SİYASETTE YÜKSEK TOPUKLAR

Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi • Kadın Ve Siyaset • Tarihsel Süreç Ve Kadın Hareketinin Etkisi • Günümüzde Kadının Siyasete Katılımı Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi Siyaset ve Katılım

KADIN VE SİYASET Erkeklerle karşılaştırıldığında kadınların siyasete katılımının daha az olmasının nedenleri nelerdir?

TARİHSEL SÜREÇLER VE KADIN HAREKETİNİN ETKİSİ Dünyadaki kadın hareketinin kadının siyasi katılımına etkisi Birinci Dalga Feminizm Kadınların erkeklerle eşit olduğu fikri ilk defa Fransız devrimi sırasında telaffuz edilmiştir. Akıl, ilerleme, bireyselleşme ve eğitimin önemi gibi değerler kadın haklarının bu dönemde kendini temellendireceği felsefi altyapıyı oluşturdu. Kadın haklarına dair ilk teorik çalışmalar da bu dönemde geldi. Böyle bir tanımın yapılmasında vatandaşlık kavramı kilit bir rol oynamıştır. Bu kavram, bir yandan bireyin coğrafi olarak tanımlanmış bir devletle olan yasal bağ, anlamına gelirken diğer yandan da ülkenin toplumsal ve siyasal yaşamına tam katılım hakkını ifade eder. Vatandaşlık kavramı, kadınlara, kanunlar önünde erkeklerle eşit olma hakkını tanımaktadır. Cinsiyetleri, etnik kökenleri, koşulları ne olursa olsun, bireyler, vatandaşlık tanımı altında yasalar önünde eşit hak ve yükümlülüklere sahiptirler. 18. ve 19. yy’da kadınlar günümüzde sahip oldukları birçok haktan yoksunlardı. Mülkiyet sahibi olamıyorlar, ticaretiyle uğraşamıyorlar, anlaşma imzalayamıyorlar ve miras hakkından yararlanamıyorlardı. Yasal olarak babalarının ya da kocalarının velayeti altındaydılar. Eğitim haklarının edinilmesi,mülkiyet, aile hukuku alanında düzenlemeler ve en temel olarak oy hakkının kazanılması yönündeki mücadeleler feminist hareketin gündemini oluşturdu.

Sanayi devrimi, kadının siyasal hayatında, nasıl bir etkiye sahip oldu? Bu dönem feminist hareketin en büyük başarısı, kadınların seçme ve seçilme haklarının dünya çapında tüm ülkelerde bir dalga halinde tanınmasıyla gerçekleşti. Seçme ve seçilme hakkı gibi mülkiyet, aile hukuku gibi birçok alandaki yasal düzenlemeler de bu dönemin ürünleridir. Yasal düzenlemeler, kadınların kamusal alanda karşı karşıya kaldığı eşitsizliklerin giderilmesinde rol oynadı. Ancak bu dönemki feminist harekete getirilen eleştiriler de bu noktada ortaya çıktı. Bu eleştirilere göre, birinci dalga feminizm kadınları kamusal alana çıkartırken özel alandaki eşitsizlikleri mücadele dışı bıraktı. Aileye, çocuk bakımına, cinsler arası ilişkilere ait birçok konu ve bu alandaki eşitsizlikler göz ardı edildi. Yasal alandaki kadın erkek eşitliğini gözeten birçok düzenlemeler toplumsal hayatta gerçek kadın erkek eşitliğini topyekün yaratamadı.

İkinci Dalga Feminizm İkinci dalga feminizm 1960’larda ortaya ç›kt›. ‹lk dalga feministlerle karşılaştırıldığında siyasi, ekonomik ve toplumsal yaşam kad›nlar için oldukça farkl›yd›. Yasalhaklar›n kad›nlarca büyük oranda kazan›ld›ğ›, refah devletinin sağladığı olanaklarla eğitim oranlar›n›n kad›nlarda gittikçe artt›ğ›, yine refah devleti düzenlemeleriyle Avrupa’da hayat standartlar›n›n oldukça geliştiği ve t›ptaki gelişmelerle bireyin bedeni üzerindeki kontrolünün artt›ğı bir dönemde ikinci dalga feminizm şekillendi Yasal alandaki eşitliğin, kad›nlar›n toplumsal alandaki sorunlar›na ve erkek egemen yerleşik toplumsal pratiklere çözüm sunamadığın› fark eden 2. dalga feminizm, hem mücadele alan›n›, hem mücadele konular›n›, hem de mücadele şeklini köklü bir şekilde de¤ifltirdi. ‹kinci dalga feminizm, gündemini, özel alan ve özel alandaki eşitsizlikler bağlam›nda biçimlendirdi.

KADINLARIN SİYASETE KATILIM EĞİLİMLERİ 1960’larda yapılan araştırmalara göre kadınlar siyasete daha az katılmakta, siyasetle daha az ilgilenmekte ve siyaset hakkında daha az bilgi sahibi olmaktadırlar. Yeni yapılan araştırmalara göreyse kadınlarla erkekler arasında siyasete katılım açısından belirtilen farklar gittikçe azalmaktadır.

