ENDEKSLER 3 TÜRKİYE’DE FİYAT ENDEKSLERİ

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Ulusal Hesaplar ve Dönemlik Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla Tahminleri
Advertisements

Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması
Türkiye için değiştirilerek hazırlanmıştır.
Yıllık İş İstatistikleri
TEMEL MAKROİKTİSADİ DEĞİŞKENLER
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 1 Getting you there. ENFLASYON* GİZLİ ŞİFRENİN PEŞİNDE * Ekonomi Çalışma Grubu’nda gerçekleştirilecek sunumların hazırlayan.
14 Kasım 2006 TBB MAKRO EKONOMİ ALT ÇALIŞMA GRUBU Yelda Yücel Karaboğa Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.
İktisadi Faaliyete Dair Öncü Göstergeler ve Analiz Yöntemleri
Makroekonomi ... ekonominin bütünüyle ilgilenir
BÜYÜME.
Makroekonomi.
GSYİH”NIN HESAPLANMASI VE HESAPLAMA YÖNTEMLERİ
YÜKSEK ENFLASYONLU EKONOMİLERDE FİNANSAL RAPORLAMA
CASE FAIR OSTER Prepared by: Fernando Quijano & Shelly Tefft.
5.Sınıf 4.Ünite ÜRETTIKLERIMIZ
27 Nisan 2005 TBB MAKRO EKONOMİ ALT ÇALIŞMA GRUBU.
CASE FAIR OSTER Prepared by: Fernando Quijano & Shelly Tefft.
SON DÖNEM ENFLASYON GELİŞMELERİ
Hızlı Tüketim Ürünleri
6.Bölüm Endüstriyel Pazarlar ve Uluslararası Pazarlar
CASE FAIR OSTER Prepared by: Fernando Quijano & Shelly Tefft.
Hızlı Tüketim Ürünleri
Türkiye’nin Dış Ticareti
21 Ulusal Üretimi ve Milli Geliri Ölçmek BÖLÜM İÇERİĞİ
MAKRO EKONOMİ POLİTİKALARI VE TARIM SEKTÖRÜ İLİŞKİLERİ
YÖNT 102 – İŞLETMEYE GİRİŞ II
Makro İktisatta Temel Kavramlar
22 İşsizlik, Enflasyon ve Uzun Dönem Büyüme BÖLÜM İÇERİĞİ İşsizlik
BÖLÜM 3 TARIMIN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ ÖNEMİ
MAKRO EKONOMİYE GENEL BAKIŞ
Bu Sunu En İyi Ofis 2010 Yüklü Bilgisayarlarda Görüntülenir
İstanbul’da hizmetler sektörü
Pazarlama Çevresi ve Pazar Fırsatlarının İzlenmesi
MAKROEKONOMİ 3. HAFTA ENFLASYON.
GSYH ve TÜFE: Makroekonominin İzlenmesi
Ders 8 Temel Analiz Hüseyin İlker Erçen
KAMU MALİYESİ.
MİLLİ GELİRİN HESABI.
MAKRO EKONOMİ 2. HAFTA.
1 of 28 © 2012 Pearson Education PART II Concepts and Problems in Macroeconomics Prepared by: Fernando Quijano & Shelly Tefft CASE FAIR OSTER.
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU 1 ULUSAL HESAPLAR SİSTEMİ Meltem AKYILDIZ Ulusal Hesaplar Dairesi.
©McGraw-Hill Education, 2014
MAKRO EKONOMİYE GENEL BAKIŞ
