NOKTA ŞEYMA ARPACIKTAŞ – İSMAİL BÜYÜK

5-15 YAŞ ARASI İŞİTME ENGELLİ ÇOCUKLARDA YAŞAM KALİTESİNİN SOSYAL İLİŞKİLERİNE OLAN ETKİSİNİN İNCELENMESİ

ARAŞTIRMA AMACI LİTERATÖR TARAMASI İşitme engelli çocukların yaşam kalitesini ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı kullanarak ,işitme engelli çocukların sosyal ilişkilerini incelemek. LİTERATÖR TARAMASI S. Sunay Yıldırım DOĞRU - Emel ARSLAN (Selçuk üniversitesi meslek eğitim fakültesi 2008) “Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyi ile durumluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılması” H. Pelin Karasu-Ümit Girgin -Yıldız Uzuner (Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Doktora Tez Projesi ) “İşitme Engelli Öğrenciler ve İşiten Öğrencilerin Okuma Becerilerinin Formel Olmayan Okuma Envanteri ile Değerlendirilmesi” Zehra Pınar Çeliker- Pınar Ege (Ankara üniversitesi 2006) “İşitme Engelli Çocukların Konuşmalarının Anlaşılabilirliğini Etkileyen Faktörler” Nilgün ULUTAŞDEMİR ( Gaziantep üniversitesi 2007) “Engelli Çocukların Eğitimi”

YÖNTEM Tanımlayıcı olarak planlanan bu araştırmanı örneklem grubunu 15 tane işitme engelli çocuk oluşturuyor. İşitme engelli çocukların seçiminde,işitme engelinin tıbbi olarak tanımlanmış olması, ileri derecede işitme kaybının olması, çocuğun işitme cihazı kullanıyor olması ve ikinci bir engelinin olmaması kriterleri göz önünde bulundurulmuştur.

VERİ TOPLAMA SÜRECİ Bu araştırma yapılırken “ ÖZEL BURAK YEŞİLYURT ÖZEL EĞİTİM VE RAHABİLİTASYON MEZKESİ” inde 8 erkek ,7 kız toplamda 15 öğrenciye yaşam kalitesi ölçeği (KINDL) uygulanmıştır.

KINDL YAŞAM ÖLÇEĞİ 1998 yılında Ravens- Sieberer ve Bullinger tarafından geliştirilen KINDL (KINDer Lebensqualitätsfragebogen: Children Quality of Life Questionnaire) ölçeği, çocuk ve ergenler için özel olarak geliştirilmiş genel amaçlı yaşam kalitesi ölçüm aracıdır. KINDL Almanca geliştirilmiş ve 14 dile çevrilmiştir.

Ölçeğin 8-12 yaş arası çocuklar için Türkçe geçerlilik ve güvenirlik çalışması 2004 yılında Eser ve arkadaşları tarafından yapılmıştır .Anket beş likertli sıralı yanıt seçeneği içeren 24 madde ve 6 boyuttan oluşmaktadır.Ölçeğin, bedensel iyilik, duygusal iyilik, öz saygı, aile, arkadaş ve okul (günlük faaliyetlerin yapıldığı okul ya da anaokulu/kreş) olmak üzere altı boyutu vardır

Her bir boyut 4 maddeden oluşmaktadır Her bir boyut 4 maddeden oluşmaktadır. Boyutlara ait puanlar bağımsız olarak hesaplanırken ayrıca bu altı boyutun bileşiminden oluşan toplam yaşam kalitesi puanı elde edilmektedir. Ölçekten alınan puanlar 0-100 arasında değişmektedir. Ölçeğin herhangi bir kesme noktası yoktur, yüksek puan almak, yaşam kalitesinde iyiliği gösterir. Kid-KINDL maddeleri 1’den (asla) 5’e (daima) doğru sıralanmış ve likert tipi ölçüm ile ölçeklendirilmiştir.

VERİ TOPLAMA ARACI ÖRNEK SORULARI Kendimi hasta hissederim Kendimi yorgun ve yıpranmış hissederim. Kendimi yalnız hissederim. Kendimi evde iyi hissederim

YAŞAM ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİLİK GÜVENİLİRLİK SONUÇLARI Ölçek uygunluğu tüm alt ölçekler için %80 in üzerinde oldu.Güvenilirlik tarafından kontrol edildi doğrulayıcı araçlar,iç tutarlılık katsayısının hesaplanması ve alfa iç tutarlılık değerlerine ulaşıldı. En alt ölçekler için 70 ,toplam ölçek tutarlılık görüntülenen süre aşırı=0,80 katsayısı bulunmuştur.

