Mobbing Nedir ? İşyerinde belirli bir bireyi hedef alıp,uzun süre sistematik bir şekilde süre gelen negatif ve kötü niyetli davranışlar, çatışmalar olarak tanımlanmaktadır. Mobbing,birey pes etmesine kadar sürer,amaç gönüllü istifanın oluşmasını sağlamaktır.

Mobbing Yerine Kullanılan Kavramlar Mobbing kavramı yeni bir kavram olması nedeniyle Türkçe karşılığı konusunda henüz bir netlik bulunmamaktadır.Türkçemizde mobbing yerine kullanmayı tercih ettiğimiz kavramlar şunlardır: Duygusal taciz Psikolojik terör Psikolojik taciz Yıldırma Duygusal saldırı İş yeri travması gibi…

YILDIRMA NEREDE GÖRÜLÜR ?

İş yerinde yöneticileriniz İş arkadaşlarınız Ortaklarınız Müşterileriniz tarafından psikolojik yıldırma, duygusal baskı, şiddet Ev de eşiniz, aile bireyleriniz, komşularınız tarafından sözlü hakaret, saldırı

Okulda sınıf arkadaşlarınız, öğretmenleriniz, müdürünüz, sorumlu olduğunuz idari sorumlunuz tarafından sözlü suiistimal, saldırı, zorbalık Hastane de hastalarınız, doktorlarınız, idari müdürleriniz tarafından sözlü saldırı, aşağılama, hakaret, şeklinde olabilir.

YILDIRMA NEDENLERİ

A. Saldırganın psikolojik yapısından kaynaklanan nedenler B. Organizasyonların kültüründen kaynaklanan nedenler C. Duygusal saldırıya uğrayan kişinin psikolojisinden kaynaklanan nedenler D. Toplumsal değer yargıları ve normlardan kaynaklanan nedenler

A. Saldırganın Psikolojik Yapısından Kaynaklanan Nedenler Narsist (çekindiği kişileri kontrol altında tutmak için güç kullanan, kendini diğer insanlardan hep üstün görenlerin davranışlarıdır. Tedaviyi gerektirir). Kendi normlarını örgüt politikaları haline getirmeye çalışırlar Önyargılı ve duygusaldırlar Tehdit altında ben merkezcidirler Mobbingcilerin kişilikleri incelendiğinde; aşırı kontrolcü, korkak, nevrotik ve iktidar açlığı çeken kimseler olduğu görülmektedir. Mobbing tacizlerinin çoğu güvensizlik, korku ve kıskançlıktan kaynaklanmaktadır. Leyman’a göre insanlar kendi eksikliklerinin telafisi için duygusal tacize baş vurmaktadırlar.

Akılcı ve insan kaynağına değer veren yönetimlere sahip şirketlerde, yıldırma hareketine az rastlanır. Genellikle yönetim zaafı olan ya da kârlılığı, verimliliği ve disiplini en öncelikli değer olarak gören, ekip çalışmasının yapılamadığı, iletişim kanallarının kapalı olduğu, çatışmaların örtbas edildiği, günah keçisi anlayışının bulunduğu kurumlarda ortaya çıkmaktadır.

B. Organizasyonların Kültüründen Kaynaklanan Nedenler Bir işletmenin; • Kötü yönetilmesi • Aşırı rekabetçi bir ortam • Yoğun işyeri stresi • Küçülme ve yeniden yapılanma faaliyetleri mobbing davranışına yol açabilir.

C. Duygusal Saldırıya Uğrayan Kişinin Psikolojisinden Kaynaklanan Nedenler Yapılan araştırmalara göre ‘mobbing’e maruz kalan kişilerin duygusal zekaları çok yüksek bulunmuştur. Bu kişilerin yaratıcılık, dürüstlük, merhamet ve adalet hisleri gelişmiştir. Parlak ve etkileyici bir eğitim geçmişine sahiptirler. Esnek, hassas ve kendi davranışlarını gözden geçirebilen insanlardır. Şirket basamaklarını tırmanma sürecinde gelecek vadeden bu personel, rakipleri ve fosilleşmiş üst yönetimler için bir tehdit ve saf dışı bırakılması gereken bir rakip olarak görülmektedir. Oysaki mobbing mağdurları işlerini seven, yaptıkları işle bütünleşen, örgütün hedeflerine ve saygınlığına inanan ve yürekten katkıda bulunan kimselerdir.