1 of 38 © 2012 Pearson Education PART IV Concepts and Problems in Macroeconomics BÖLÜM İÇERİĞİ 21 Ulusal Üretimi ve Milli Geliri Ölçmek Gayri Safi Yurtiçi.
MAKRO EKONOMİ 3. HAFTA.
Bazı Temel Kavramlar 1. GSYH'NIN ALTERNATİF ÖLÇÜMLERİ 2 Nominal GSYH (milyon TL) Reel GSYH* (milyon TL) Kişi başına reel GSYH* (TL) Kişi başına GSYH (US$)**
2010 YILI BÜTÇE SUNUŞ KONUŞMASI (TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu) Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı 26 Ekim 2009.
TÜRKİYE EKONOMİSİNE GENEL BAKIŞ VE SON GELİŞMELER KEMAL UNAKITAN MALİYE BAKANI 15 Ekim 2008 T.C. MALİYE BAKANLIĞI.
T.C. BAŞBAKANLIK TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Değişken Ağırlık Yaklaşımı Ulusal Hesaplar ve Ekonomik Göstergeler.
Makro iktisada giriş – temel makro iktisadi değişkenler
10- İŞLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI Ekonomik İşlevleri (Faaliyet Alanları) Açısından İşletmeler Mal ve hizmetlerin üretilmesi, depolanması, taşınması.
TÜRKİYE’DE SANAYİLEŞME VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİ HARUN TERZİ ve SABİHA OLTULULAR DOĞUŞ ÜNİVERSİTESİ DERGİSİ, 5 (2) 2004.
ENFLASYON NEDİR? Enflasyon, mal ve hizmet fiyatlarının genel seviyesinde yaşanan sürekli artış olarak tanımlanmaktadır. Enflasyon, sadece bir veya birkaç.
2017 OCAK-NİSAN AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER
MAKRO İKTİSAT I BÖLÜM 5 EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
2017 OCAK-MAYIS AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER
MAKRO İKTİSAT I BÖLÜM 6 EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 2: ENFLASYON
Devlet Muhasebe Standartları
MAKRO EKONOMİYE GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR
MAKRO İKTİSAT EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
MAKRO İKTİSAT İKTİSADİ BÜYÜME VE DALGALANMALAR
Pazar Çevresi ve Pazar Fırsatlarının İzlenmesi
MAKRO İKTİSAT EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 2: İşsizlik, Enflasyon ve İktisadi Hoşnutsuzluk Endeksi Doç.Dr.Gülbiye Y. YAŞAR.
İçerik PARA (PARANIN ÖZELLİKLERİ, FONKSİYONLARI, ÇEŞİTLERİ, PARANIN KIYMETİNİN ÖLÇÜLMESİ, ENFLASYON, DEFLASYON, DEVELÜASYON, REVALÜASYON, PARA POLİTİKASI)
ULUSLARARASI TURİZM PAZARLAMASI
YILLIK SANAYİ VE HİZMET İSTATİSTİKLERİ : NACE Rev
2018 OCAK AYI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER
2. PİYASA EKONOMİSİNE GENEL BİR BAKIŞ
BÖLÜM 15: MAKRO EKONOMİYE GENEL BAKIŞ
Sunum transkripti:

