GENEL HACİZ YOLUYLA TAKİPTE ÖDEME EMRİ VE ÖDEME EMRİNE İTİRAZ ÖDEME EMRİNE İTİRAZ EDİLMEMESİ ÖDEME EMRİNE İTİRAZ EDİLMESİ İTİRAZ SEBEPLERİ İTİRAZIN İLERİ SÜRÜLMESİ İTİRAZ SÜRESİ VE GECİKMİŞ İTİRAZ İTİRAZIN SONUÇLARI

ÖDEME EMRİ Kanunda belirtilen şartlara haiz bir takip talebini alan icra dairesi borçluya ödeme emri gönderir. Eğer takip talebi kanunda aranan şartlara haiz değilse bunu tutanağa yazar(m.60/1). Ödeme emri borçluya savunma imkanın tanınması, ilk icra takip işlemi olması sebebiyle takibin temelidir. Kendisine ödeme emri gönderilmeden takip yapılan borçlu süresiz şikayet yoluna başvurabilir.

ÖDEME EMRİ Ödeme emrinde nelerin bulunması gerektiği m. 60’ta belirtilmiştir. m. 60; 1. alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere 58. maddede yazılması lazım gelen kayıtları, 2. Borcun ve masrafların yedi gün içinde icra dairesine ait ödeme emrinde yazılı olan banka hesabına ödenmesi, borç teminat verilmesi mükellefiyeti ise teminatın bu süre içinde gösterilmesi ihtarını,

ÖDEME EMRİ 3. Takibin dayandığı senet altındaki imza kendisine ait değilse yine bu yedi gün içinde bu cihetin ayrıca ve açıkça bildirilmesi; aksi halde icra takibinde senedin kendisinden sadır sayılacağı, Senet altındaki imzayı reddettiği takdirde merci önünde yapılacak duruşmada hazır bulunması; buna uymazsa vaki itirazın muvakkaten kaldırılmasına karar verileceği, Borcun tamamına veya bir kısmına yahut alacaklının takibat icrası hakkına dair bir itirazı varsa bunu da aynı süre içinde beyan etmesi ihtarını,

ÖDEME EMRİ 4. Senet veya borca itirazını bildirmediği takdirde yukarda yazılı yedi günlük süre içinde 74 üncü maddeye göre mal beyanında bulunması ve bulunmazsa hapisle tazyik olunacağı; mal beyanında bulunmaz veya hakikate aykırı beyanda bulunursa ayrıca hapisle cezalandırılacağı ihtarını, 5. Borç ödenmez veya itiraz olunmazsa cebri icraya devam edileceği beyanını, İhtiva eder.

ÖDEME EMRİ Alacak yabancı para alacağı ise ödeme emrine de takip talebinde olduğu gibi TL cinsinden değeri yazılmalıdır. Aksi halde bu eksiklik kamu düzenini ilgilendirdiği için takibin her aşamasında ileri sürülebilir. Ödeme emrinin iptali gerekir(HGK 12.05.1999, 12-271/301). Borçluya alacaklının hatası ile ikinci bir ödeme emri gönderilirse yedi günlük itiraz süresi ikinci ödeme emrinin tebliğinden itibaren başlar.

ÖDEME EMRİ Ödeme emri borçlu sayısından bir fazla düzenlenir. Alacaklı isterse bir nüshada ona verilir. Nüshalar arasında farklılık çıkarsa borçluya verilen esas alınır(m. 60/3-4). Eğer alacak belgeye dayanıyorsa ödeme emrine ekli olarak bu belgeler de borçluya gönderilir. Aksi halde borçlunun süresi içinde şikayeti ile ödeme emri iptal edilir. Ödeme emri borçluya usulüne ve kanuna uygun olarak gönderilmişse hüküm ve sonuçlarını kendiliğinden doğurur. Ödeme emrini alan borçlu iki şekilde davranabilir; itiraz eder yahut itiraz etmez.

ÖDEME EMRİNE İTİRAZ EDİLMEMESİ Borçlu ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz etmezse takip kesinleşir. Borçlu açıkça icra dairesine borcu olduğunu bildirir veya süresi içinde itiraz etmezse takip kesinleşir. Borçlunun ödeme emrine itiraz etmemesi borcu olduğu konusunda takip hukuku açısından karine oluşturur. Alacaklı borçlunun mallarını sattırarak alacağına kavuşma imkanına sahip olur. Süresi içinde itiraz etmeyen borçlu aynı sürede mal beyanında bulunmalıdır. Eğer bu sürede borcunu öderse beyanda bulunmasına gerek yoktur.

ÖDEME EMRİNE İTİRAZ EDİLMEMESİ Borçlu ödeme emrine itiraz etmez, aynı süre içinde mal beyanında bulunmaz yada gerçeğe aykırı beyanda bulunursa mal beyanında bulunmamaktan veya gerçeğe aykırı mal beyanında bulunduğundan alacaklının şikayeti ile cezalandırılır(m. 60/1, b. 4). Ayrıca icra takibi kesinleşir, takibe devam edilir.

