COĞRAFYA
Hoş Geldiniz FEYAZ BİLGİ COĞRAFYA ÖĞRETMENİ SULTANBEYLİ KIZ ANADOLU İMAM-HATİP LİSESİ
DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ-1 Dünyanın Şekli ve Sonuçları Günlük Hareket ve Sonuçları Yıllık Hareket Tanımlar Eksen Eğikliği ve Yıllık Hareketin Sonuçları Eksen Eğikliği İle İlgili İhtimaller Motive33 FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) Dünya,kutuplardan basık Ekvatordan şişkin bir küre şeklindedir.Bu şekle,Geoit denir FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
Dünyanın Şeklinin Sonuçları 1- Kutuplar,yerin merkezine daha yakın olduğundan, Ekvatora göre yer çekimi daha fazladır.( Yarıçap farklılığı ) Yerçekimi fazla Yerçekimi az FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 2- Ekvator çevresi, kutuplar çevresinden daha uzundur. Kutuplar : 40.009 km Ekvator : 40.076 km FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 3- Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe, güneş ışınlarının yer yüzüne düşme açısı küçülür. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 4- Dünyanın bir yarısı karanlık iken, diğer yarısı aydınlık olur. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 5- Paralellerin boyları ve çapları,kutuplara doğru küçülür.Meridyenlerin ise,Ekvatordan kutuplara doğru aralarındaki mesafe azalır ve kutuplarda birleşirler. Paraleller Meridyenler FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 6-Haritalar çizilirken bozulmalar meydana gelir. Grönland-1 Grönland-2 Kuzey Amerika-1 Kuzey Amerika-2 Antarktika-1 Antarktika-2 FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 7-Kutup yıldızı, Kuzey kutup noktasına her zaman 90°.lik açıyla gelir. Bu nedenle, kuzey yarımküredeki bir yerde kutup yıldızının görülme açısı o yerin enlemini verir. Kutup yıldızı Bu enlemde 60 derece ile görülür 60 K Bu enlemde 30 derece ile görülür 30 K Ekvatordan daha güneydeki noktalarda görülmez FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) GÜNLÜK HAREKET ( DÜNYANIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİ ) Dünyanın, kendi ekseni etrafında batıdan doğuya dönerek, 24 saatte tamamladığı hareketine denir. Günlerin, 24 saat olması dünyanın kendi etrafındaki dönüş hızı ile ilgilidir. Dönüş hızı değişirse gün uzunluğu da değişir. Batı Doğu FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
GÜNLÜK HAREKETİN SONUÇLARI 1- Dünyanın, kendi etrafında en hızlı döndüğü yer Ekvatordur. Kutuplara doğru hız azalır. Buna, Çizgisel hız denir. Çizgisel hızın her enlemde farklı olmasının sebebi,dünyanın şeklidir. Dünyanın, birde Açısal hızı vardır fakat bu her enlemde aynıdır. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 2- Gece-gündüz oluşur ve ardalanır. 3- Yönler ortaya çıkmıştır. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 4- Yerel saat farklılıkları oluşur. 1 DOĞU 2 DOĞU 3 DOĞU 4 DOĞU 5 DOĞU 6 DOĞU 4 d 4 d 4 d 4 d 4 d 12.00 12.04 12.08 12.12 12.16 12.20 FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 5- Sürekli rüzgarların ( Alize, Batı, Kutup ), yönlerinde sapmalar olur. Bu sapmalar KYK’ de sağa, GYK’ de sola doğrudur. Aynı şekilde, okyanus akıntılarında da sapmalar olur. Sapma yönü, rüzgarlardaki gibidir. KYK GYK FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 6-Dinamik basınç alanları oluşur.(30 enlemlerinde DYB, 60 enlemlerinde DAB) 60 K DAB 30 K DYB 30 G DYB 60 G DAB FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 7- Gün içerisinde güneş ışınlarının geliş açısı değişir. Bunun sonucunda : a) Gün içerisinde sıcaklıklar değişir ve günlük sıcaklık farkları oluşur. Öğleden 1-2 saat sonra Sıcaklık Sabah Öğle Akşam FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) b) Gölge boyları gün içerisinde değişir. Öğle Sabah Akşam FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) c) Özellikle çöllerde mekanik çözülme ( fiziksel parçalanma ) meydana gelir. 1 2 FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) d) Günlük basınç merkezleri oluşur ve meltem rüzgarları meydana gelir. Deniz meltemi Kara meltemi Dağ meltemi Vadi meltemi FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) YILLIK HAREKET ( DÜNYANIN GÜNEŞ ETRAFINDAKİ HAREKETİ ) Dünyanın, güneş etrafında, elips bir yörüngede 365 gün 6 saatte tamamladığı hareketine denir. