GENEL HACİZ YOLU İLE TAKİP TALEBİ GENEL OLARAK İLAMSIZ TAKİP TAKİBİN KONUSU GÖREV VE YETKİ TAKİP TALEBİ TAKİP TALEBİNİN SONUÇLARI

GENEL OLARAK Genel haciz yolu ile takip alacaklının icra dairesine vereceği takip talebi ile başlar. İcra dairesi bunun üzerine borçluya ödeme emri gönderir. Ödeme emrine süresi içinde itiraz edilmez yada itiraz edilip alacaklı tarafından itiraz hükümden düşürülürse takip kesinleşir. Kesinleşen takip üzerine icra dairesi borçlunun yeteri kadar malını haczeder ve satar. Elde edilen para ile alacaklının alacağını öder. Eğer borçlunun alacağı ödeyecek malı yoksa, alacaklıya ödenemeyen kısım için aciz belgesi verilir.

TAKİBİN KONUSU(GENEL OLARAK) Genel haciz yolu ile takip sadece para ve teminat alacakları için söz konusu olur. Bununla beraber alacak eğer bir kambiyo senedine bağlanmışsa genel haciz yolu ile takip yapılabilir. Ancak alacak rehinle temin edilmişse genel haciz yolu ile takip yapılamaz. İlk olarak rehin ile alacak karşılanmalı, eğer rehin alacağı karşılamazsa bu takdirde genel haciz yolu ile takibe gidilebilir. Genel haciz yoluna başvurabilmek için alacaklının elinde herhangi bir belge olmasına gerek yoktur. Bu hususu icra dairesi de araştıramaz.

TAKİBİN KONUSU(GENEL OLARAK) Rehinle temin edilmemiş, bir senede(yazılı belgeye) dayansın veya dayanmasın, kaynağı veya hukuki sebebi ne olursa olsun her alacak için genel haciz yolu ile takibe başvurulabilir. Elinde kambiyo senedi veya mahkeme ilamı bulunan alacaklı da bu takip yollarına başvurmadan genel haciz yolu ile takibe başvurabilir. Borçlu ile alacaklı arasında tahkim sözleşmesi bulunsa bile, alacaklı genel haciz yolu ile takibe başvurabilir. Ne var ki borçlu tahkim anlaşması olduğu itirazını yapabilir.

TAKİBİN KONUSU(TEMİNAT BORÇLARI) Bir hukuki ilişkiden dolayı borçlunun teminat göstermesi gerekirken göstermezse, borçluyu teminat göstermeye zorlamak için genel haciz yolu ile takibe başvurulabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, borçlu hiç teminat göstermemiştir. Yoksa teminat göstermiş olup da bu teminatı ifa etmemiş değildir.

TAKİBİN KONUSU(PARA BORÇLARI) Özel hukuk ilişkilerinden kaynaklanan para alacakları için genel haciz yolu ile takibe gidilebilir. Para alacağından maksat TL’dir(m. 58/3) Altın para, herhangi bir kıymet değerinde olduğundan ilamsız takibe konu olmaz. İlamlı takip yolu ile bu tür alacaklar talep edilmelidir. Alacak yabancı para ise alacak TL’ye çevrilmelidir(m. 58/3).

TAKİBİN KONUSU(PARA BORÇLARI) Yabancı para alacağı alacaklı tarafından takip talebindeki kur değeri esas alınarak takip talebine yazılır. Ancak TBK m. 99/3 uyarınca alacaklı dilerse fiili ödeme, dilerse vade günü kur değeri üzerinden takip talebinde bulunabilir. Eğer alacaklı bu çeviriyi yapmadan takip talebinde bulunursa icra dairesi talebi kabul edemez. İcra dairesi bu hususu dikkate almadan borçluya ödeme emri gönderirse, borçlu süresiz şikayet yoluna başvurabilir. Alacaklı yabancı parayı TL’ye çevirmekle beraber fiili ödeme günü üzerinden alacağını talep ederse, icra dairesi tarafından ödeme yapılacağı sırada kur değeri esas alınır ve buna göre ödeme yapılır. Eğer takip talebinde yer alan değer ile ödeme günü değer arasında fark olursa munzam zarar talep edilemez.