D. Toplumsal Değer Yargıları ve Normlardan Kaynaklanan Nedenler Şirketlerinde kendilerine has bir kültürleri vardır. Bu kültür, büyük ölçüde toplumun sosyal ekonomik ve ahlaki kabullerinden etkilenmektedir. Bir ülkenin felsefesi, inançları, insana verilen değer, o ülkede konuşlanmış şirketlere de yansımaktadır. İnsanların bir ürün ve sarf malzemesi gibi görüldüğü toplumlarda mobbing sendromu daha yaygın olarak görülmektedir

Yıldırmanın Aşamaları Yıldırma, çalışanların enerjisini ve kurum verimliliğini tehdit etmektedir. Dr. Leyman’a göre yıldırmanın aşamaları şunlardır :

Yıldırmanın Aşamaları Aşama 1 :Çatışma yaratan bir olay yaşanır. Henüz yıldırma söz konusu değilse de, tepkiler yıldırmaya dönüşebilecek bir potansiyel taşır. Aşama 2 :Yıldırma dinamiklerini harekete geçiren, ani psikolojik saldırılar ve saldırgan davranışlar gelişir

Aşama 3 :Yönetim, yaşanan durumun ciddiyetini göz ardı ederek ya da bazı hallerde göz yumarak yıldırmaya ortak olur. Aşama4 : Kurban, sistemli ve yıpratıcı davranışlara olumsuz tepkiler vermeye başlar ve “zor insan” suçlamalarını haklı çıkarır. Aşama 5: Kişi işten ayrılmaya mecbur edilir. Travma sonrası davranış bozuklukları ve psikosomatik hastalıklar ortaya çıkar.

Mobbing Aşamaları

Hedef alınan kişi, eğer direnmeyi başarır ve ortamdan uzaklaşabilirse ya da duruma yeniden uyum sağlarsa, yıldırma son bulur. Direnemez ve uzaklaşamazsa, zihinsel, ruhsal ve bedensel olarak yıpranır ve işine odaklanmakta zorlanır. Daha da sonraları, işine dönme şansını tümüyle yitirir ve özel bir tedaviye ihtiyaç duyar.

İşyerinde Mobbing Davranış Türleri Yıldırma hareketinin hedef alınan kişiye etkileri beş grupta toplanabilir. İletişim ve ifadenin kısıtlanması İş ve özel yaşamın örselenmesi Sosyal ilişkilerin engellenmesi İtibarın zarar görmesi Sağlığı olumsuz etkilemesi

İletişim ve İfadenin Kısıtlanması Sürekli olarak sözünüz kesilir Bağırılır ve uluorta azarlanırsınız Yaptığınız iş sürekli eleştirilir Kendinizi gösteremeyeceğiniz işleri yaparsınız Özel yaşamınız sürekli eleştirilir Telefonla rahatsız edilirsiniz Yazılı ve sözlü tehditler alırsınız Jest, mimik ve bakışlarla kurmak istediğiniz ilişki reddedilir.

Sosyal İlişkilerin Engellenmesi • İşyerinde başkalarına ulaşmanız engellenir Çevrenizdeki insanlar sizinle konuşmazlar • Sanki orada değilmişsiniz gibi davranılır • Çalıştığınız alan izole edilir.

İtibarın Zarar Görmesi Hakkınızda asılsız söylentiler üretilir İnsanlar arkanızdan kötü konuşur Gülünç durumlara düşürülürsünüz, Akıl hastasıymışsınız gibi davranılır Yürüyüşünüz, jestleriniz veya sesiniz taklit edilir Özel yaşamınızla alay edilir Dini veya siyasi görüşünüzle alay edilir Küçük düşürücü isimlerle anılırsınız Çabalarınız ve başarılarınız küçümsenir Milliyetinizle alay edilir.

İş ve Özel Yaşamın Örselenmesi Özel görevler verilmez, rutin işleri yaparsınız Zaman zaman verilen işler geri alınır Anlamsız ve tatminsiz işler yaparsınız Özgüveninizi olumsuz etkileyecek işler verilir Nitelikleriniz dışında işler yaparsınız Ekonomik kazanımlarınız engellenir İş ortamınıza ( masa, telefon, bilgisayar...) zarar verilebilir.