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) Yörüngenin Elips Şeklinde Olmasının Sonuçları 1- Dünya, güneşe bazen yaklaşır, bazen de uzaklaşır. En yakınken tarih 3 Ocak, en uzakken tarih 4 Temmuzdur. Yaklaşıp uzaklaşmanın mevsimler ve sıcaklık üzerinde etkisi yoktur. Esas olan, güneş ışınlarının geliş açısıdır. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 2- Mevsim süreleri eşit olmaz. Mevsim Süreleri KYK GYK İlkbahar - 92 İlkbahar - 89 Yaz - 94 Yaz - 90 Sonbahar- 89 Sonbahar - 92 Kış - 90 Kış - 94 FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 3- Şubat ayı 2 gün kısa sürer, KYK’de Eylül ekinoksu 2 gün gecikmeyle 23 Eylülde gerçekleşir. 4- Kutuplardaki 6 aylık gece-gündüz süreleri eşit olmaz. Aylar ve Gün Uzunlukları 4 Önemli Tarih Ocak : 31 Temmuz : 31 1- 21 Mart Şubat : 28 Ağustos : 31 2- 21 Haziran Mart : 31 Eylül : 30 3- 21 Aralık Nisan : 30 Ekim : 31 4- 23 Eylül Mayıs : 31 Kasım : 30 Haziran : 30 Aralık : 31 Kuzey Kutup Noktası ( 90 K ) Gündüz: 186 gün Gece : 179 gün Güney Kutup Noktası ( 90 G ) Gündüz: 179 gün Gece : 186 gün FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) Tanımlar: Ekvator Düzlemi : Ekvatordan geçtiği varsayılan düzleme denir. Ekliptik ( Yörünge ) Düzlem : Yörüngeden geçtiği varsayılan düzleme denir. Ekvator Düzlemi FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) Yer Ekseni : Bir kutuptan diğerine uzanan ve Ekvator düzlemini dik olarak kesen çizgidir. Eksen Eğikliği : Yörünge düzlemi ile Ekvator düzlemi arasındaki 23 27’ lık açıya denir. Yer Ekseni Eksen Eğikliği FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) Eksen Eğikliği ve Yıllık Hareketin Sonuçları 1- Mevsimler oluşur. NOT : 4 mevsim, sadece orta kuşakta yaşanır. Kış İlkbahar Sonbahar Yaz FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 2- Dönenceler ve kutup daireleri oluşur. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 3- Aydınlanma çizgisi, yıl boyunca yer değiştirir. 1 2 3 FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 4- Güneşin doğuş-batış saatleri ve yeri yıl boyunca değişir. 21M – 23 E 21 H 21 A FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 5- Gece-gündüz süresi, yıl boyunca değişir. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 6- Bir noktaya güneş ışınlarının geliş açısı, yıl boyunca değişir. Bu nedenle, sıcaklık ve gölge boyları yıl boyunca değişir. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 7- Aynı anda, farklı yarımkürelerde farklı mevsimler yaşanır. Yaz Kış FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) 8- Matematik iklim kuşakları oluşur. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
9- Kutuplarda, gece ve gündüzler 6 ay sürer. Kutuplarda güneşin batmaması FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) Eksen Eğikliği Olmasaydı ( Ekvatorla Yörünge Düzleminin Çakışması ) 1- Mevsimler oluşmazdı. 2- Güneş ışınları, yıl boyunca sadece Ekvatora dik gelirdi. 3- Sürekli gece-gündüz eşitliği yaşanırdı. 4- Dünya üzerinde ılıman bir iklim yaşanırdı. 5- Aydınlanma çizgisi her zaman kutup noktalarından geçerdi. 6- Güneş her iki kutup noktasında da her zaman aynı anda görülürdü. FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) Eksen eğikliği azalsaydı ( Mesela, 10° olsaydı ) 1- Dönenceler 10°, kutup daireleri ise 80° enlemlerinden geçerdi. 2- Orta kuşak genişler, tropikal kuşak ve kutup kuşağı ise daralırdı. 3- Gece-gündüz süreleri arasındaki fark azalırdı. 4- Orta kuşakta, yazlar daha serin kışlar ise daha ılık olurdu. K K D Y D O D G K D FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com) Eksen eğikliği artsaydı ( Mesela, 35° olsaydı ) 1- Dönenceler 35°, kutup daireleri ise 55° enlemlerinden geçer. 2- Orta kuşak daralır, tropikal kuşak ve kutup kuşağı ise genişler. 3- Gece-gündüz süreleri arasındaki fark artardı. 4- Orta kuşakta yazlar daha sıcak, kışlar daha soğuk olurdu. K K D Y D O D G K D FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)
FEYAZ BİLGİ (feyazbilgi@gmail.com)