Dış Ticret Politikası A:gümrük tarifeleri B:Kotalar C:özel gümrük rejimleri D:kambiyo istikrar fonu E:takas ve kliring sistemi F:ihracatı teşvik
Dış Ticret Politikası Dış ticaret politikası, ülkenin dış ticaretini, belirlenen hedefler doğrultusunda düzenlemek amacıyla alınan önlemler bütünüdür. Dış ticaret politikası, serbest dış ticaret politikası ve koruyucu dış ticaret politikası olmak üzere iki dala ayrılır. Günümüzde daha çok, koruyucu dış ticaret politikaları önemsenmektedir. Dış ticareti kısıtlayıcı hükümet politikaları, tüketicilerin ithal mallarına daha yüksek bir fiyat ödemelerine sebep olurken liberal bir dış ticaret politikası uluslararası ihtisaslaşmasının sağlamış olduğu avantajlardan daha fazla yararlanılmasını mümkün kılmaktadır. Dış ticarete müdahale için kullanılan geleneksel araç gümrük tarifeleridir. Ancak zamanla gümrük tarifelerinin etkisi azalmış, bunun yerine çok sayıda yeni araç ve düzenlemeler ortaya çıkmıştır
A:gümrük tarifeleri Devletin, belirli amaçları elde etmek için dış ticarete müdahale etmeden en çok kullandığı araçlardan en başta geleni gümrük tarifeleridir. Malların, ülke sınırlarından geçişi sırasında alınan vergilerdir. Tarifelerin ekonomi üzerindeki etkileri, fiyat mekanizmasının işleyişine dayanır.
A:gümrük tarifeleri
Kotalar&kısıtlamalar Gümrük tarifelerinin dışında genellikle döviz çıkışına yol açan işlemleri kısıtlamak için hükümetin tek taraflı kararı ile konulan müdahale önlemleridir. Dış ticaret araçlarının bazıları aşağıdaki gibidir: -Miktar kısıtlamaları: Devletin ithalatı doğrudan doğruya belirli miktarla sınırlandırmasına dayanan uygulamaları kapsar. Bunlar, ithalat kotaları, yasaklamalar ve döviz kontrolü gibi önlemlerdir. Fiyat mekanizmasını kaldırıp yerine hükümet yetkililerinin kararlarını geçirdikleri için, kaynak dağılımı açısından oldukça sakıncalı sonuçlar doğurabilirler. - Tarife benzeri faktörler: Bunlar da gümrük tarifeleri gibi ithalatı pahalılaştırıp yerli üretimin karlılığını artıran, yani fiyat mekanizması yoluyla serbest ticarete müdahale niteliğinde olan önlemlerdir. .
Kotalar&kısıtlamalar - Görünmez engeller: Bu önlemler devletin halk sağlığı veya kamu güvenliği gibi nedenlerle çıkartmış olduğu idari, teknik düzenleme veya standartları kapsar. Her ne kadar konuluş amaçları farklı olsa da dış ticareti sınırlandırdıkla ölçüde bir tür dış ticaret engeli niteliği taşırlar. Günümüzde bu tür engellerin sayısında hızlı bir artış ortaya çıkmıştır. -"Gönüllü" ihracat kısıtlamaları: Bunlar ithalatçı ülkenin piyasasını bozduğu gerekçesi ile üretici ülkelerin mal ihracını sınırlandırmaya yönelik kotalardır. İthalat kotalarından farkları, ithalatçı ve ihracatçı ülkeler arasında anlaşmaya dayanması ve karşı tarafın ihracatı üzerine konulmuş olmalarıdır. Bunlara aynı zamanda ihracat kotaları da denir
Kotalar&kısıtlamalar
Kotalar&kısıtlamalar
C:özel gümrük rejimleri (Special customs regimes) Belirli durumlarda ülkeve siren vabancı mallar gümrük reiimine tabi tutulmaz. Normal gümrük rejimlerinin uygulanmadığı bu gibi durumlara özel gümrük rejimi adı verilir, örneğin özel gümrük rejimine tabi olarak ülkeye giren bir yabancı maldan normal gümrük resmi alınmaz. Bu gibi mallann ülkeye girişlerindeki asıl amaç, genellikle o ülkede tüketilmek veya yatmmda kullanılmak değildjr. Bunlann tamamlayıcı veya değerlendirici bir işçilik gördükten ya da bir süre antrepolarda bekletildikten sonra yeniden yurt dışına çıkartılmaları gerekebilir. Antrepolarda muhafaza edilmek üzere ülkeye giren bir mal sonradan ülkeye ithaledilebilir. Ancak o takdirde normal gümrük vergisini ödemek gerekir. Bir kısım mallar da başka bir ülkeye ulaştırılmak üzere yollanna devam ederlerken ülke sınırlan arasında taşınabilirler. Bu gibi transit taşman mallar da normal gümrük rejiminin dışındadır, özetle, başlıca özel gümrük rejimleri şunlardır : Geçici İthal (ve Geçici İhraç), Serbest Bolceler, Antrepolar, Transit Geçiş Rejimi Kıyı ve Sırur Ticareti.
