PARAZİTOLOJİ

PARAZİTOLOJİ

TANIM Başka bir canlının üzerinde besin ve yaşam ortamı bulan canlıları ve bunların konakları ile ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır.

KONAK Parazitin üzerinde adapte olduğu canlıya denir ve genellikle daha büyük bir canlıdır VEKTÖR Bir omurgalıdan diğer omurgalılara parazit taşıyan arthropod veya omurgasız hayvana verilen isimdir.

SİMBİYOZ Ortak yaşam demektir SİMBİYOZ Ortak yaşam demektir. Simbiyotik yaşam 3 şekilde karşımıza çıkar 1-MUTALİZM 2-KOMMENSALİZM 3-PARAZİTİZM

MUTALİZM Birlikte yaşayan organizmaların birbirlerine karşı yarar sağladıkları yaşam biçimidir. Örnek Geviş getirenlerin işkembelerinde yaşayan mikroorganizmalar sindirilemeyen selüloz maddesini ayrıştırırken kendi besininide Sağlar.

KOMMENSALİZM Birlikte yaşayan ortaklardan biri yarar görürken,diğerinin yarar yada zarar görmediği yaşam biçimi. Örnek Köpek balığının avının kırıntıları ile beslenen kılavuz balığı

PARAZİTİZM Bir canlının,diğer canlının üzerinde yada içinde ona zarar vererek yaşama biçimi.

PARAZİTLERDE ÜREME Aseksüel Seksüel yolla olur. Aseksüel yol İkiye bölünme ile Seksüel yol erkek ve dişi bireyin zigot oluşturması ile üreme olur.

PARAZİT ENFEKSİYONLARININ BULAŞMA YOLLARI 1-Besinler (kirli besinler parazitlerin kist,yumurta ve larvalarını taşırlar

2-Su (içme sularına pis suların karışması)

3-Toprak (parazitler toprağa değen çıplak deriden girebilirler)

4-Deri (parazitler vücudun çıplak kısımlarından ve eller aracılığı ile girerler)

5-Eşya ve Aletler (tarak, çamaşırlar,yatak takımlar vs..)

6-Arthropoda Bu 2 yolla olur A)Mekanik Bulaşma:Taşıma yolu ile (karasinek) B)Biyolojik Bulaşma:Konak ödevi gören arthropodun kan emerken bulaştırması (sivrisinek)

PARAZİTLERİN KAYNAKLARI 1-CANLI KAYNAKLAR İnsan ve Hayvanlar (Hasta veya Taşıyıcı) NASIL BULAŞIRLAR İdrar, Balgam,Genital organ salgıları,Deri lezyonları ve kan

2-CANSIZ KAYNAKLAR Toprak Barınak Giyim eşyası vb….

PARAZİTOZLARDA HASTALIK BELİRTİLERİ Parazitin türü,vücuda giriş yeri,dokulardaki göç durumu,yerleştiği organdaki meydana getirdiği patolojik durum BAĞLIDIR. KLİNİK BELİRTİLER 1-Kuluçka dönemi (inkübasyon) 2-Prodrom Dönem 3-Klinik Bulgular Dönemi

Parazitin veya onun evrim dönemlerinden birinin görülmesi esastır. PARAZİTOZLARDA TANI Parazitin veya onun evrim dönemlerinden birinin görülmesi esastır. Böyle saptanamaz ise indirekt tanıya gidilir. A –etkeni göstermek için kullanılan muayene maddeleri şunlardır: Kan Dışkı İdrar

Deri kazıntısı Vagına salgıları Ponksiyon sıvıları Balgam Biyopsi materyali Otopsi materyali

B-Materyal kültür ortamına ekilir. Etkenin izolasyonuna çalışılır B-Materyal kültür ortamına ekilir.Etkenin izolasyonuna çalışılır. C-Serolojik Yöntemlerle tanıya gidilir. D-Deri testleri yapılır.Geç aşırı duyarlık esasına dayanan testlerdir.