Siyasi Katılım Türleri ve Kadın Katılımı Oy kullanma hakkı 1960 ve 1970’lerde seçimlerde kadınların erkeklerden daha az sıklıkta oy kullandığını belirtmektedir.(çalışmalarda kadınların kocaları ya da babalarının seçimleri doğrultusunda oy kullandıkları ortaya konulmuştur. Yani kadınların siyasi eğilimleri erkekler tarafından belirlenmektedir.) Günümüzde oy kullanma hakkında kadın ve erkekler arasında belirgin bir farktan bahsedemeyiz.(Günümüzde, özellikle gelişmiş ülkelerde yapılan araştırmalar, kadın ve erkek arasında oy verme davranışı açısından farkların ortadan kalkmakta olduğu belirtilmiştir)

Kadının Parlamentodaki Temsili Kadınlar tüm ülkelerde nüfusun yaklaşık olarak yarısını oluşturmaktadırlar. Buna rağmen meclis temsilleri bu oranı bulmamaktadır. Dünya üzerindeki ortalama kadın temsili ya da parlamentolarda ortalama kadın sayısı %16 civarındadır. 190’dan fazla ülkede hükümetlerin başında bulunan kadın sayısı yedidir. Bu rakamlar bize, siyasette kadın katılım eşitsizliğinin formel siyasi süreçlerde yaşandığını göstermektedir.

Türkiye’de de kadınların parlamento temsili oldukça kısıtlıdır Türkiye’de de kadınların parlamento temsili oldukça kısıtlıdır. Türkiye’de 1934 yılından günümüze kadar parlamentoya giren 9134 milletvekili arasından sadece 236’sı kadındır. Cumhuriyet tarihi boyunca meclisin sadece %2.6’sı kadın olmuştur.1935 yılından günümüze kadar sadece 14 kadın milletvekili, farklı hükümetlerde bakanlık görevi yapmıştır. Türkiye’de 2007 seçimleri sonucunda mecliste kadın temsil oranı %9,1 olarak gerçekleşmiştir. Bu temsil oranıyla Türkiye, Dünyada 112 ülke arasında 107. sıradadır.

Türkiye’de parlamentodaki kadın temsilinin dünya sıralamasındaki yeri : http://www.ipu.org/wmn-e/classif.htm Seçim Y›l› Meclis’teki Parlamenter Say›s› Kad›n Parlamenter Say›s› (%) 1935 395 18 4.6 1943 435 16 3.7 1950 487 3 0.6 1957 610 7 1.1 1965 450 8 1.8 1973 6 1.3 1991 1999 550 22 4.0 2002 24 4.4 2007 2011 50 78 9.1 14.2

Kadının Siyasete Katılımındaki Engeller Kültürel İdeolojik Sebepler Toplumların kadınlara karşı tutum ve davranışları, kadınların sosyalleştikleri ortamın onlar hakkındaki yargıları, kadınların siyasete daha aktif olarak katılımını etkilemektedir. Çoğu toplumda kültürel değerler ve gelenekler, kadınları değil, erkekleri politik aktör olarak onaylar. Kadınlarıysa özel alan ve çocuk bakımı yönünde çeşitli araçlarla teşvik ederler. Değişik toplumlarda yapılan “Dünya değerler araştırması” siyasetin daha birçok toplumda “erkek işi” olarak algılandığını göstermektedir. Erkeklerin kadınlardan daha iyi siyasi lider olacağı ya da kadınların ancak çocuk sahibi olarak daha değerli olacağı yargısı birçok ülkede süregelmektedir.

Sosyoekonomik Faktörler: Kadınların Güncel Durumları ve Sınırlılıkla Siyaset için gerekli belli başlı kaynaklar para, zaman, iletişim becerileri, eğitim ve çalışma hayatı deneyimi olarak karşımıza çıkmaktadır. *Hane içi sorumluluklar *Zaman *Toplumsal yurttaşlık becerileri Gelişmiş ülkelerde artan kadın eğitimi, profesyonel çalışma hayatı deneyimi, günlük ev sorumluluklarına yardım etmeyi amaçlayan sosyal devlet uygulamaları, kadınların siyasete katılımını artırmaktadır. Ancak, özellikle parlamenter temsil ve siyasi parti aktivizmi göz önüne alındığında, kadın katılımının hedeflenen boyutlarda olmadığı gözlemlenmektedir. Bu olgu da bizi kültürel, ideolojik ve sosyoekonomik faktörlerin yanı sıra siyasal sistemin özelliklerine bakmaya yönlendirmektedir.

Siyasi Kurumlardan Kaynaklanan Nedenler Kadınların sahip olduğu kaynaklar arttıkça siyasete katılımları artmaktadır. Ancak yine de erkek katılımıyla karşılaştırıldığında düşük düzeylerde seyretmektedir. Bunun nedeninin siyasi kurumların kadın katılımını zorlaştırıcı yapıları olduğu düşünülebilinir. Egemen siyasi kültür Seçim sistemleri Demokrasi Siyasi parti

Kadının Siyasi Katılımını Artırmaya Yönelik Stratejiler 1. Söylemsel Stratejiler 2.Olumlu Eylem Stratejileri 3.Pozitif Ayrımcılık Stratejileri

TEŞEKKÜRLER MERAL BURAK/DERYA ARPAG