C:özel gümrük rejimleri
C:özel gümrük rejimleri ,,,
Kambiyo&istikrar fonu Kambiyo, para ya da para yerine geçen belgelerin değiştirilmesi işlemidir. Kambiyo senetleri ise, karşılığı yabancı para ile ödenmek üzere düzenlenen ve uluslararası ticarette kullanılan senetlerdir. Para alım ve satımı ile ilgili işlemleri kapsar. Kambiyo senedi ise kıymetli evrakın tüm özelliklerini taşıyan ve uygulamada en yaygın olarak kullanılan kıymetli evrak çeşididir. Kanunen emre yazılı olarak düzenlenen, içerdikleri hak bakımından mutlaka bir para alacağını konu edinen, ekonomik alanda çok işlem ve etki gören önemlerinden dolayı Türk Ticaret Kanunu’nda özel olarak düzenlenmiştir. Kambiyo, nakit para veya para yerine geçen her türlü araç ve senetlerin alım ve satımı iken millî para ve yabancı paraların dolaşımına ilişkin olarak kambiyo ise; para yerine geçen ve ödeme aracı olarak kullanılabilen her türlü bono, çek, poliçe ve diğer menkul kıymetler anlamında da tanımlanabilir.
Kambiyo&istikrar fonu Kambiyo Mevzuatı: Para ve diğer menkul kıymetler ile maden ve taşların iç piyasada tedavülü ve ülkeden ihraç veya ülkeye ithaline ilişkin usul ve esasları düzenleyen hukuki metinler bütününe kambiyo Mevzuatı denilir. FOB (Free On Board): Malların belirtilen yükleme limanında gemi bordasına aktarılmasıyla satıcının teslim yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelir. CIF (Cost, Insurance, Freight): Satıcının, mal bedeli ve navlunun yanı sıra taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğü olduğu anlamına gelir. CFR (Cost And Freight): İşleme konu olan malların, belirlenen varış yerine kadar taşınması için gerekli olan masrafları ve navlun bedelini satıcının ödemesi anlamına gelir. Konvertibl Dövizler: Uluslararası para piyasalarında bütün ülkelerce kabul gören ve bu sebeple bir diğer ülke parasına serbestçe çevrilebilme imkânına sahip dövizlerdir. Döviz Alım Belgesi (DAB): İhracat bedellerinin ve ihracatçının bankası tarafından talep edilen banka komisyonlarının alışı yapılırken düzenlenen belgeye denir. Döviz Satım Belgesi (DSB): Dışarıya ödenen ithalat bedelleri, aracı komisyoncunun komisyonları, yurt içindeki bankanın yurt dışındaki muhabir şubelerinin talep ettiği komisyonlar vb. için düzenlenen belgeye denir.
Kambiyo&istikrar fonu Döviz Tevdiat Hesabı (DTH): Gerek yurt dışında gerek yurt içinde yerleşik gerçek veya tüzel kişilerin serbest tasarruflarında bulunan döviz veya efektifler banka veya özel finans kurumlarında açtırdıkları tevdiat hesaplarıdır. Bu hesaplardaki dövizlerin kullanımı serbesttir.
Kliring sistemi Kliring, ülkeler arasındaki iki yanlı ticaret anlaşmalarının temelde malla ödemeyi öngören bir türü. Kliringde anlaşmalı ülkeler arasında ithalat ve ihracat işlemleri dövizkullanılmadan mahsup ve takas yoluyla ve kliring kurumları aracılığıyla gerçekleştirilir. Kliring kurumları merkez bankası ya da kliring ofisidir. Kliring anlaşması imzalayan ülkelerde ithalatçılar ithal ettikleri malların bedelini kendi ülkelerinde ulusal paralarıyla öderler. Bu paralar anlaşmalı ülkeye ihracatta bulunmuş kişilere alacaklarının ödenmesinde kullanılır. Böylece dövizle ödeme yapma zorunluluğu ortadan kalkar. Kliring uygulaması daha çok mallarını serbest dövizle satamayan ülkelerin başvurduğu bir yoldur ve çoğu durumda bir ülkenin dış ticaretini gittikçe bağımlı kıldığı için tercih edilmez. Bunun en iyi örneği II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasındaki Türk-Alman dış ticaretidir. Kliring anlaşmaları genellikle kısa dönemler (genelde bir yıl) için yapılır. Dönem sonunda iki ülke arasındaki ihracat ve ithalat birbirine eşitlenmediği takdirde yani taraflardan birinin alacaklı veya borçlu olması durumunda hesapların altın veya konvertibl dövizlerle denkleştirilmesi gerekmektedir.
İhracata teşvik Bir ülke döviz gelirini arttırmak amacıyla üreticisini ve ihracatçısını destekleyebilir bu yöntem sayesinde ülkede üretilen malların uluslararası piyasada rekabet gücü artar ve ihracat olanakları büyür. Bu yöntemde ihracatcıya prim ödenir. Sübvanisyon verilir ve sonuçta ulusal ekonominin rekabet gücü artar. Bu mali destek sayesinde ihraç mallarının satış fiyatı düşeceğinden. İhrcatcılar zaman zaman damping ‘de uygulayabilirler. Yani mallarını maliyet fiyatının altında satmak stratejisini benimserler.
İhracata teşvik İhraçatı özendirmede. Üreticinin çeşitli ismler ile ödediği vergilerin iadesi yoluna gidilir. Örneğin (a) malının üretiminde ödenen katma değer vergisi istihsal vergisi ve gider vergileri ihracatcıya geri ödenir bu yöntem başarılı olursasonuçta ihraçat artar. Ve dolayısıyla döviz girdisi artar. Yukarıda kısaca açıkladğımız dış ticaret poltikası araçları birçok amaca hizmet ederler. Sık sık kullanılan bu araçlar yanında başka araçların kullanıldığı da görülür.