EPİDEMİ (SALGIN) Bir bölgede hastalık olgularının büyüyerek o bölge için normal beklenenden daha yüksek oranda görülmesini ifade eder. ENDEMİ Oluşan hastalığın toplumda belirli,alışılagelmiş sıklıkta görülmesini ifade eder.

PANDEMİ Bir hastalığın ülke sınırlarını aşarak ülkelerarası hatta kıtalararası yayılmasını ifade eder SPORADİ Bir enfeksiyon hastalığının seyrek biçimde, tek tek olgular halinde, herhangi bir zaman ya da mekân bağlantısı ya da düzeni olmaksızın ortaya çıktığını belirten terim.

PROTOZOONLAR TEK HÜCRELİ PARAZİTLER BİR KISMI SAPROFİT DENİLEN HASTALIK YAPMAYAN CANLILAR BİR KISMI İSE HASTALIK ETKENLERİDİR VE HASTALIK YAPARLAR ÖKARYOT

NUKLEUS VAR SİTOPLASMA VAR HAREKET ORGANELLERİ VAR (yalancı ayak,kamçı,kirpikler)

KİST FORMU Kist protozoanın uygun olmayan koşulları geçirmesini sağlayan formu. VEGETATİF FORMU Protozoan’un hareketli olup ,çoğalabilen şekli.

İnsanda hastalık yaparlar İnsanda hastalık yaparlar. Çeşitli organ ve dokularda iç parazitlik yaparak hastalıklara neden olurlar. Hastalık yaptığı bilinen bir protozoan başka bir insan da hastalık yapmadan kommensal olarak bulunabilir. En sık sindirim yolundan bulaşır. Kirlenmiş besin maddeleri.

Ağızdaki protozoan’lar direkt temas,kaşık gibi Yemek aletleri ile insandan insana bulaşır. TANI YÖNTEMLERİ 1-Dışkını incelenmesi 2-Kan muayenesi(boya veya direkt bakı) 3-Kültür yapılabilir Antijen özellikleri ve ilaçlara etkileri öğrenilebilir

ENTAMOEBA HİSTOLYTİCA

Hiç belirti vermeyen portörlükten Şiddetli seyreden Akut Amipli Dizanteriye ve hızlı barsak hareketlerine neden olur Karaciğer,akciğer,beyin,dalak gibi organlarda abselere neden olur

NASIL BULAŞIR Rezervuarı insandır Tropikal bölgelerin hastalığı olarak da bilinir Dışkı ile çıkan kistler yiyecek maddelerine veya vektörlere bulaşması sonucu yayılır Lağım sularının içme sularına karışması epidemilere yol açar

Tanı için dışkı kullanılr Bulaşmada insan dışkısının gübre olarak kullanılması Sinek,hamam böceği,farelerin insanlarla temasta önemi vardır

Kolon mukozasında yerleşerek tipik ülserlerle AKUT AMİPLİ DİZANTERİ Kolon mukozasında yerleşerek tipik ülserlerle karakterize kanlı, mukuslu diyareler yapar. Kronikleşen infeksiyon portörlüğe sebep olur. Kronik vakalarda akut tekrarlamalar görülür. Akut veya kronik vakalarda karaciğerde veya diğer organlarda metastatik amip apseleri gibi komplikasyonlara sebep olabilir.

Trophozoites of E. histolytica with ingested erythrocytes

Akut amipli dizanteri ani başlar Başağrısı,kusma,kramp şeklinde baş ağrısı Günde 2-30 kez dışkılama Tenezm,kilo kaybı,Dehidratasyon Gaita parlak kanlı Ateş çoğunlukla yok Kronik amibiyazista kabızlık ve ishal periyotları vardır Tedavisi vardır.