ENDEKSLER 3 TÜRKİYE’DE FİYAT ENDEKSLERİ PROF DR MUSTAFA AKAL

İçindekiler Türkiye’deki Fiyat Endeksleri Toptan Eşya Fiyatları Endeksi Geçinme Endeksleri Üretici Fiyatları Endeksi Diğer Endeksler Hedefler Türkiye’de kullanılan fiyat endekslerinin sınıflandırarak, kullanım yerleri, özellikleri hakkında bilgi vermek Endekslerin nasıl hesaplandığı hakkında bilgi vermek

27.Toptan Eşya Fiyatları Endeksi Ülke genel fiyat düzeyinin gidişini öğrenmek , Paranın satmalına gücünde meydana gelen değişmeleri göstermek , Enflasyon muhasebesi uygulamasında malî tabloların gerçeğe uygun olarak sunulmasını sağlamak , Değer cinsinden ifade edilmiş zaman serilerinde görülen fiyat etkilerini arındırmada bir "düzeltme faktörü" olarak kullanmak, Konjonktürün hangi aşamada bulunduğunu izlemek Ticarî konularda, maliyet araştırmalarında ve ücret toplu sözleşmelerinde resmî kaynak olarak yararlanmak amaçlarıyla hazırlandığı gibi, Birçok vergiye esas oluşturacak "yeniden değerleme oranı" ve hazine bonosu ile devlet tahvili faiz gelirlerine uygulanacak "enflasyon indirimi oranı" bulunurken dikkate alınır. Paranın satın alma gücünde meydana gelen değişiklikleri ölçmek ve belirlemek için toptan fiyatlar üzerinden hesaplanan bileşik fiyat endeksidir. İmalatçılardan, toptancılardan veya doğrudan doğruya tüketiciye değil de perakendecilere satış yapan veya perakende dışındaki kaynaklardan sağlanır. Burada dikkat edilecek en önemli nokta, endekse giren ve kalitesiyle cinsi her devrede "sabit" kalması gereken her bir maddeye ilişkin olarak belirlenen "fiyat derleme kaynağı"nın sık sık değiştirilmemesidir. Toptan eşya fiyatları endeksi, a) Ülke genel fiyat düzeyinin gidişini öğrenmek, b) Paranın satmalına gücünde meydana gelen değişmeleri göstermek, c) Enflasyon muhasebesi uygulamasında malî tabloların gerçeğe uygun olarak sunulmasını sağlamak, d) Değer cinsinden ifade edilmiş zaman serilerinde görülen fiyat etkilerini arındırmada bir "düzeltme faktörü" olarak kullanmak, e) Konjonktürün hangi aşamada bulunduğunu izlemek f) Ticarî konularda, maliyet araştırmalarında ve ücret toplu sözleşmelerinde resmî kaynak olarak yararlan­mak amaçlarıyla hazırlandığı gibi, g) Birçok vergiye esas oluşturacak "yeniden değerleme oranı" ve hazine bonosu ile devlet tahvili faiz gelirlerine uygulana­cak "enflasyon indirmi oranı" bulunurken dikkate alınır.

1.Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Konjonktür ve Yayın Dairesi Başkanlığı Endeksi: Endeksin hesaplanmasında 1938 yılı yurtiçi tüketim değerleri tartı olarak alınmaktadır. Endekste 95 madde kapsanmakta ve 1963 yılı esas devre olmak üzere hesaplanmaktadır. Endeksin hesaplanmasında Laspeyres Fiyat Endeksi kullanılmaktadır. TEFE Türkiye’de üç ayrı kuruluş tarafından hesaplanmaktadır. Bunlardan ilki Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Konjonktür ve Yayın Dairesi Başkanlığıdır. Bu endeksin hesaplanmasında 1938 yılı yurtiçi tüketim değerleri tartı olarak alınmaktadır. Endekste 95 madde kapsanmakta ve 1963 yılı esas devre olmak üzere hesaplanmaktadır. Endeksin hesaplanmasında Laspeyres Fiyat Endeksi kullanılmaktadır.

Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Konjonktür ve Yayın Dairesi Başkanlığı Endeksi

2. İstanbul Ticaret Odası Toptan Eşya Fiyatları Endeksi 1929 yılından bu yana yayınlanmaktadır. 94 maddeden oluşan bu endeks 1963 ve 1968 olmak üzere iki ayrı temel devreye göre Geometrik Ortalama ya göre hesaplanmaktadır. Genellikle İstanbul piyasasındaki fiyatlar dikkate alınmaktadır. 2. İstanbul Ticaret Odası Toptan Eşya Fiyatları Endeksi 1929 yılından bu yana yayınlanmakadır. 94 maddeden oluşan bu endeks 1963 ve 1968 olmak üzere iki ayrı temel devreye göre Geometrik Ortalama ya göre hesaplanmaktadır. Genellikle İstanbul piyasasındaki fiyatlar dikkate alınmaktadır.

İstanbul Ticaret Odası Toptan Eşya Fiyatları Endeksi

3. Devlet İstatistik Enstitüsü Yeni Toptan Eşya Fiyatları Endeksi 1982 yılından bu yana 1981 bazlı olarak hesaplanmaktadır. Endekste 1422 madde kapsanmakta ve Laspeyres formülü kullanılmaktadır. Temel Devre ne kadar yakın ise endeks o kadar geçerlidir. 3. Devlet İstatistik Enstitüsü Yeni Toptan Eşya Fiyatları Endeksi 1982 yılından bu yana 1981 bazlı olarak hesaplanmaktadır. Endekste 1422 madde kapsanmakta ve Laspeyres formülü kullanılmaktadır. Temel Devre ne kadar yakın ise endeks o kadar geçerlidir.