TAKİBİN KONUSU(PARA BORÇLARI) Alacaklının yabancı para alacağı için takip sonunda hangi kur değeri daha yüksek ise o değeri talep ediyorum demesi geçerli olmaz. Seçim hakkını takip talebinde yapması gerekir. Yabancı para alacağına yönelik olarak bu seçim hakkı faiz açısından da önemlidir. Alacaklı fiili ödeme tarihindeki kur değeri üzerinden talepte bulunmuşsa takip tarihinden sonra işleyecek faiz de yabancı paraya ilişkin olacaktır. Buna karşılık vade tarihindeki kur üzerinden talepte bulunulmuşsa takipten sonrası için Türk Parasına ilişkin faiz esas alınacaktır.

GÖREV VE YETKİ İcra takibi takip talebinin icra dairesine verilmesiyle başlar. İcra takiplerinde görevli mercii icra dairesidir. Alacak miktarı önemli değildir. Yetkili icra dairesi m. 50 uyarınca HMK’ya göre belirlenir. Dolayısıyla HMK yetki kuralları icra takiplerinde de uygulanır. Bununla beraber HMK’da yer almayıp sözleşmenin yapıldığı yer icra dairesi de yetkilidir(m. 50/1-son).

GÖREV VE YETKİ İcra dairesinin yetkisi kamu düzenine ilişkin değildir. Bu sebeple yetkisizliği icra dairesi kendiliğinden ileri süremez. Borçlunun ödeme emrine itiraz süresi içerisinde yetki itirazında bulunması gerekir. aksi halde icra dairesi yetkili hale gelir. Yetki itirazı yapıldığında itirazda yetkili icra dairesi de gösterilmelidir. Aksi halde yetki itirazı ret edilir.

GÖREV VE YETKİ İcra dairelerinin yetkisine ilişkin olarak yetki sözleşmesi yapılabilir. Yetki sözleşmesi yapılması ve şartlarına yönelik olarak HMK uygulanır. Tacirler ve kamu tüzel kişileri aralarında doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıklarda yetki sözleşmesi yapabilir. Yetki sözleşmesi HMK’da belirtilen şartları taşımazsa geçersizdir. HUMK’na göre geçerli olan fakat HMK’ya göre geçersiz olan yetki sözleşmesine göre takip yapılamaz.

GÖREV VE YETKİ Yetki sözleşmesinde açıkça hüküm bulunmadığı sürece icra takibi sadece belirtilen icra dairesinde yapılabilir(münhasır yetki). Yetki sözleşmesinde mahkeme belirtildi fakat icra dairesi belirtilmediyse, bu mahkemeye bağlı olan icra dairesinin yetkili olup olmadığı tartışmalıdır. Ancak kabul edilen görüşe göre mahkemeden talep edilen hukuki koruma hakka kavuşmak içindir. Dolayısıyla mahkeme ilamını icraya dönüştüren icra takipleri için de geçerli olmalıdır. Yargıtay da bu şekilde düşünmektedir.

GÖREV VE YETKİ Yetkisiz icra dairesine yapılan takibe karşı ihtiyari takip arkadaşı olan borçlulardan yetki itirazında bulunanlar için icra dairesi yetkisiz olur. Yetki itirazında bulunmayan borçlular ise bundan faydalanamaz.

TAKİP TALEBİ Takip talebi alacaklının yazılı veya sözlü yada elektronik ortamda(6337 sayılı kanun ile eklendi) olarak yetkili icra dairesine talepte bulunmasıyla mümkündür. Alacaklı birden fazla borçlusu için tek takip talebinde bulunabilir. Aynı şekilde bir borçludan birden fazla alacağı için tek bir takip talebi yeterlidir. Takip talebinde hangi hususların yer alması gerektiği m. 58’de belirtilmiştir. Bunlardan birinin eksik olması halinde takip talebinin iptal edilip edilmeyeceği; söz konusu eksikliğin sonradan tamamlanıp tamamlanmayacağı ile borçlunun savunma hakkını ihlal edip etmeyeceğine bakarak karar vermek gerekir. örneğin alacaklının adresini yazmaması halinde adres bilgisi vekaletnameden anlaşılabiliyorsa takip iptal edilmez.