ENTAMOEBA COLİ ENTAMOEBA GİNGİVALİS

GİARDİA İNTESTİNALİS

Çocuklarda daha sık görülür Birçok kimsede belirti vermez GİARDİAZ HASTALIĞI Çocuklarda daha sık görülür Birçok kimsede belirti vermez Klinik belirti veren olgular da ishal görülür. İshal kronik vasıfta olup ara sıra kabızlık periyotlarına rastlanır Hastada zaman zaman karında ağrı veya hassasiyet,bulantı,kusma,iştahsızlık,kilo kaybı Anemi,hipoasidite görülür.

Sindirim yolundan alınır. Duedonumda yerleşir,hücreleri tahriş ederek fazla müküs salgılanmasına ve yağ absorbsiyonunun bozulmasına neden olur. Yağ absorbsiyonu ile birlikte A vitaminin de bozulmasına yol açar. Hijyen kuralları.

NASIL BULAŞIR Rezarvuarı insandır. Dışkı ile çıkan kistler yiyecek maddelerine bulaşır. Bulaşmada sinek ve farelerde rol oynar. Hijyen kurallarının önemi vurgulanmalıdır. Tedavisi vardır.

TRİCHOMONAS VAGİNALİS Vaginal Trikomoniyaz etkenidir. Yalnız insanda bulunur. Kadınlarda vaginit,üretrit,erkekte prostatit,üretrit neden olur. Vagina flora ve FH değişimine neden olur. Cinsel ilişki ile bulaşır. Tedavisi vardır,klinik belirti vermeyen erkekler portör olabilirler.

Kala-azar hastalığı etkeni LEİSMANİA DONOVANİ Kala-azar hastalığı etkeni Epidemiler Hindistan,doğu Afrika,Sudan dan bildirilmiştir. İran,Irak,Arap yarımadası vs ülkelerde görülür. Rezervuar genel olarak köpekler, tilkiler ve çakallardır. Hastalığın kuluçka süresinin uzunluğu nedeniyle turistler, askerler ve göçmenler etkeni alarak kendi ülkelerine taşıyabilirler

VEKTÖR İnfekte sinekler tarafından (Phlebotomus, Tatarcık, Yakarca) kan emme sırasında bulaştırılır

Türkiye’de tatarcıklar Ege ve Akdeniz bölgelerinde endemik, diğer bölgelerde ise sporadik seyretmektedir . Ege, Marmara ve Doğu Karadeniz bölgelerinde; Akdeniz Tipi kala-azar görülür. Etken L. infantum’ dur ve rezervuarı köpeklerdir. Bu nedenle epidemilere yol açmaz. Enfeksiyonun yayılması üç önemli faktöre bağlıdır; 1) Enfeksiyon için uygun rezervuar. 2) Uygun vektör. 3) Duyarlı populasyon.

Erkekler arasında hastalığa yakalanma oranının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Etyoloji: Leptomonas (Promastigot): Tatarcıktaki kamçılı form. Leishmania (Amastigot): İnsandaki kamçısız form.

İnkübasyon periyodu 10 gün -10 yıl arasında olmakla beraber ortalama 4-6 aydır İlk belirti, tatarcığın sokma yerindeki krut bırakan nodüldür Subakut ve kronik olgularda ateş, halsizlik, iştahsızlık, öksürük ve kilo kaybı vardır Karaciğer ve lenf bezlerinde büyüme olur. Dalak çok büyük, yumuşak ve ağrısızdır. hastalarda, el, ayak, karın derisi ve yüz gri bir renk alır. Bu diskolorizasyon olayına Hintçe “KALA-AZAR” denilmiştir. (normal rengini kaybetme)

Kemik iliği ve dalak tutulumuna bağlı olarak anemi, lökopeni ve trombositopeni, bunun sonucunda da sekonder infeksiyonlar ve birden çok yerde hemorajiler gelişir.