Devlet İstatistik Enstitüsü Yeni Toptan Eşya Fiyatları Endeksi

GEÇİNME ENDEKSLERİ

28.Geçinme Endeksi(TÜFE) Değer cinsinden ifade edilmiş zaman serilerinde görülen fiyat etkilerini arındırmada "düzeltme faktörü" olarak toptan eşya fiyatları endeksi yerine geçinme endeksinden de yararlanılabilir. Örnek : Varsayalım ki, bir kişinin 2003 yılındaki geliri 2002 yılındakinin %150'si ve ayrıca 2003 yılındaki geçinme endeksi 2002 yılına göre %160 dır. Değer cinsinden ifade edilmiş zaman serilerinde görülen fiyat etkilerini arındırmada "düzeltme faktörü" olarak toptan eşya fiyatları endeksi yerine geçinme endeksinden de yararlanılabilir. Örneğin, bireylerin gerçek gelirlerinin bulunmasında olduğu gibi. Nitekim bireylerin gelirleri yıldan yıla yükselirken, geçinme harcamalarındaki daha yüksek artışlar nedeniyle, bu gelirlerin satın alma gücünde düşmeler gözlemlenir. Varsayalım ki, bir kişinin 2003 yılındaki geliri 2002 yılındakinin %150'si ve ayrıca 2003 yılındaki geçinme endeksi 2002 yılına göre %160 dır. O halde, kişinin gelirinde %50 oranında artış görünmesine karşın, gerçek gelirinde %6,25 oranında azalma meydana gelmiştir.

Örnek : Söz konusu kişinin 2002'deki geliri 3.000 dolar ve 2003'teki geliri 4.500 dolar, öte yandan 2002'deki geçinme endeksi %125 ve 2003'teki geçinme endeksi %200 olsun. Bu durumda gerçek gelirler aşağıdaki şekilde bulunur. 2002 Yılı Gerçek Geliri : 2003 Yılı Gerçek Geliri : Bu örneği biraz daha geliştirelim. Söz konusu kişinin 2002'deki geliri 3.000 dolar ve 2003'teki geliri 4.500 dolar, öte yandan 2002'deki geçinme en­deksi %125 ve 2003'teki geçinme endeksi %200 olsun. Bu durumda gerçek gelirler aşağıdaki şekilde bulunur. Görüldüğü gibi, kişinin geliri 3.000 dolar'dan 4.500 dolar'a %50 ora­nında yükseldiği halde, gerçek geliri 2.400 dolar'dan 2.250 dolar'a %6,25 ora­nında azalmıştır.

Tüketici Fiyatları Endeksi(TÜFE), belirli bir referans döneminde hanehalkları tarafından satın alınan mal ve hizmetlerden oluşan bir sepetin fiyat değişimini zaman içinde karşılaştırarak ölçer. Mal ve hizmet sepetindeki her bir madde için miktar ve kalite değişmeleri göz önüne alınarak endeksin sadece fiyat hareketlerini yansıtması sağlanır. Tüketici fiyatları endeksi, belirli bir referans döneminde hanehalkları tarafından satın alınan mal ve hizmetlerden oluşan bir sepetin fiyat değişimini zaman içinde karşılaştırarak ölçer. Mal ve hizmet sepetindeki her bir madde için miktar ve kalite değişmeleri gözönüne alınarak endeksin sadece fiyat hareketlerini yansıtması sağlanır.

29. TÜFE Hangi Amaçlar İçin Kullanılır Makro ekonomik anlamda enflasyonun ölçülmesi ve diğer ülkelerin enflasyonlarıyla karşılaştırılması, Hükümetlerin ekonomik politikalarının belirlenmesi, Ücretlerin ve fiyatların ayarlanması, Herhangi bir değer verisinin enflasyondan arındırılması (deflatör olarak kullanılması), Milli muhasebe hesaplarına gösterge olması, Fiyat analizlerine gösterge olması, Ticari faaliyetlerin yönlendirilmesi, Perakende fiyat ve kira artış tespitlerine gösterge olmasıdır. TÜFE değişik amaçlar için kullanılır. Bu amaçlardan en önemlileri: -makro ekonomik anlamda enflasyonun ölçülmesi ve diğer ülkelerin enflasyonlarıyla karşılaştırılması, -hükümetlerin ekonomik politikalarının belirlenmesi, -ücretlerin ve fiyatların ayarlanması, -herhangi bir değer verisinin enflasyondan arındırılması (deflatör olarak kullanılması), -milli muhasebe hesaplarına gösterge olması, -fiyat analizlerine gösterge olması, -ticari faaliyetlerin yönlendirilmesi, -perakende fiyat ve kira artış tespitlerine gösterge olmasıdır.

