UYGULAMALAR

Hava Kalitesi Tiananmen Meydanı’nda (Çin, Beijing) Hava Kalitesinin İyi Olduğu Bir Gün Tiananmen Meydanı’nda (Çin, Beijing) Hava Kalitesinin Kötü Olduğu Bir Gün

Çevre mühendisleri, tasarımların, hava kalitesi üzerine olması muhtemel yerel ve küresel etkileri dikkate alırlar.

12.1 Meteoroloji Ve Hava Hareketi Şekil 12.1 Yeryüzü atmosferi.

Şekil 12.2 Genel ve kuru adyabatik değişim hızları.

adyabatik üstü şartlar (kararsız) ve Şekil 12.3 Atmosferdeki hava kütlelerinin taşınımı için genel değişim hızları: adyabatik üstü şartlar (kararsız) ve adyabatik altı şartlar (kararlı).

Şekil 12.4 Termal radyasyona bağlı atmosferik inversiyon.

12.2 Temel Hava Kirleticileri 12.2.1 Partiküller Şekil.12.6 (A) Partikül kirleticilerin tanımı; (B) boyutların şekil üzerinde gösterimi Devamı sonraki slaytta

Şekil.12.6 (A) Partikül kirleticilerin tanımı; (B) boyutların şekil üzerinde gösterimi

12.2.2 Partikül Ölçümü Ö R N E K - 12.2 Temiz filtrenin ağırlığı 10.00 g’dır. Yüksek hacimli numune alıcı 24 saat sonra toz birikmiş filtrenin ağırlığı 10.10 g’dır. Başlangıçta ve bitişte hava akımı test edildiğinde, sırasıyla 1700 L/dk ve 1100 L/dk ölçülmüştür. Toplanan partikül konsantrasyonu nedir?

Şekil 12.7 Yüksek hacimli numune alıcı.

12.2.3 Gaz Hâldeki Kirleticiler Hava kirliliği kontrolü bağlamında; gaz hâldeki kirleticiler, normal sıcaklık ve basınç altındaki katı ve sıvı maddelerin buharları kadar, yine normal sıcaklık ve basınç altında bulunan gaz hâldeki maddeleri de kapsar.

12.2.4 Kirletici Gazların Ölçümü Ö R N E K - 12.3

Şekil 12.8 Gaz hâldeki hava kirleticilerin ölçümü için tipik yıkama şişesi.

12.2.5 Duman Ölçümü Şekil 12.9 Ringlemann skalası.

12.2.6 Görüş Mesafesi Hava kirliliğinin gözle görülür etkilerinden biri görüş mesafesinin (görünürlüğün) azalmasıdır. Görünürlük kaybı (görüş mesafesi kaybı) çoğunlukla; büyük bir nesnenin ancak parlak bir ışık altında bina olarak tanımlanabildiği veya geceleri orta dereceli parlak bir ışık altında görülebildiği bir koşul olarak tanımlanabilir.

12.3 Hava Kirliliğinin Kaynakları Ve Etkileri Hava içindeki istenmeyen bileşenler veya hava kirleticiler insan ve diğer canlıların sağlığı, binaların değerleri ve yaşam kalitesi üzerinde zararlı etkiye sahip olabilir. İnsan sağlığıyla ilişkili kirleticilerin bazıları doğal faaliyetler aracılığıyla oluşur ve havaya verilirler.

Şekil 12.10 Karbon monoksitin sağlığa etkisi.

Şekil 12.11 Solunum sistemi.

12.3.1 Kükürt ve Azot Oksitler ve Asit Yağmuru Atmosferden SO2 i uzaklaştırmanın bir yolu asit yağışının oluşmasıdır. Normalde, kirlenmemiş yağmur, yaklaşık (CO2 e bağlı olarak) 5.6 pH’e sahiptir. Fakat asit yağmurunun pH’i 2 veya daha düşüktür. Asit yağmurunun oluşumu komplekstir. Dinamikleri tam olarak anlaşılmamaktadır.