ALT ÖLÇEK Ortalama Ürün numarası Standart Sapma Taban Tavan Ölçüm İç Tutarlılık Fiziksel 915 4 70.63 17.31 .1 4.8 87.5 .63 Duygusal 80.31 14.88 .0 9.7 91.7 .68 Benlik saygısı 57.88 20.56 .4 1.7 100.0 .75 Aile 77.69 17.13 10.5 .76 Arkadaşlar 71.44 18.25 .3 7.7 .74 Günlük(okul/anaokulu) 64.56 21.88 3.4 .64 Toplam 24 70.58 11.94 94.7 .84

VERİ ANALİZİ Anne baba eğitim durumlarının benlik saygısına etkisi incelenmiş olup SPPS den faydalanmıştır. SPPS programından Analyze > Nonparemetric Testc > Independent Samples kullanılmıştır. Otuz kişiden az kişiye uygulandığı için Nonparemetric kullanılmıştır. Fiziksel iyiliğin cinsiyete göre farklılaşması incelenmiştir. Duygusaliyiliğin cinsiyete göre faklılaşması incelenmiştir. Benlik saygısının cinsiyete göre farklılaşması inceleniştir.

BULGULAR ANALYZE NONPARAMETRİC TESTS 2 INDEPENDENT SAMPLES

Gerçek değeri % 70’in altındadır Gerçek değeri % 70’in altındadır.Geçerlilik ve güvenilirlik seviyesi düşüktür. DUYGUSAL İYİLİK ORTANCA DEĞER H0 TAHMİNİ DEĞER GERÇEK DEĞER 24,500 52,500 -,420 ,675 ,695

FİZİKSEL İYİLİK ORTANCA DEĞER H0 STANDART SAPMA TAHMİNİ DEĞER GERÇEK DEĞER 25,000 53,000 -,363 ,717 ,779 Gerçek değer %70’in üzerindedir.Kız ve erkek tutarlıdır.Geçerliliği ve güvenilirliği yüksektir.

Geçerliliği ve güvenilirliği yüksektir. BENLİK SAYGISI ORTANCA DEĞER HO STANDART SAPMA TAHMİNİ DEĞER GERÇEK DEĞER 25.000 53,000 -,351 ,725 ,779 Geçerliliği ve güvenilirliği yüksektir.

Anne babanın eğitim durumuna göre benlik saygısının farklılaşması TOPLAM ORAN SERBESTLİK DERECESİ STANDART ORAN FREKANS ANLAMLILIK UYGUN MODEL KESME NOKTASI ANNE BABA EĞİTİM DURUMU HATA TOPLAM 2,267 1752,608 55,333 2439,000 2 1 12 15 1,133 4,611 ,246 380,084 ,786 ,000

ÖNERİLER Eğitim süresinin çocuğun gelişimi ve bireysel özellikleri dikkate alınarak eğiticiler tarafından belirlenmeli. Yaygın eğitim programları ile engelliler için temel yaşam becerileri geliştirilmelidir Engelli çocukların her tür ve kademedeki eğitimleri, ‘Erken çocukluk dönemi Eğitimi’, ‘Okul Öncesi Eğitim’, ‘Mecburi Öğretim’, ‘Lise ve Meslek Öğretimi’ ve ‘Yetişkin Eğitimi’ olarak özel eğitime destek kuruluşlar oluşturulmalı.

KAYNAKÇA AKÇAMETE,G. (1996). İşitme engellilerin eğitsel değerlendirilmesi. İşitme Engellilerin Eğitimi Semineri Notları Ankara. AKÇAMETE,G.(1993). İşitme engellilerde dil ve konuşma. Özel Eğitim Dergisi. 1(3), 2-9.

Dönmez N, Bayhan P, Artan İ Dönmez N, Bayhan P, Artan İ. (2000) Engelli çocuğa sahip ailelerin beklentileri ve endişe duydukları konuların incelenmesi, Sosyal Hizmetler Dergisi, 11:16–24. Genç AG, Ertürk BB, Belgin E. (2005) Yenidoğan işitme taraması: Başlangıçtan günümüze, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 48:109-118.