ÖDEME EMRİNE İTİRAZ Borçlu kendisine gönderilen ödeme emrine; borcun sona erdiğini, zamanaşımına uğradığını, vadesinin gelmediğini, şarta bağlı olduğunu veya senet altındaki imzanın kendisine ait olmadığı gibi sebeplerle itiraz edebilir. Ödeme emrine bu ve buna benzer sebeplerle itiraz etmek isteyen borçlu, ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine itirazını yapmalıdır.

ÖDEME EMRİNE İTİRAZ Ödeme emrine itiraz edilmesiyle takip durur. Alacaklı ödeme emrine yapılmış bu itirazı kaldırmadan takibe devam edilmez. Süresi içinde itiraz bertaraf edilirse takibe kaldığı yerden devam edilir.

İTİRAZ SEBEPLERİ Borçlunun ödeme emrine karşı itirazları maddi hukuktan kaynaklanabileceği gibi takip hukukundan da kaynaklanabilir. Maddi hukuktan kaynaklanan itiraz sebepleri; alacağın hiç doğmadığı, borcun sona erdiği, zamanaşımına uğradığı yönünde olabilir. Takip hukukundan kaynaklanan itiraz sebepleri; yetkisizlik itirazı, derdestlik itirazı veya hakkında aciz vesikası verilmiş borçluya yeni mal iktisap etmeden takip yapıldığı için ileri sürülen itiraz.

İTİRAZ SEBEPLERİ İtirazın ileri sürülüş bakımından imzaya itiraz ve borca itiraz olmak üzere ikiye ayrılır. İtirazın takip hukukunda doğurduğu sonuçlar bakımından önemli ayrım budur. Zira imzaya itiraz ve borca itirazın ileri sürülüşü ile doğurduğu sonuçlar farklıdır. Alacağın adi senede dayanması halinde borçlunun senet altındaki imzanın kendisine ait olmadığı itirazı imzaya itirazdır. İmzaya itiraz edilebilmesi için alacak bir adi senede dayanmalı ve borçlunun bu itirazını ayrıca ve açıkça ileri sürmelidir.

İTİRAZ SEBEPLERİ Alacak resmi bir senede dayanıyorsa imzaya itiraz ileri sürülmez. Resmi senet altındaki imzanın borçluya ait olmadığı itirazı ancak sahtelik davasıyla ileri sürülebilir(m.72; HMK m. 208). Ayrıca alacak bir senede dayanmıyorsa imzaya itiraz söz konusu olamayacağından borçlu borca itiraz edebilir. Borçlu imzaya itiraz edecekse bunu ayrıca ve açıkça bildirmelidir. Aksi halde senet altındaki imzayı kabul etmiş sayılır(m. 60/2-b. 3). İmzaya itiraz; imza benim değil, böyle bir imza atmadım, imza sahtedir veya imzayı inkar ediyorum şeklinde olabilir.

İTİRAZ SEBEPLERİ İmzaya itiraz ile birlikte borca da itiraz edilebilir. Ancak imzaya itiraz ile ileri sürülen borca itiraz birbiriyle çelişmemesi gerekir. çelişmesi halinde doktrinde farklı görüşler bulunmakla beraber Pekcanıtez’e göre bu itirazı imzaya itiraz olarak değerlendirmeye tabi tutmak gerekir(s. 162) İmzaya itiraz dışında yapılan tüm itirazlar borca itirazdır. Bununla beraber yetki itirazı da borca itiraz biteliğindedir.

İTİRAZ SEBEPLERİ Borçlu itirazında sebep göstermek zorunda değildir. Bununla beraber borca itirazda bulunan borçlu itirazında sebep bildirmişse bu sebeplerle bağlıdır. Sebeplerin takip hukuku açısından bağlayıcılığı vardır. başka bir deyişle alacaklının icra mahkemesinde itirazın kaldırılması için başvurusunda, borçlu bu sebeplerle bağlıdır. Yoksa genel mahkemelerde açılan davada bağlayıcılığı yoktur. Borçlu ileri sürdüğü sebepleri değiştirebileceği gibi, ileri sürmediği başkaca sebeplerde ileri sürebilir.

İTİRAZ SEBEPLERİ Borçlu itirazında sebep bildirdiyse bu sebeplerle bağlıdır. Başkaca sebep ileri süremez. Sadece senet metninden anlaşılabilen sebepleri ileri sürebilir. Örneğin borcun zamanaşımına uğradığı senet metninden anlaşılabiliyorsa; borçlu ileri sürdüğü sebep yanında zamanaşımı itirazını da ileri sürebilir.