1.DİE GEÇİNME ENDEKSİ Günümüzde Geçinme Endeksleri(TÜFE) DİE ve İstanbul Ticaret Odası Tarafından Ölçülmektedir.

İstatistiksel Amaçlı Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre TÜFE’si Hesaplanan Yerler 2003 Temel Yıllı TÜFE, “Türkiye” için ve “İstatistiksel Amaçlı Bölge Birimleri Sınıflaması”na göre 26 Bölge için hesaplanmaktadır. Ankara, İstanbul, İzmir illeri kendi başlarına birer bölge oluşturmaktadır. Yansıda bölgelerin kapsadığı iller belirtilmiştir.

TÜFE’ye Temel Olan Kitlenin Seçimi TÜFE’de, endeksin amacına göre kitlenin seçiminde alternatif yaklaşımlar olabilmektedir. Bunlar; Coğrafi Kapsam, Sosyal Kapsam, Gelir Kapsamı, Nüfus Kapsamı vb. kriterlerdir. Ülkenin belirli kesimleri Kent, Kır veya bölgesel ayrımda ele alınarak endeksler hesaplanabilmektedir. Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından hesaplanmakta olan 2003 Temel Yıllı TÜFE herhangi bir coğrafi, demografik veya gelir grubu ayrımına gitmeden yurtiçinde tüketim harcaması yapan tüm bireyleri kapsamaktadır. TÜFE’ye Temel Olan Kitlenin Seçimi TÜFE’de, endeksin amacına göre kitlenin seçiminde alternatif yaklaşımlar olabilmektedir. Bunlar; Coğrafi Kapsam, Sosyal Kapsam, Gelir Kapsamı, Nüfus Kapsamı vb. kriterlerdir. Ülkenin belirli kesimleri Kent, Kır veya bölgesel ayrımda ele alınarak endeksler hesaplanabilmektedir. Endeks hesaplanmasında kitle o ülkede yaşayan toplam nüfus olabileceği gibi, gelir gruplarına, gelir kaynaklarına veya geçim tarzına göre seçilmiş kitleler de (işçi, ücretli, müteşebbis gibi) olabilmektedir. Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından hesaplanmakta olan 2003 Temel Yıllı TÜFE herhangi bir coğrafi, demografik veya gelir grubu ayrımına gitmeden yurtiçinde tüketim harcaması yapan tüm bireyleri kapsamaktadır.

TÜFE Mal ve Hizmet Sepetinin Belirlenmesi Hanehalkı Bütçe Anketi Yabancı Ziyaretçiler Anketi Kurumsal Nüfusa Yönelik Tüketim Harcamaları Anketi TÜFE’nin temeli, hanelerin belirli bir dönemde yaptıkları tüketim harcamalarına dayanmaktadır. Tüketim harcamalarına konu olan mal ve hizmetlerin neler olduğu ve ne miktarda satın alındığının belirlenmesi gerekmektedir. Bunun için hanehalklarının tüketim harcamaları "Hanehalkı Bütçe Anketi" ile, turistlerin tüketim harcamaları "Yabancı Ziyaretçiler Anketi" ile, okul, yurt, otel, çocuk yuvası, huzurevi, hastane, hapisane, kışla ve orduevlerinde yaşayan kişilerin tüketim harcamaları da “Kurumsal Nüfusa Yönelik Tüketim Harcamaları Anketi” ile belirlenmektedir.Her bir mal ve hizmet için yapılan tüketim harcaması; toplam harcama içinde aldığı paya göre sıralanarak, her bir harcama grubunda önemli paya sahip mal ve hizmetler sepetine dahil edilmektedir. Hanehalkları tarafından belirli bir ihtiyacı karşılamak amacıyla Devlet İstatistik Enstitüsü Tüketici ve Üretici Fiyat Endeksi Sorularla İstatistikler Dizisi 21 satın alınan tüm mal ve hizmetlerin endeks kapsamı içinde yer alması imkansız olduğu için, en çok tüketim harcaması yapılan mal ve hizmetler endeks kapsamına alınmaktadır.

