KİŞİLERARASI İLETİŞİM Yrd. Doç. Dr. Doğan AYDOĞAN

Kişiler Arası İlişkiler sosyal kurallar, normlar, roller Kişiler Arası İlişkiler Sosyoloji Piskoloji Sosyal Psikoloji İletişim Bilimi Kişilerin psikolojik özellikleri, sağlık ve esenlik durumları, içedönük-dışa dönük kişilikleri, bilişsel ve duygusal yapıları, bireysel ve sosyal algıları, tutumları, ikna edilebilirlikleri Kodlama, ortam, bağlam, sözlü ve sözsüz göstergeler v.b. Kişilerarası iletişim, kaynak ve hedefin insan olduğu iletişim biçimidir. Bu nedenle insanı konu alan bütün etkenlerden etkilenir.

Kişilerarası İletişim ve Çatışma Çatışmanın olumsuz yönleri olduğu gibi, olumlu yönleri de vardır. Sorunlar ve hoşnutsuzluklar açıkça ifade edilebilir ve bu çatışmadan gelişim doğarsa, çatışma örgüt ve kişiler adına olumlu bir yapıya dönüşür. Bu nedenle yapıcı eleştiri, bireysel ve toplumsal yaşamda çok önemlidir. Kişilerarası iletişimin güçlü olduğu örgütler daha kuvvetlidir. Kişilerarası iletişimde kişiler, belirli roller için değil, kendileri için iletişimde bulunurlar. Bir komutan ve asker arasındaki emir-komuta iletişimi kişilerarası iletişime girmez.

Kişilerarası İletişimin Şartları Kişilerarası iletişime katılanlar belli bir yakınlık içinde yüz yüze olmalıdır? Katılımcılar arasında tek yönlü değil karşılıklı mesaj alışverişi olmalıdır; Monolog değil, diyalogdur, geridönüşü barındırır. Söz konusu mesajlar sözlü ve sözsüz nitelikte olmalıdır. Kişilerarası İletişimin Özellikleri İki Yönlülük Toplumsal Roller Anlam: Değişik biçimlerde kodlanabilir, sözlü, sözsüz, dil üstü ögeler Niyet: İstesek de istemesek de gerçekleşir. Süreç: Bir süre içinde gerçekleşir ve geçmiş olaylardan etkilenir, gelecek olayları şekillendirir.

Kişilerarası İletişimin Varsayımları Kişilerarası İletişim Kaçınılmazdır. Kişilerarası İletişimin İlişki ve İçerik Boyutu Vardır; İlişki biçimi, içeriği belirler, örn; bizden yaşça büyük birine ismiyle hitap etmeyiz. Kişilerarası İletişimde Mesaj Alışverişindeki Dizisel Yapının Kendi Başına Bir Anlamı Vardır- Dizisellik ve Dizimsellik Sözlü ve Sözsüz İki Mesaj Türü Vardır: Sözsüz mesajların diziselliği? Kişilerarası İletişim eşit ya da eşit olmayan insanlar arasında gerçekleşir; bu da iletişimin içeriğini belirler. İlişkilerde Kişisel Mesafeler Vardır. Mahrem Alan: 30-30 cm Kişisel Alan: 40-80 cm Sosyal alan: 80-200 cm Genel Alan: >200 cm

İletişim ve İlişki Kurma Boyutları Görmek İstediğin Saygı, Sevgi ve Alakayı Önce Karşıya Göster. Kendi içine değil karşıya odaklan. Etkili dinleme, empati Diğer insanlardan korkmak ve çekinmek, kaygı ve strese yol açar; bu da iletişimi engeller. Beden Dili Kişisel Mesafe Öne-Kişiye Doğru Eğilme Kol ve Bacakların Kullanımı Göz Teması ve Gözlerin Kullanımı Gülümsemek Tepki Vermek: Karşımızdaki insanın anlattığı konuya ve duygulara uygun tepkiler vermek önemlidir. Dokunmak; Rol, cinsiyet ve statülere dikkat ederek. İletişime karşı olan direnci kırmak; karşıdan bilgi istemek, ince bir mizah, iltifat, güncel olaylardan bahsetmek. Konuşma Süreci: Törensel Sorular/Bilgi Soruları, Etkili Dinleme, Kendini Açma.

