Uzun Dönem Ekonomik Büyüme MİLLİ GELİR, İSTİHDAM VE BÜYÜME TEORİLERİ Büyümenin Kaynakları Uzun Dönem Ekonomik Büyüme

Neden uzun dönemde ekonomik büyüme kişi başı reel GSYH’deki artışla ölçülmektedir, bu ölçü nasıl bir değişim göstermiştir ve ülkeler arasında nasıl çeşitlilik göstermektedir? Verimlilik neden uzun dönemde ekonomik büyümenin anahtarıdır ve verimlilik fiziksel sermaye, beşeri sermaye ve teknolojideki ilerlemeden nasıl etkilenmektedir? Ülkeler arasında uzun dönemde büyüme oranlarının neden farklı olduğunu açıklayan faktörler Büyümenin nasıl dünyanın bazı önemli bölgelerinde çeşitlilik gösterdiği ve yakınsama hipotezinin ekonomik açıdan gelişmiş ülkelere uygulandığı Sürdürülebilirlik sorunu ve doğal kaynakların kıtlığı ve çevrenin bozulmasının büyüme üzerinde ortaya çıkardığı sorunlar

Zaman ve Mekan içinde Ekonomilerin Karşılaştırılması Kişibaşı Reel GSYH (Logaritmik) ABD 2. Dünya Savaşı Çin Figure Caption: Figure 9(24)-1: Economic Growth in the United States, India, and China over the Past Century Real GDP per capita from 1900 to 2010, measured in 1990 dollars, is shown for the United States, India, and China. Equal percent changes in real GDP per capita are drawn the same size. India and China currently have a much higher growth rate than the United States. However, China has only just attained the standard of living achieved in the United States in 1900 , while India is still poorer than the United States was in 1900 . Source: Angus Maddison, Statistics on World Population, GDP, and Per Capita GDP, 1–2006AD, http://www.ggdc.net/maddison; International Monetary Fund. Hindistan Yıl

Kişi Başı reel GSYH ABD’nin reel GSYH’si 1900’deki reel GSYH’nin yüzdeleri 2010’daki reel GSYH’nin yüzdeleri Yıl Table 9(24)-1: U.S. Real GDP per Capita Percentage Source: Angus Maddison, Statistics on World Population, GDP, and Per Capita GDP, 1–2010AD, http://www.ggdc.net/maddison; Bureau of Economic Analysis

Dünyada Gelirler, 2010 Figure Caption: Figure 9(24)-2: Incomes Around the World, 2010 Although the countries of Europe and North America—along with a few in the Pacific—have high incomes, much of the world is still very poor. Today, more than 50% of the world’s population lives in countries with a lower standard of living than the United States had a century ago. Source: International Monetary Fund.

Büyüme Oranları ABD kişi başına 1900 yılına göre 7 kat daha fazla üretmeyi nasıl başardı? Yavaşça büyüyerek Uzun dönemde ekonomik büyüme kişi başı reel GSYH’nin yılda birkaç puan büyüdüğü aşamalı bir süreçtir. 1900 yılından 2010 yılına ABD’de kişi başı reel GSYH yılda ortalama %1,9 büyümüştür.

Büyüme Oranları 70 Kuralı zaman içinde dereceli olarak büyüyen herhangi bir diğer değişkenin ikiye katlanması için gereken zamanın 70 bölü o değişkenin yıllık büyüme oranı olduğunu söyler.

Ülkelerarası Büyüme Oranları Kişi başı reel GSYH yıllık büyüme oranları

Uzun Dönemde Büyümenin Kaynakları Emek verimliliği, verimlilik, çalışan başına çıktıdır. Fiziksel sermaye, binalar ve makineler gibi insanlar tarafından üretilen kaynaklardır. Beşeri sermaye, eğitim ve işgücünde gömülü olan bilgi yoluyla emekte yapılan iyileştirmedir. Teknoloji, mal ve hizmetlerin üretimi için teknik araçlardır.

Büyümenin Muhasebesi: Toplam Üretim Fonksiyonu Toplam Üretim fonksiyonu, verimliliğin teknolojinin durumu kadar, çalışan başına fiziksel sermaye ve çalışan başına beşeri sermayeye nasıl bağlı olduğunu gösteren varsayımsal bir fonksiyondur.