Şekil 12.12 California, Los Angeles şehrinde sis. 12.3.2 Fotokimyasal Sis

Şekil 12.13 Güneşli 24 saatlik periyotta fotokimyasal sis oluşumu.

12.3.3 Ozon Tabakasının İncelmesi ÇEVRESEL VURGU Kendi Verilerinize Güvenmek Şekil 12.15 Ozon deliği (incelme).

12.3.4 Küresel Isınma (İklim Değişimi) Şekil 12.16 Dünyaya güneşten gelen enerji.

Şekil 12.17 Yeryüzüne güneşten gelen solar radyasyon (ışık enerjisi) ve yeryüzünden uzaya giden ısı enerjisi.

Şekil 12.18

12.3.5 Hava Kirleticilerin Diğer Kaynakları Yakma prosesi çeşitli hava kirleticileri ortaya çıkarır. Azot oksitler yüksek sıcaklıklı proseslerde atmosferik azotun termal fiksasyonu ile oluşur. Dolayısıyla, neredeyse tüm yakma işlemlerinde azot monoksit (NO) ortaya çıkar.

12.3.6 İç Ortam Havası Kirlenmiş iç ortam havası; gözlerde yaşarma, baş ağrısı, mide bulantısı, öksürük, deride kızarıklık, göğüs ağrısı, baş dönmesi gibi birçok semptomlara sebep olur. Bu semptomlar zararlı kirleticinin solunması sonucunda artabilir. Örneğin,

• asbest • karbonmonoksit • formaldehit • partiküller • azot oksitler Yangın ve marley kaplama kaynaklı • asbest Sigara, ısıtıcı ve soba kaynaklı • karbonmonoksit Halı, tavan malzemesi ve tahta kaplamalarından • formaldehit Sigara içme, şömineler ve toz alma kaynaklı • partiküller Gaz yağı sobaları ve gazlı ısıtıcı kaynaklı • azot oksitler Fotokopi makinelerinden • ozon Topraktan difüzyon kaynaklı • radon Gaz yağı ısıtıcısı kaynaklı • sülfür dioksit Sigara içme, boya, solvent ve yemek pişirme kaynaklı • uçucu organikler

Ö R N E K - 12.5 Küçük bir oda fotokopi makinesi için kullanılmaktadır. Odanın havalandırması olmadığından dolayı ozon seviyesinin daha yüksek olabileceğinden endişe edilmektedir. Odanın hacmi 20,000 L ve saatteki tavsiye edilen hava değişim sayısı 30’dur. Fanın işlevini görebilmesi için hava debisi ne olmalıdır?

12.4 Hava Kalitesi Standartları Geçmişte yerel yönetimler, endüstriyi uzaklaştırmaktan çekindikleri için hava kirliliği ile ilgili yasal mevzuat çıkarmaktan korkmuşlardır. Daha ucuz ve kısıtlayıcı bölgeler varken endüstri tesislerini ayrılmaya zorlamak beraberinde ihtiyaç duyulan iş olanakları da alınması demektir.

12.4.1 Amerika Birleşik Devletler’inde Hava Kalitesi Mevzuatı Hava kalite standartlarının tarihi uzun ve çoğu kez karışıktır. Başlangıçta bütün hava kirliliğinin duman kirliliği olduğu düşünülüyordu ve ilk mevzuat, duman için, 1905’te Los Angeles’da yürürlüğe girdi.

12.4.2 Emisyon ve Dış Ortam Hava Kalitesi Standartları Emisyon standartları her eyaletin hava kalite birimleri tarafından düzenlenir. Bir yakma sisteminde, belirli bir CO2 minimum seviyesinde, partiküllerin, değerindeki emisyon konsantrasyonunun aşılmasına izin verilmemesi, bir emisyon standartı örneği olarak verilebilir.