KORUNMA Tedavisi geç kalınmazsa vardır Sineklere karşı sürekli mücadele etmek, hayvan rezervuarlarını ortadan kaldırmak ve enfekte insanları tedavi etmek, korunmada etkin yollardır. Pencere ve kapılara sineklerin girmesini engelleyecek tel kafesler yapılmalıdır. İnsandan insana bulaş olduğundan kişilerin bu konuda bilgilendirilmesi ve eğitilmesi gerekmektedir.

LEİSHMANİA TROPİCA (Şark Çıbanı,Antep Çıbanı) Özellikle Güneydoğu Anadolu'da bulunur. Şark Çıbanı diyede bilir L. tropica cutaneous leishmaniasis (deri leishmaniasisi) etkenidir. Türkiye'de L. Donovani donovani ve L. donovani infantum (özellikle) visceral leishmaniosis (VL-İç Organ Leishmaniosis) etkenidir Özellikle Ege, Akdeniz ve Trakya'da bulunur. (Köpeklerde ve insanlarda olabilir-zoonozdur.)

VEKTÖR Tatarcıktır bazen köpek olabilir VEKTÖR Tatarcıktır bazen köpek olabilir. Dişi tatarcıkların kan emme işlemi sırasında bulaşan Leishmania parazitinin oluşturduğu bir hastalıktır. Özellikle Çukurova yöresinde sık görülmektedir Deri leishmaniasisi: Deri ve mukozaları etkiler. İnsandan insana bulaş vardır.

Yaranın üstü zor kalkan bir kabuk ile kaplıdır Yaranın üstü zor kalkan bir kabuk ile kaplıdır. Genellikle tektir ve içinde bol parazit barındırır. Çevresinde kabarılıklar vardır ve kısa sürede büyüyerek yara halini alır. Sert ve ağrılıdır. Komşu bölgelerde lenf bezleri büyüyebilir ve 2-6 ay ,1-3 yıl içinde iyileşirken skar bırakır.

Tedavisi vardır. Korunma tatarcıkla mücadele.

İç savaş sebebiyle büyük bir insanlık dramının yaşandığı Suriye'de ‘şark çıbanı' salgını baş gösterdi. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül.

TRYPANOSOMA GAMBİENSE Gambia uyku hastalığı tek hücrelidir. Protozoa alemine  ait olan bu parazit, çeçe sineğinin sokmasıyla bulaşarak, "uyku hastalığına" yol açar. VEKTÖR ÇEÇE sineğidir.(GLOSSİNA CİNSİ )  PROTOZOON Kana yerleşir, ateş, eklem ağrısı ve baş ağrısı yapar.  Sinir sistemine zarar verirse, ölümcül "uyku dönemi" başlar. İlaçla tedavi edilmez ancak,

Uyku Hastalığı Belirtileri Hastalığın uzun süren gizli bir dönemi vardır. Erken dönemde vücut ısısı dönümlü olarak yükselir, dalak ve lenf bezleri şişer, bacaklarda şişme görülür. Bu belirtiler yaklaşık üç yıl kadar sürer. Bu dönemden sonra hastada titreme nöbetleri başlar. Yüz ifadesi anlamsızdır, konuşmada yavaşlama belirtileri baş gösterir. Daha sonra hasta giderek hareketsizleşir. Genel bir halsizlik durumu vardır. iştah hiç yoktur ve hasta giderek zayıflar. Vücut ısısı normalin çok altına düşer. Ölümden kısa süre önce hasta artık yerinden hiç kalkamaz ve sürekli uyku halinde komaya girer.

TRYPANOSOMA GAMBİENSE (uyku hastalığı) parazit kan yolu ile beyne ulaşır ve bu bölgede iltihaplanmaya yol açar. Bu durumda kişide uykuya eğilim, felç, yürüyememe ve konuşmada bozukluk, bayılma, kişilik değişikliği gibi belirtiler görülür. Halsizlik, yorgunluk ve düzensiz ateş yükselmeleri hastalığa eşlik eder. Nefes darlığı, kalpte aritmi ve yetersizlik, ishal, dalakta büyüme, diğer bulguları oluşturmaktadır. Kan, lenf bezinden veya beyin omurilik sıvısından alınan örneklerin boyanması ile parazitin gösterilmesi gerekmektedir. Bunun dışında hasta insanın serumunda parazite karşı oluşmuş antikorlar da kan testleri ile saptanabilir.