TÜFE Sınıflamasında Yer alan Gruplar Ana harcama grubu Alt grup sayısı Madde sayısı 1­ Gıda ve alkolsüz içecekler 2 128 2­ Alkollü içecekler ve tütün 12 3­ Giyim ve ayakkabı 72 4­ Konut ve kira 4 14 5­ Ev eşyası 6 64 6­ Sağlık 3 17 7­ Ulaştırma 29 8­ Haberleşme 9­ Eğlence ve kültür 50 10­ Eğitim 5 8 11­ Lokanta ve oteller 12­ Çeşitli mal ve hizmetler 32 Toplam 44 454 2003 Temel Yıllı TÜFE’de, 2008 yılı itibariyle 12 ana grup, 44 alt grup ve 454 madde kapsanmaktadır. Sepete çeşitleriyle birlikte toplam 851 ürün girmektedir. Yansıda sepetteki madde ve madde gruplarının ana harcama gruplarına göre dağılımı gösterilmektedir

TÜFE 12 Ana Harcama Grubu İçin Ağırlıklar Ana Harcama Grupları 2007 2008 Gıda ve alkolsüz içecekler 28,47 28,63 Alkollü içecekler ve tütün 5,06 5,00 Giyim ve ayakkabı 7,86 8,07 Konut 16,62 16,60 Ev eşyası 7,22 7,42 Sağlık 2,66 2,54 Ulaştırma 11,60 12,59 Haberleşme 4,41 4,30 Eğlence ve kültür 3,16 2,81 Eğitim 2,15 2,24 Lokanta ve oteller 6,40 5,64 Çeşitli mal ve hizmetler 4,39 4,16 TOPLAM 100 TÜFE de yer alan 12 ana harcama grubu için ağırlıklar yansıdadır.

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Grubunun Bileşenleri Genel Gıda ve Alkolsüz İçecekler Alkolsüz İçecekler Gıda Ekmek ve Tahıllar Süt, Peynir, Yumurta Diğer Gıdalar Et Balık Yağlar Meyveler Sebzeler Şeker Gıda ve Alkolsüz İçecekler Grubunun bileşenleri yansıdadır. Diğer Tahıl Ürünleri Un ve Diğer Tahıllar Diğer Fırın Ürünleri Pirinç Ekmek Makarna Pirinç Berzani Pirinç Baldo

TÜFE Artışı (Eylül 2007-Eylül 2008) Ürün Grubu/Ürün Endeks Gıda ve alkolsüz içecekler 11,07 Mercimek 142,85 Bulgur 59,46 Pirinç 55,24 Ayçiçek Yağı 52,93 Kuru Üzüm 52,50 Dolmalık Biber -31,98 Salatalık -32,30 Sarımsak -33,58 Domates -38,72 Hazır Kahve -54,87 Güncel bir örnekle hem ana harcama gruplarındaki ağırlıkların kısmı olarak neler olduğunu hem de a bu ağırlıkların 2007 Eylül 2008 Eylül arasındaki fiyat değişimlerini görelim. Fiyat değişiminde ilk ve son 5 e girenler yansıdadır.

TÜFE Artışı (Eylül 2007-Eylül 2008) Ürün Grubu/Ürün Endeks Alkollü İçecekler ve Tütün 6,87 Monte Carlo 10,00 Şarap 7,96 Tekel 2001 7,60 Rakı 7,20 Winston 7,14 Samsun Sigarası 6,93 Alkollü Bira 6,54 Parliament 4.53 Marlboro 4.19 Viski 2.22

TÜFE Artışı (Eylül 2007-Eylül 2008) Ürün Grubu/Ürün Endeks Giyim ve Ayakkabı 2,60 Dikiş İpliği 11.73 Ayakkabı Tamiri Kadın 11,60 Ayakkabı Tamiri Erkek 9,83 Giysi Tamir Ücretleri 9,20 Spor Ayakkabısı (Çocuk) 8,68 Bebek Çorabı -3.24 Kazak (Çocuk) -5.20 Mont (Erkek) -6,50 Okul Giysileri (Çocuk) -7,07 Mont (Kadın) -7,08

