif florüre eşdeğer % 5 sodyum florür içermektedir. • Yılda 2-4 kez, dişhekimleri tarafından uygulanır.

Florür Vernik (cila) Uygulamasının Avantajları nelerdir? 6 yaş altındaki çocuklarda da güvenle uygulanabilmektedir. Klinik dışında da uygulanabildiğinden,okul programlarına uygundur. Başta Kanada ve Kuzey Avrupa Ülkeleri olmak üzere bir çok ülkede uygulanmaktadır. Çürük oluşumunu %30-40 oranında azalttığı gösterilmiştir.

Florür Vernik (cila) Nasıl Uygulanır? Tek kullanımlık 0.25 ml ve 0.4 ml’lik ambalajlarda veya 10 ml’lik ambalajlarda üretilmektedir. Klinik dışında da uygulanabilmektedir. Uygulamadan önce dişler mutlaka fırçalanmış olmalıdır.

Her bir yarım çeneye pamuk rulo ile tükürük izolasyonu yapılarak, diş yüzeyindeki aşırı tükürük sekresyonu bir spunch veya hava spreyi ile kurulanır. Dişlerin tamamen kurutul- maması, biraz nemli olması gereklidir. •Tek kullanımlık vernik ise, kullanma- dan önce disposable fırçası ile iyice karıştırılmalıdır. Tek kullanımlık ambalajlarda, süt dişleri ve karışık dişlenme dönemi için genellikle 0.25 ml’lik vernik yeterli iken, yetişkinlerde 0.4 ml’lik vernik yeterlidir.

Kurutulmuş diş yüzeyine disposable fırça ile ince bir tabaka vernik diş etlerine temas etmeden sürülmelidir. Çürük profilaksisinde özellikle oklüzal yüzeyler ve dişlerin ara yüzeylerine vernik sürmeye özen gösterilmelidir. Uygulama için belirli bir süre yoktur, vernik diş yüzeyinde tükürükle temas ettiği anda sertleştiği için bir yarım çenede işlem tamamlandığında diğer yarım çeneye geçilmelidir.

Uygulamanın spesifik bir bölge ya da tüm dişlere yapılmasına bağlı olarak uygulama süresi 1-4 dakika arasında değişmektedir. Bazı florür vernikler uygulama sonrası dişlerde sarımsı bir renklenmeye yol açabilmekle birlikte kalıcı değildir ve diş fırçalama ile kısa sürede kaybolur. Uygulamadan sonra 2 (iki) saat bir şey yememeli veya içilmemelidir. Vernik uygulamasının yapıldığı gün dişler fırçalanmamalı ancak ertesi gün düzenli olarak fırçalamaya devam edilmelidir.

Florür Vernik Kullanımı Güvenli midir? Evet. Florürlü vernikler diş yüzeyine sürüldüğünde tükürükle temas ederek kısa sürede sertleş- tiği için yutulum ve florür intoksikasyon riski yok denecek kadar azdır. Bu nedenle 6 yaş al- tındaki çocuklarda dahi güvenle kullanılabilmektedir.

TEŞEKKÜRLER... Diş Hekimi Perçem SAMUR