TAKİP TALEBİ Takip talebinde alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarı ve faizli alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı gün, alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği ve faizi belirtilir. Faiz talep edilmekle beraber oran belirtilmemişse kanuni oran üzerinden faiz hesap edilir. Taraflar sözleşme ile bir oran belirlemiş olsalar bile kanuni faiz esas alınır. Alacaklı faiz talep etmemişse başka bir takiple bunu isteyebilir. Ancak asıl alacak için takip sonuçlanmadan bu takibi yapmalıdır. Asıl alacağını tahsil ettikten sonra faiz için ayrı bir takip yapamaz. Çünkü alacak sona erdikten sonra faiz istenmesi mümkün olmaz(TBK m. 131) Alacaklı faiz talep etmekle beraber hangi tarihten itibaren faiz istediğini belirtmediyse, faiz takip talebinden itibaren işlemeye başlar. Takip konusu senette vade bulunsa bile hesaplama bu şekilde yapılır.

TAKİP TALEBİ Alacaklı takip talebinde belirtiği alacak miktarını borçlunun rızası olsa bile artıramaz. Alacağının bir kısmını talep eden alacaklı saklı tuttuğu kısmı aynı takipte talep edemez. Takip konusu belgeye dayanmıyorsa alacağın hukuki sebebi belirtilir. Alacak belgeye dayanıyorsa bu belge yada alacaklı veya temsilcisi tarafından onaylanmış sureti takip talebine eklenir. Alacaklı, alacak belgeye dayanmasına rağmen eklemezse icra dairesi ödeme emri göndermemelidir. Zira bu belgeye göre borçlu savunma yapabilecektir. Aksi durum ise savunma imkanı kısıtlar.

TAKİP TALEBİ Alacaklı takip talebinde hangi takip yolunu seçtiğini de belirtmelidir. Borçlu hem icra takibine hem de iflas takibine tabi ise hangi usulün tercih edildiği takip talebinde belirtilmelidir. Alacaklı takip talebinde kendisi veya vekili adına banka adı ve hesap bilgilerini de yazmak zorundadır(6337 sayılı kanun ile eklendi). Kanunda belirtilen şartları taşıyan takip talebi icra dairesine verilmekle beraber bir takım sonuçlar doğar. bu sonuçları maddi hukuk alanında veya icra hukuku alanında sonuç doğurmasına göre ikiye ayırabiliriz.

İCRA HUKUKU BAKIMINDAN SONUÇLAR Takip talebinin kanunda belirtilen şekilde doldurulup verilmesiyle icra dairesi borçluya ödeme emri düzenleyip göndermek zorundadır. Aksi halde süresiz şikayet yoluna başvurulabilir. Takip talebinde bulunulsa bile alacaklı borçlunun rızasına gerek olmaksızın takibi geri alabilir. Takibi geri almak haktan feragat anlamına gelmez. Alacaklı daha sonra yeniden takip yapabilir. Takip talebi ile derdest bir takip söz konusu olur. Kural olarak aynı alacak için borçluya takip yapılıp ödeme emri gönderilemez. Ancak bunu icra dairesi bilse bile nazara alamaz. Gönderilen ödeme emrine borçlunun itirazda bulunması gerekir.

MADDİ HUKUK BAKIMINDAN SONUÇLAR Takip talebinde bulunulmasıyla beraber zamanaşımı kesilir. Bundan sonra yapılan her bir icra takip işlemi ile kesilip işlemeye devam eder. Borçlu daha önce temerrüde düşürülmediyse takip talebi ile temerrüde düşer. Bununla beraber doktrinde ödeme emrinin tebliği ile temerrüde düşeceğini belirten yazarlar da vardır(Pekcanıtez, s. 157). Yargıtay uygulaması takip talebi ile temerrüde düşer.