Plasmodium vivax bir protozoon, parazit ve insan patojenidir.  sıtmanın en sık ve en yaygın nedenidir.  P. vivax insanlara sık bulaşan sıtma parazitlerinin dört türünden birisidir. Bu dördünden en ölümcül olan Plasmodium falciparum'dan daha az şiddetli ve nadiren ölümcüldür.  P. vivax, anofel cinsi dişi sivrisinekler tarafından taşınır. 

Plasmodium vivax young trophozoite with Schuffner's stippling

Plasmodium vivax

ANOFEL (sivrisinek) Bazı türleri, sıtmaya neden olan paraziti taşımaktadır

İnsan vücuduna dişi anofel cinsi sivrisinekler yolu ile bulaştırılan bir hastalıktır. Dişi sivrisineğin ısırması ile bulaşan bu hastalık nöbetlerle ve yüksek ateşle kendisini belli eder Ülkemizde ise; Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde fazlasıyla görülmektedir. 

Yüksek ateş ve uzun süreli geçirilen nöbetler bunların başında gelir. HASTALIK BELİRTİLERİ Yüksek ateş ve uzun süreli geçirilen nöbetler bunların başında gelir. Sıcak ,soğuk ,terleme dönemleri vardır.Vücut titrer,dişler birbirine vurur. Hasta bu dönemde halsiz,yorgun ve bitkin görünür,kansızlık diğer bir belirtidir. Bulantı,yüz soluk,siyanozlu. ilerleyen zamanlarda yüksek ateş kendini iyiden iyiye belli eder ve baş ağrıları meydana gelir. Bilinç kaybı başlar.

Titreme başlar ve nöbetler daha uzun sürer Titreme başlar ve nöbetler daha uzun sürer.Nabız yükselir ve hastanın sinirli tavırları dikkat çeker. İç organlar ve deri gri siyah rengini alır. Dalak büyük ve serttir. İştah azalır ve son safhada solunum güçlüğü baş göstermeye başlar. Ölüm gerçekleşir.

Teşhisi kolaydır ve tedavisi mümkündür. ilaçlar ve tedavi ücretsizdir. Korunmada ilaçlama ve ıslak alanların kurutulması. vücuda sürülen ve sivrisineklerin vücuda yaklaşmasını engelleyen krem ya da spreyler daha çok tercih ediliyor ek olarak bulunulan alana püskürtülen sinek ilaçları da bu hastalıktan korunmanıza yardımcı olabilir.

HELMİNTLER

Her iki tarafı simetrik,vücutları omurgasız,organlar oluşturmuş,eklemli eklentileri olmayan parazit olarak yaşayan Ülkemizde hala önemli bir halk sorunu olmaya devam eden,klinik belirti veren,korunma yolları olan hastalık etkenleridir İnsanlarda yerleşirler.Dokulara tutunmalarıı sağlayan çıkıntıları vardır. Hastalık yaparlar

ökaryotik parazittir.Bu organizmalar solucan şeklindedir ve konakta yaşar ve oradan beslenir. Konaktan aldığı besinlerle organizmanın beslenmesini sekteye uğratır ve halsizlik, hastalık gibi sebeplere senden olur. Sindirim sisteminde yaşayan parazitlere intestinal parazitler denir. Bu tür canlılar hayvanlarda ve insanlarda yaşarlar.

BULAŞMA YOLLARI Çiğ yenen besin maddeleri Dışkı ile kirlenmiş toprak,su Perianal bölgeden bulaş TANI YÖNTEMLERİ Dışkı,deri kazıntısı,perianal bölge sürüntüsü,taze preparatlar,kan,balgam,safra yolları,duedonum salgıları. Biyopsi materyalleri

Helmintler %10 luk formalin çözeltisinde saklanırlar. Tedavileri vardır.