Fiziksel Sermayeye Göre Azalan Getiriler Bir üretim fonksiyonu, çalışan başına beşeri sermaye ve teknoloji seviyesi sabit tutulduğunda çalışan başına fiziksel sermayeye yapılan her ilave verimliliği daha az artırdığında fiziksel sermayeye göre azalan getiriler sergiler

Fiziksel Sermayeye Göre Azalan Getiriler Varsayımsal bir örnek: Çalışan başına sermaye, beşeri sermaye ve teknoloji sabit tutulduğunda üretkenliği nasıl etkiler? Çalışan başına fiziksel sermaye Çalışan başına reel GSYH $0 15,000 30,000 45,000 55,000

Fiziksel Sermayeye Göre Azalan Getiriler Varsayımsal bir örnek: beşeri sermaye ve teknoloji seviyesi sabit tutulduğunda, çalışan başına fiziksel sermaye ve verimlilik artış oranı Çalışan başına fiziksel sermayede artış Verimlilik artış oranı Birinci %1 artış Çalışan başına reel GSYH’de %0,75 artış İkinci %1 artış Çalışan başına reel GSYH’de %0,66 artış Üçüncü %1 artış Çalışan başına reel GSYH’de %0,50 artış

Fiziksel Sermaye ve Verimlilik Çalışan başına reel GSYH Verimlilik $60,000 50,000 30,000 1. Çalışan başına reel GSYH küçülür… . . . C B Figure Caption: Figure 9(24)-4: Physical Capital and Productivity Other things equal, a greater quantity of physical capital per worker leads to higher real GDP per worker but is subject to diminishing returns: each successive addition to physical capital per worker produces a smaller increase in productivity. Starting at point A, with $20,000 in physical capital per worker, a $30,000 increase in physical capital per worker leads to an increase of $20,000 in real GDP per worker. At point B, with $50,000 in physical capital per worker, a $30,000 increase in physical capital per worker leads to an increase of only $10,000 in real GDP per worker. A $20,000 50,000 80,000 2. …çalışan başına fiziksel sermaye artıkça. Çalışan başına fiziksel sermaye (2005 fiyatlarıyla)

Büyüme Muhasebesi Büyüme muhasebesi, toplam üretim fonksiyonundaki her ana faktörün ekonomik büyümeye katkısını tahmin eder. Çalışan başına sermaye % 3 büyümektedir. Toplam üretim fonksiyonu tahminlerine göre çalışan başına fiziksel sermayede her %1 artış beşeri sermaye ve teknoloji sabit tutulduğunda çalışan başına çıktıyı % 0,33 artırmaktadır. Toplam faktör verimliliği, verilen bir girdi miktarı ile üretilebilen çıktı miktarıdır.

Teknolojik İlerleme ve Verimlilikte Büyüme Çalışan başına reel GSYH (sabit fiyatlarla) 2010 teknolojisi kullanılarak verimlilik $120,000 90,000 60,000 30,000 Artan toplam faktör verimliliği eğriyi yukarı kaydırır 1940 teknolojisi kullanılarak verimlilik Figure Caption: Figure 9(24)-5: Technological Progress and Productivity Growth Technological progress shifts the productivity curve upward. Here we hold human capital per worker fixed. We assume that the lower curve (the same curve as in Figure 9(24)-4) reflects technology in 1940 and the upper curve reflects technology in 2010. Holding technology and human capital fixed, tripling physical capital per worker from $20,000 to $60,000 leads to a doubling of real GDP per worker, from $30,000 to $60,000. This is shown by the movement from point A to point C, reflecting an approximately 1% per year rise in real GDP per worker. In reality, technological progress shifted the productivity curve upward and the actual rise in real GDP per worker is shown by the movement from point A to point D. Real GDP per worker grew 2% per year, leading to a quadrupling during the period. The extra 1% in growth of real GDP per worker is due to higher total factor productivity. $20,000 40,000 60,000 80,000 Çalışan başına fiziksel sermaye (sabit fiyatlarla)

Toplam Faktör Verimliliği

Doğal Kaynaklar Doğal kaynaklar bugün ülkelerin çoğunda verimliliğin büyümesinin fiziksel ve beşeri sermayeye göre daha az önemli bir kaynağıdır. Örneğin, kişi başı reel GSYH’si yüksek olan Japonya gibi bazı ülkelerin çok az miktarda doğal kaynağı vardır. Nijerya gibi bazı kaynak zengini ülkeler ise yoksuldur.

Büyüme Oranları Neden Farklıdır? Ülkeler arasında büyüme oranlarındaki farkları etkileyen bir dizi faktör vardır. Hükümet politikalarının etkilediği değişkenler: Tasarruf ve yatırım harcamaları Yabancı yatırımlar eğitim altyapı Araştırma ve geliştirme Siyasal istikrar Fikri mülkiyetlerin korunması

Büyüme Oranları Neden Farklıdır? Doğu Asya’da ve Latin Amerika’da Beşeri Sermaye Latin Amerika Doğu Asya 1960 2000 Hiç okula gitmemiş olanların nüfustaki payı 37.90% 14.6% 52.50% 19.80% Lise ve üstü eğitime sahip olanların nüfustaki payı 5.9 19.5 4.4 26.5 From Previous Edition: Human Capital in Latin America and East Asia Source: Barro, Robert J. and Lee, Jong-Wha (2001) “International Data on Educational Attainment: Updates and Implications,” Oxford Economic Papers vol. 53(3), p. 541-563 22

Beşeri Sermaye ve Yetişme Okullaşma oranı Yıl

Teknoloji, Piyasalar, ve “Yeni Büyüme Teorisi” AR-GE harcamaları, yeni fabrika ya da ofis binalarına yapılan yatırımlardan tamamen farklıdır Stanford’lu iktisatçı Paul Romer 1990’larda, fiziksel sermayeye yapılan harcamaların ekonominin kaynaklarını artırdığını; diğer yandan, AR-GE harcamalarının yeni teknolojilerden yararlanacak şekilde iş yapma yollarını değiştirdiğini ortaya koydu.