Sağlığı Olumsuz Etkilemesi Fiziksel olarak ağır işler yapmaya zorlanırsınız Gözünüzü korkutmak için hafif şiddet uygulanır (bir bardağı duvara çarpmak, kül tablasını fırlatmak...vs.) Cinsel tacize uğrayabilirsiniz Fiziksel olarak taciz edilebilirsiniz.

SAĞLIĞI NASIL ETKİLER? Yüksek düzeyde stres ve anksiyete Sürekli korku ve endişe duyma hali Sık sık hastalanma Kas ağrısı,sırt-boyun ağrıları Migren ve baş ağrısı

Yorgunluk ve sık sık halsizlik duyma Uykusuzluk, kabus görme, erken uyanma veya yorgun uyanma,dinlememek Takıntılı hal, alınganlık Bağırsak sorunları yaşayabilir.

Konsantre olamama ve dikkat toplayamama Günlük basit işlerde bile olan unutkanlık, hatırlayamama Terleme, titreme, çarpıntı, panik atak Karakteristik alınganlık ve sinirlilik hali Sürekli paranoya hali hissetme.

Depresyon, uyuşukluk, çaresizlik, öfke duyma Faydasız-değersiz hissetme Kendine güvenin kırılması, özsaygının yitirilmesi, kendine saygının kaybedilmesi.

Mobbing Davranışına Karşı Yapılması Gerekenler: Verimli ve kârlı olduğu kadar insana saygılı işyerleri oluşturmak için, yıldırma belirtilerini zamanında fark edip önlem almak çok önemlidir. Bu olguyla doğru mücadele edebilmek için onu yakından tanımak gerekmektedir.

Kurumlar Ne Yapmalı? Şirket yönetimleri izin vermez ya da göz yummazsa, yıldırmanın ciddi boyutlara ulaşması engellenebilir. O nedenle yönetimlerin belirtilere karşı uyanık olması ve şu önlemleri alması gerekir:

Eğitim Düzenleme Çalışanlar duyarlılık kazanmak ve belirtileri fark edebilmek için eğitilmelidir.

Yıldırmaya Karşı Etik Kurallar Oluşturma Çalışanların hal ve hareketlerini düzenleyen işletme yönergeleri yıldırmaya karşı kuralları da içermelidir.

Durumla Yüzleşme ve Farkındalık Yaratma İşyerinde duygusal taciz yeni bir olgu değildir. Ancak olgunun “adını koymak” ve yüzleşmek önlem alınmasını kolaylaştırır.

Çatışma Çözme Yöntemlerini Yaygınlaştırma Kurum içinde çatışma çözme eğitimleri uygulanmalı, çatışma çözme mekanizmalarına işlerlik kazandırılmalıdır.

Kişilerin Mobbinge Karşı Alabileceği Önlemler Önce kurbanın rolünü kabullenmemesi gerekir. Sessiz kalmamalıdır. Tacizciyle iletişime girip rahatsız edici söz ve davranışlardan vazgeçmesini istemek. Derin nefes alıp 10’a kadar içinden saymak. Kızgın olduğunda duygularını bir kenara yazmak fakat göndermemek. Düzenli egzersiz yapmak.

Mobbing uygulayıcısıyla mücadele ederken, hukuki nezakete uymak Yönetimi, mobbing sürecinden haberdar etmek Eğer kişi kendisi baş edemiyorsa profesyonel yardım almak Kızgınlığını gidermek için mizahı kullanmak Yalnızlılığı seçme yoluna gitmemeli, kendisine sosyal destek aramak

Ailenin Mobbinge Karşı Yapabileceği Yardım Aile ve arkadaşların vereceği en büyük destek mobbinge uğrayan kişiyi dinlemektir. Can kulağıyla dinlemek, yanındayım mesajını vermek gerekir. Kendimizi kişinin yerine koyup empati yapabilirsek mağduru hem daha iyi anlamış oluruz hem de daha iyi destek olmamızı sağlar.

Türk Medeni Kanunu’nda da bu tür tacizlerin cezai müeyyideleri mevcuttur. Ayrıca, bazı ülkelerde mobbing kurbanları için klinikler kurulmuş ve 24 saat açık telefon hatları oluşturulmuştur. Mobbing mağdurlarının kurmuş olduğu çok sayıda dernekte vardır.

TEŞEKKÜRLER.