TÜFE Artışı (Eylül 2007-Eylül 2008) Ürün Grubu/Ürün Endeks Konut 23,23 Elektrik Ücreti 41,20 Doğalgaz 37,70 Kömür Ücreti 35,45 Tüp 24,57 Musluk 21,85 Yer ve Duvar Döşemesi 9,87 Pencere 8,66 Atık Çöp 7,28 Badana ve Boya Malzemeleri 6,68 Doğalgaz Abonman Ücreti -1,94

DİE Tüketici Fiyatları Endeksi Eylül ayının Tüketici Fiyatları Endeksi yansıda olduğu gibir.

2.İTO-İSTANBUL ÜCRETLİLER GEÇİNME ENDEKSİ O günkü adı ile İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası ilk defa 1927 yılında “İstanbul Hayat Pahalılığı Müşiresi” adı ile hesaplanarak yayınlanmış ve Birleşmiş Milletler yayınlarında yer almıştır. Son olarak 1980 nüfus sayımında İstanbul’da ücretli olarak çalışan hanehalkı reisi durumunda olanlardan örnek olarak 500 aile seçilmiştir. Bu 500 aile için Aile Bütçesi Anketi uygulanmış, anket neticesinde ailelerin toplam 1371 değişik madde tükettikleri, ancak indeks kapsamına önemli ağırlıklara sahip 242 madde belirlenerek sadece İstanbul iline ait 1985 Bazlı İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi oluşturulmuştur. Bu endeks yanlız işçi sınıfına göre düzenlenir ve tüm İstanbulu kapsamaz. 1995, 1985, 1968 ve 1963 temel yıllarına göre hesaplanır. 1968 ve 1963 endeksleri içerik itibariyle 1985 ve1995 indekslerinden farklıdır. Bu endekslerin hepsi ilgili madde gruplarına göre ay ve yıl olarak hesaplanmaktadır ve bunların geneli üzerinden hesap edilmektedir. Zincirleme ve Sabit Esaslı olarak hesabı yapılmaktadır. Aylık ve yıllık bültenlerle yayınlanır. Sene ve aylar için ilgili oldukları ay ve yıl ortalamalarına göre hesaplanmaktadır. Örneğin 2001 yılı aylar ortalmasına göre hesap edilir. Herbir yılın bir ayından aynı yılın diğer ayına olan değişmelerin değeri herbir ay için hesap edilir ve 12 ye bölünerek aylardan hareketle yıl ortalamaları elde edilir.

2.İTO-İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi Ana ve Alt Harcama Grupları yansıdadır.

İTO-İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi Ana ve Alt Harcama Gruplarının Madde sayıları ve Genel İçindeki Ağırlıkları yansıdadır.

Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE)

30.ÜFE Nedir? ÜFE, belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurtiçine satışa konu olan ürünlerin, üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişikliklerini ölçen fiyat endeksidir. ÜFE, belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurtiçine satışa konu olan ürünlerin, üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırak fiyat değişikliklerini ölçen fiyat endeksidir. 2003 Temel Yıllı ÜFE için madde sepeti belirlenirken 2003 yılı ülke ekonomisinde üretimi yapılan tüm maddeler gözönüne alınmıştır. Bu maddelere ilişkin bilgiler Türkiye )statistik Kurumu tarafından üretilmekte olan tarım, imalat sanayi, maden ve enerji üretim istatistiklerinden elde edilmiştir. Her bir ana sektör altında üretimi yapılan maddeler, yurtiçindeki satış değerine göre sıralanmış ve üretimden yurtiçi satışı en fazla olan maddeler endeks kapsamına alınmıştır. Ayrıca 2003 yılı boyunca uygulanan “ÜFE Bilgi Derleme Anketi” ile üretici firmalardan, yurtiçine sattıkları maddelerin tanım, satış miktarı ve fiyatına ilişkin bilgiler derlenmiştir. Laspeyres formülü ile hesaplanmaktadır.