TAENİA SAGİNATA Halk arasında sığır şeridi,abdest bozan olarak da bilinir insanların ince barsaklarında yaşar 5-10 metre boyunda olabilir Sığırlar ara konak olarak görev yaparlar Kesin konak insandır

Sindirim sisteminde; iştah bozuklukları karın ağrısı,kusma Sinir sisteminde sara nöbetlerine benzer belirtiler,kulak uğultusu,idrar tutamamak gibi belirtiler görülür

Barsak mukozasını deler,konağın besin maddelerini sindirir. Konakta açlık ağrıları olur. İştah bozukluğu,kusma,ishal ,şiddetli karın ağrıları yapar. tüm tenya vakalarında kanda eozinofili gözlenir. Vitamin eksiklikleri yapar.

Bir Kancalıkurt'un intestin duvarına yapışması

Sestodlar (tenyalar) Trematodlar Nematodlar (Yuvarlak Solucanlar)

NASIL KORUNURUZ Hasta insanlar tedavi edilmeli Sığır eti iyice pişirilmeden yenmemeli

Etleri buzdolabında saklama kurallarını iyi öğrenmeli Sucuk ,pastırma gibi yiyecekler kurallara uygun olarak hazırlanmalı

Ülkemizde sıklıkla tüketilen çiğ köfte gibi yiyeceklerden kesinlikle vazgeçilmelidir

İnsan dışkısının kontrollü bir şekilde ortadan kaldırılması TOPLUMUN BU KONULARDA EĞİTİLMESİ GEREKMEKTEDİR

TAENİA SOLİUM

Enfekte az pişmiş domuz etlerini yenmesi ele bulaş. Cysticercosis hastalığına neden olur.Epileptik nöbetlerin başlıca nedenidir.

Sistiserkus adlı sestod; larvalarının neden olduğu enfeksiyon CYSTİCERCOSİS Sistiserkus adlı sestod; larvalarının neden olduğu enfeksiyon Bu larva çeşitli hayvanlarda çizgili kaslarda bulunmaktadır ve enfekte hayvanlarda herhangi bir klinik belirtiye neden olmaz. Bu larvalarla kontamine domuz etlerinin çiğ veya az pişmiş olarak yenilmesi sonucunda insanlar enfeksiyona yakalanmaktadır.

KLİNİK BELİRTİLER Röntgen incelemeleriyle ortaya çıkarılabilen bu belirtiler, kurtçukların yerleşme yerlerine göre değişiklik gösterirler. Kaslara yerleşme durumunda Hastaları hiç rahatsız etmeyen bu durumda, belirtiler, başka bir amaçla yapılan röntgen muayenesinde raslantıyla ortaya çıkarılır. Derialtına yerleşme durumunda Derialtına yerleşmiş küçük düğümler başlıca belirtidir. Hastalık hiç bir ağrıya yolaçmaz. Düğümlerin tipleri cerrahi yoldan yapılacak incelemeler sonucunda belirlenir.

Göze yerleşme durumunda Çok daha ciddi bir durumdur. Kistler gözün bütün bölgelerinde yerleşmiş olabilir. Merkezi sinir sistemine yerleşme durumunda Çoğunlukla hiç bir belirti vermez. Bazı hastalardaysa şiddetli baş ağrıları, baş dönmeleri ve çırpınma nöbetlerine yolaçar. TEŞHİS Genç kurtçuklar X ışınları ile görülmezler; daha yaşlılarsa, hafifçe kireçlendiklerinden röntgen filminde görülebilirler. Kan incelemesi, eozinofil artışı bulunduğunu ortaya koyar. Bağışıklık testleri de teşhise yardımcı olur.