Kişilerarası İletişim Engelleri Bireysel Yetersizlik : Kaynak ya da hedefin kendini ifade etmede yaşadığı yetersizliktir. Önyargı: Irkçılık, Cinsiyetçilik, Yaş Ayrımcılığı, Partizanlık. Kişilik Tasarımları: Kişi hakkındaki ilk edinilen izlenim ya da bir davranış biçiminin genele yayılmasıdır. Öngörü: Düşünülen şey kendini gerçekleştirir. Kalıp Düşünceler: Tartışma kabul etmeyen, değişime kapalı, meli – malı ile konuşan insan modeli. Suçlamak: Özgüven sorunu olan kişilerin sürekli kendini ya da karşısındakini suçlamasıdır. Bencillik: Kendini sevmek farklıdır, kendine tapınmak farklı. Değiştirme: Karşıdaki insanda beğenilmeyen yönler bulup değiştirme isteği. Evlilil ve duygusal ilişkilerde yoğun olarak yaşanır. Kişiselleştirme: Dünyanın merkezine kendini koyma, olay ve durumları kendiyle yorumlama. Dilde Belirsizlik: Verilen mesajın sözlü veya sözsüz kodlardaki uyumsuzluktan dolayı karşı taraf tarafından açık seçik olarak algılanamaması. Savunucu İletişim: İletişim esnasında savunmaya geçmek diğer konuşmacıları da tedirgin ederek, daha kapalı ve savunmacı bir yapıya geçmelirine yol açmaktadır.

Etkili Kişilerarası İletişim Ben Kimim, Ne İstiyorum Nasıl İfade Ediyorum Diğeri Ne Söylüyor, Nasıl Söylüyor Bu Söyledikleri Ne Anlama Geliyor Karşıdaki kişi göz önünde bulundurulmadan, etkili bir biçimde dinlenmeden, onun gözüyle dünyaya bakılmadan, etkili iletişim kurulamaz.

İyi ve Etkili İletişim Getirdikleri Bireysel, örgütsel ve toplumsal tatmin fazladır. İletişimin güçlü olduğu bireylerin ve örgütlerin sosyal sermayesi yüksektir. Örgüt içinde herkes ne yapması gerektiğini bilir, Herkes neyi neden yaptığını ve bunun kuruluşun hedeflerine ne kadar uygun olduğunu bilir, Kaynaklar doğru zamanda doğru yerdedir, İşimizi yapmamız için gerekli tüm bilgilere ulaşabiliriz, Verim arttırabilecek tüm fikirler iyi karşılanır ve bunlardan yararlanılır, İnsanlar becerilerini daha çabuk geliştirirler, Sorunlar kuruluş içindeki bilgi birikimi kullanılarak daha kısa sürede çözülür, Kuruluş esnektir ve kısa sürede tepki verebilir.

Kötü İletişimin Götürdükleri Bireysel, örgütsel ve toplumsal tatminsizlik. Yalnızlık, anomali ve depresyon. Sosyal bir varlık olarak ‘insan’ın gerçekleştirilememesi. Bireysel veya toplumsal kendini ifade edememe. İnsanlar ne yapmaları gerektiği konusunda açık bir bilgiye sahip değildir: Zaman ve kaynak kaybı, İnsanlar diğerlerinin söylediklerini yanlış anlarlar: Kötü iş ilişkileri, İnsanlar fikirlerini ve bilgilerini başkalarına açamazlar: Beceri geliştirmede yavaşlık sorunların çözümünün çok zaman alması, İnsanlar neyi neden yaptıklarını bilmezler, Çalışanların morali bozulur, iş değiştirme oranları yükselir, Şirket/örgüt kısa sürede tepki gösteremez ve esnek değildir: Müşterilerde kötü izlenim doğar ve bunun sonucunda iş kaybı olur.