31.ÜFE’nin Kullanım Amacı Enflasyon ve ekonomideki fiyat hareketlerinin izlenmesi, Hükümetlerin ekonomik politikalarının belirlenmesi, Ücretlerin ve fiyatların ayarlanması, Üretim ve verimlilik hesapları, Muhasebe hesapları, Fiyat analizlerine ilişkin çalışmalar, Yatırım kararları. Değişik amaçlar için kullanılabilecek bir endeks olan ÜFE, yansıdaki konularda karar alıcılara yardımcı olan önemli bir göstergedir. Enflasyon ve ekonomideki fiyat hareketlerinin izlenmesi, Hükümetlerin ekonomik politikalarının belirlenmesi, Ücretlerin ve fiyatların ayarlanması, Üretim ve verimlilik hesapları, Muhasebe hesapları, Fiyat analizlerine ilişkin çalışmalar, Yatırım kararları.

ÜFE’de Kapsanan Sektörler Gayri safi milli hasıla içinde yeralan iktisadi faaliyet kollarından, Tarımda; Tarım, avcılık, ormancılık, Balıkçılık Sanayide; Madencilik ve taş ocakçılığı, İmalat sanayi, Elektrik, gaz ve su sektörleri 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeks hesaplamasının kapsamındadır. Gayri safi milli hasıla içinde yeralan iktisadi faaliyet kollarından, Tarımda; Tarım, avcılık, ormancılık, Balıkçılık Sanayide; Madencilik ve taş ocakçılığı, İmalat sanayi, Elektrik, gaz ve su sektörleri 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeks hesaplamasının kapsamındadır. ÜFE’de kapsanan beş ana sektör dışında kalan inşaat, toptan ve perakende ticaret, otel ve lokantalar, ulaştırma, depolama, haberleşme, mali aracı kuruluşların faaliyetleri, eğitim, sağlık işleri ve sosyal hizmetler gibi ticaret ve hizmet faaliyetlerinde yer alan sektörler endekste kapsanmamaktadır.

32.ÜFE – Ana Sektörler İçin Ağırlıklar 2007 2008 Tarım 18,17 19,84 Tarım ve ormancılık ürünleri 17,86 19,55 Balık ve diğer balıkçılık ürünleri 0,31 0,29 Sanayi 81,83 80,16 Madencilik ve taşocakçılığı ürünleri 1,49 1,62 İmalat sanayi 74,49 73,33 Elektrik, gaz ve su 5,85 5,21 TOPLAM 100

33.TEFE ile ÜFE Arasındaki Fark İki endeks arasındaki temel fark fiyat derlenen birimlerde ortaya çıkmaktadır. Toptan eşya fiyat endeksinde fiyatlar, üreticilerin yanısıra toptan satış noktalarından da (sebze, meyve ve balık hallerinden) derlenmekte ve fiyatlara KDV vb. vergiler dahil edilmekte idi. ÜFE’de, fiyatların özellikle üreticilerden derlenmesi esas alınmakta ve ürün fiyatları, KDV vb. vergiler hariç tutularak yurtiçi peşin satış fiyatları olarak alınmaktadır. İki endeks arasındaki temel fark fiyat derlenen birimlerde ortaya çıkmaktadır. Toptan eşya fiyat endeksinde fiyatlar, üreticilerin yanısıra toptan satış noktalarından da (sebze, meyve ve balık hallerinden) derlenmekte ve fiyatlara KDV vb. vergiler dahil edilmekte idi. ÜFE’de, fiyatların özellikle üreticilerden derlenmesi esas alınmakta ve ürün fiyatları, KDV vb. vergiler hariç tutularak yurtiçi peşin satış fiyatları olarak alınmaktadır.

33.DİĞER ENDEKSLER Meslek İstatistikleri İstihdam İstatistikleri Sanayi İstatistikleri Sanayi İstihsal İstatistikleri Tarım İstatistikleri Zirai İstihsal İstatistikleri Hayvan İstatistikleri Dış Ticaret İstatistikleri Milli Gelir İstatistikleri İktisadi İstatistikler Meslek İstatistikleri İstihdam İstatistikleri Sanayi İstatistikleri Sanayi İstihsal İstatistikleri Tarım İstatistikleri Zirai İstihsal İstatistikleri Hayvan İstatistikleri Dış Ticaret İstatistikleri Milli Gelir İstatistikleri