Köpek kistinin evrimi. Ciddi biçimlerde cerrahiye başvurmak gerekir. Göz ve beyin kistlerinin çıkarılmasıyla, hastalar kurtarılabilir. Sistiserk hastalığına karşı alınacak korunma önlemleri, domuz şeritlerine karşı alınacak önlemlerle aynıdır.

ECHİNOCOCCUS GRANULOSUS Echinococcus granulosus, bağırsaklarda yaşayan bir parazit türü Son konak köpektir. Bu hayvanlarda ince bağırsakta yaşar, hayvana zarar vermez. Ara konak insan, maymun, at gibi hayvanlardır. Ara konaklarda KİST HİDATİK adı verilen hastalığa neden olur.

Echinococcus Granulosus Halk arasinda köpek hastalıgı , kıl hastaligi , köpek kisti veya su kesesi gibi isimlerle bilinen kist hidatik Dünyanın birçok bölgesinde oldugu gibi kontrolsüz hayvan kesimlerinin fazla olduğu ülkemizde oldukça yaygın olan ve üzerinde dikkatle durulmasi gereken önemli bir ekonomik ve halk saglıgı sorunudur. KİSTİN eriskin sekli köpek, kurt, çakal gibi etçil hayvanlarin ince bagırsaklarında yasayan Echinococcus granulosus isimli şeridin koyun, keçi, sıgır basta olmak üzere birçok memeli hayvan ve insanlarda gelisen larva sekilleri hidatik kist’lerin neden oldugu zoonoz bir hastalıktır.

Bu serit 2-6 mm uzunlugunda olup üç halkadan olusur Bu serit 2-6 mm uzunlugunda olup üç halkadan olusur. Koparak dısari atılan seridin son halkası (gebe halka) içinde yaklasik 400-800 adet yumurta bulunur. Enfekte köpeklerin dıskısı ile atilan bu halkaların ıis etkenlerle parçalanmasi sonucu  yumurtalar çevreye yayılarak su ve gıda maddelerine bulasırlar. Insanlar ve hayvanlar gözle görülemeyecek kadar küçük olan bu parazit yumurtalarını bulasık su ve gıda (sebze, meyve) maddeleriyle veya  yumurtalarla bulasık ellerin yykanmadan agıza götürülmesiyle alarak enfekte olurlar

Cestoda sınıfına dahil olan bu canlılar son konak olan köpeklerde çimlenme kapsülü meydana getirerek hidatik kistini oluştururlar. Oluşan hidatik kistin bir iç (Endogen) bir de dış (ekzogen) olmak üzere 2 adet çimlenme şekli vardır. İnsanlarda en sık karaciğer daha sonra akciğere yerleşerek kist hidatik hastalığı oluşturur.

Enfekte insanlarda kistin bulunduğu organa baglı olarak karın ağrısı, bulantı, kusma, sarılık, solunum güçlüğü, öksürük, baş agrısı, isitme, görme, algılama ve koordinasyon bozukluğu gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca bazen vurma, çarpma, düsme gibi durumlarda kistlerin patlaması sonucu   anaflaktik şok oluşabilir ve ölümlere neden olabilir.

Enfekte organ karaciğer ise sarılık. Akciğer ise öksürük,taşikardi şikayetleri gelişir. En sık tutulan organ karaciğerdir.

Echinococcus multilocularis profile photo

Çok büyük ekonomik kayıplara neden olan bu hastalıgın hayvanlarda tedavisi mümkün degildir. İnsanlarda ise kistlerin ameliyatla çıkarılması veya ilaçla küçültülmesi mümkün olmakla beraber tedavi çok güç ve risklidir.

KİST HİDATİKTEN KORUNMA YOLLARI Kasaplık hayvanlar sadece mezbahalarda kesilmeli. Hayvan kesim yerleri veteriner kontrolü altında olmalı. Kurban bayramında hayvanlar kontrollü kesilmeli ve sonrasında iç organlarda içi sıvı dolu beyaz keseler varsa kurallarına uygun imha edilmelidir. Mezbahalara köpek,kedi gibi hayvanlar girmemelidir.