Ekonomik Büyümeyi Desteklemede Devletin rolü Siyasi istikrar, Mülkiyet hakları uzun dönemde ekonomik büyüme için hayatidir. Hükümetler şeffaf olsa dahi aşırı devlet müdahaleleri ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Bir ekonominin önemli bir bölümü hükümet tarafından sübvanse ediliyorsa, ithalattan korunuyorsa, rekabetten korunuyorsa, motivasyon eksikliği nedeniyle verimlilik azalır.

Başarı, Hayalkırıklığı ve Başarısızlık Kişi başı Reel GSYH Logaritmik Ölçek Figure Caption: Figure 9(24)-8: Success and Disappointment Real GDP per capita from 1960 to 2010, measured in 2000 dollars, is shown for Argentina, South Korea, and Nigeria, using a logarithmic scale. South Korea and some other East Asian countries have been highly successful at achieving economic growth. Argentina, like much of Latin America, has had several setbacks, slowing its growth. Nigeria’s standard of living in 2007 was only barely higher than it had been in 1960, an experience shared by many African countries. Source: World Bank. Yıl

Başarı, Hayal kırıklığı ve Başarısızlık Dünyanın son birkaç on yılında oldukça farklı uzun dönemli büyüme deneyimi yaşamış üç bölgesi: Doğu Asya ekonomileri ekonomik büyümeyi yakalamada oldukça başarılı oldu. Latin Amerika’da, önemli koşulların eksikliğinden ötürü, büyüme performansı hayal kırıklığı yarattı. Afrika’da, kişi başı reel GSYH birkaç on yıldır azalmaktadır, bazı istisnalar hariç olmak üzere.

Başarı, Hayal kırıklığı ve Başarısızlık Yakınsama hipotezine göre uluslar arası kişi başı reel GSYH farkları zamanla daralma eğilimindedir. Göreli düşük bir kişi başı reel GSYH ile başlamak avantajlıdır. Yakınsama hipotezi sadece büyümeyi etkileyen faktörler (eğitim, altyapı, mülkiyet hakları vb) eşit derecede varsa geçerlidir.

Başarı, Hayal kırıklığı ve Başarısızlık Doğu Asya’daki göz alıcı büyüme yüksek tasarruf oranları ve eğitime verilen önem ve diğer ülkelerden teknolojik yeniliklerin alınması sayesinde gerçekleşir. Kötü eğitim sistemi, siyasal istikrarsızlık ve sorumsuz devlet politikaları Latin Amerika’daki yavaş büyümenin en önemli nedenidir. Sahra-altı Afrika’da şiddetli istikrarsızlık, savaş ve kötü altyapı büyümede felaket derecesinde bir başarısızlığa yol açmıştır.

Dünyada Büyüme Sürdürülebilir mi? Uzun dönemde ekonomik büyüme, eğer sınırlı doğal kaynak arzı ve büyümenin çevreye olan etkileri karşısında devam ediyorsa sürdürülebilirdir. Sınırlı doğal kaynakların uzun dönemde ekonomik büyüme üzerindeki etkisi hakkındaki 3 farklı görüş: Temel doğal kaynaklar ne kadar fazladır? Teknoloji doğal kaynaklara alternatif bulmakta ne kadar etkili olabilir? Uzun dönemde ekonomik büyüme kaynak kıtlığında devam edebilir mi?

Petrolün Reel Fiyatı, 1949-2010 Reel yurtiçi ABD petrol fiyatı (varil başına) 2005 fiyatlarıyla Figure Caption: Figure 9(24)-10: The Real Price of Oil, 1949–2010 The real price of natural resources, like oil, rose dramatically in the 1970s and then fell just as dramatically in the 1980s. Since 2005, however, the real prices of natural resources have soared. Source: Energy Information Administration. Yıl 33

Ekonomik Büyüme ve Çevre Ekonomik büyümenin çevresel bozulmadan kaynaklanan sınırlarıyla başa çıkmak daha zordur çünkü etkin hükümet politikaları gerekmektedir. Sera gazı salımı büyümeyle pozitif ilişkiye sahiptir ve sera gazı salımını sınırlandırmak büyümeyi yavaşlatmak demektir.

İklim Değişikliği ve Büyüme CO2 emisyonu (milyon metrik ton) Figure Caption: Figure 9(24)-12: Climate Change and Growth Greenhouse gas emissions are positively related to growth. As shown here by the United States and Europe, wealthy countries have historically been responsible for the great bulk of greenhouse gas emissions because of their richer and faster-growing economies. As China and other emerging economies have grown, they have begun to emit much more carbon dioxide. Source: Energy Information Administration. Yıl 35