ASCARİS LUMBRİCOİDES İnsanda ince barsağa yerleşen nematod dur. Omurgasız olan bu canlı, ince bağırsağa yerleşerek enfeksiyona neden olur. Karın ağrısı, ishal ve kusma yapar. İlaçla tedavi edilir. Asalak olarak yaşar ve silindirik yapıdadır. 35 cm uzunluğa ulaşabilir. Ateş,terleme,döküntü,astım benzeri şikayetler görülür.

İnce barsaktan mideye çıkar hatta ağız,burun veya anüsten dışarı çıkar. Larvaları, kirli sular ve yiyeceklerle bağırsağa yerleşir. Larvalar, akciğere ulaşırsa, akciğer iltihabına (Löffler pnömonisi) yol açar. Bazen apendiste yerleşir,safra yolu veya karaciğerde apse oluşturur. Barsak tıkanıklığına yol açarak ölümlere neden olur.

Bağırsaktan Fırlayan Kurtlar Ascaris Lumbricoides

ENTEROBİUS VERMİCULARİS (Kıl Kurdu) Kıl kurdu'nu yine bağırsak paraziti olan ve ondan daha büyük (25 cm) bağırsak solucanı (Ascaris lumbricoides) ile karıştırmamak gerekir. ilkokul çağı çocuklarda en sık görülen yuvarlak solucandır. İnsan kalın bağırsağında, özellikle çekum ve rektum bölgesinde, nadiren ince bağırsağın son kısımlarında yaşar ve enterobiosise neden olur

Enfekte kişilerde dişi erişkin kıl kurtları gece uykudan 2-3 saat sonra anüsten dışarı çıkarak makat civarına (perianal bölgeye) binlerce (ortalama 10.000) yumurta bırakır ve kısa süre içinde ölürler. Yumurtadan 6 saat içinde larvalar çıkarak bulaşıcı özelliğini kazanır. İç çamaşırlarına bulaşan, yatağa dökülen veya da oluşturduğu kaşıntı hissi ile o bölge parmakla kaşındığında, tuvalet sonrası makat temizliği esnasında kişinin eline, tırnaklarının arasına geçerler. Bu nedenle tekrar tekrar bulaşma ve çocuktan çocuğa bulaşma riski fazladır. Oda sıcaklığında 2-3 hafta canlı kalabilir.

Çamaşırlarda, yatak ve çarşaflarda da yumurta bulunduğundan bulaşma ortamı oluşturur. Kıl kurdu bulaşmış çarşafların silkelenmesi ile havaya saçılan yumurtaların ağız bölgesine ulaşarak bulaşması da mümkündür. Parazitin konak zinciri insan-insan-insan olarak uzanır. Bulaşma genellikle insandan insana ya da otoenfeksiyon ile olmaktadır

Ayrıca kanalizasyon suyu ile sulanan meyve ve sebzelerin iyi yıkanmadan tüketilmesi sonucunda bulaşma olmaktadır. Parazitin vücuda girmesi, parazit yumurtalarının alınmasıyla, yani ağız yoluyla olur. Alınan parazit yumurtaları barsaklarda açılır. Yumurtalardan çıkan erkek ve dişi parazitler çiftleştikten sonra, dişi parazitler yumurtalarını bırakmak için kişinin makat bölgesine göçer. Makat bölgesine bırakılan yumurtalar 6 saat içinde açılır ve yeni parazitler ortaya çıkar. Yeni parazitler tekrar barsağa göçer. Olgun hale geldikten sonra yumurta bırakmak için yine makat bölgesine gelirler. Eğer hastalık tedavi edilmezse bu döngü devam eder.

Tedavisi vardır ve kesinlikle yapılmalıdır TÜM BU HASTALIKLARIN KOMPLİKASYONLARI

Pinworm Enterobius Vermicularis in the Sigmoid Colon