İTİRAZIN İLERİ SÜRÜLMESİ Borçlunun ödeme emrine itiraz edebilmesi için ödeme emrini kendisine tebliği gerekir. ödeme emri tebliğ edilmeden borçlu itirazda bulunamaz. Yargıtay itiraz hakkı henüz borçlu açısından doğmadığı gerekçesiyle ilk zamanlar bu yönde karar verirken son dönemlerde verdiği kararlarında takip ekonomisi ilkesi gereğince borçlu dosya numarasını bildirerek itirazda bulunabilir. Ancak takip talebi yapılmadan ihtiyati haciz aşamasında ödeme emrine itiraz edilemez.

İTİRAZIN İLERİ SÜRÜLMESİ Borçlu itirazını icra dairesine yapmalıdır. İcra mahkemesine yapılan itiraz kendisinden beklenen sonuçları doğurmaz. Başka bir deyişle icra dairesi dışında başka bir merciye yapılan itiraz geçersizdir. Borçlu borcunun bir kısmına itiraz ederse buna kısmi itiraz denir. Kısmi itirazda borçlu itiraz ettiği kısmı ayrıca ve açıkça belirtmelidir. Aksi halde hiç itiraz yapmamış sayılır(m. 62) Ödeme emrine itiraz etmiş borçlu itirazından her zaman vazgeçebilir, borcu ödeyebilir. Ancak vazgeçmenin kayıtsız şartsız olması gerekir.

İTİRAZ SÜRESİ VE GECİKMİŞ İTİRAZ Ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilmelidir. Aksi halde itiraz yapılamaz. 7 günlük süre kesin olduğundan icra dairesi itirazın süresi içinde yapılıp yapılmadığını kendiliğinden inceler. Borçlu 7 gün dolmadan itirazı olmadığını bildirirse, takip kesinleşir artık itiraz ileri süremez. Ancak borca itiraz eden borçlu 7 günlük süre dolmadan itiraz ettiği miktarı arttırabilir yada imzaya itiraz etmemişse imzaya da itiraz edebilir.

İTİRAZ SÜRESİ VE GECİKMİŞ İTİRAZ Birden fazla borçlu varsa 7 günlük süre her bir borçlu açısından ayrı ayrı incelenir. Ödeme emrine 7 gün içerisinde itiraz edilmesi kuralının istisnası gecikmiş itirazdır. Borçlu kusuru olmaksızın süresi içinde herhangi bir sebeple itiraz edememişse, bu halin ortadan kalkmasından itibaren 3 gün içinde itirazda bulunabilir. Gecikmiş itiraza haczedilmiş mallar paraya çevrilinceye kadar başvurulabilir.

İTİRAZ SÜRESİ VE GECİKMİŞ İTİRAZ Borçlu gecikmesine sebep olan olayı ve itirazını icra mahkemesine yapar. İcra mahkemesi ilk olarak yapılan itirazın takibi durdurup durdurmayacağına karar verir. Zira gecikmiş itirazın haklı olup olmadığı henüz bilinmediğinden takip itiraz ile beraber kendiliğinden durmaz. Borçlunun mazereti kabul edilmezse takibe devam edilir. İtiraz ret edilir. Borçlunun mazereti kabul edilirse daha önce durmasına karar verilmiş olmasa bile takip durur. Borçlunun malları haczedilmişse alacaklı tebliğ veya tefhimden itibaren 7 gün içinde itirazın bertaraf edilmesi için icra mahkemesine yada genel mahkemeye başvurmalıdır. Aksi halde haciz kalkar(m. 65/5).

İTİRAZ SÜRESİ VE GECİKMİŞ İTİRAZ borçlunun mazereti kabul edilen duruşmada alacaklı sözlü olarak itirazın kaldırılmasını talep edebilir. Bu durumda itirazın kaldırılmasını icra mahkemesi inceler(m. 65/4). Alacaklı bunu yapmasa bile 6 ay içinde itirazın kaldırılması yoluna başvurabilir. Gecikmiş itiraz usulsüz tebligattan farklıdır. Usulsüz tebligatta 7 günlük süre hiç işlemez. Gecikmiş itiraz da ise tebligat usulüne uygun yapılmış ancak borçlu elinde olmayan sebeplerle itirazda bulunamamıştır.

İTİRAZIN SONUÇLARI Süresinde ve usulüne uygun itiraz ile birlikte takip kendiliğinden durur. Gecikmiş itirazda ise daha önceden takibin durmasına karar verilmediyse mazeretin kabulü halinde takip kendiliğinden durur. Borçlu kısmi itirazda bulunmuşsa itirazda bulunduğu kısım için takip durur, itirazda bulunmadığı kısım içinse takibe devam edilir. İtiraz üzerine duran takibe itiraz bertaraf edilinceye kadar devam edilemez. Böyle bir durumda alacaklı icra mahkemesinde itirazın kaldırılması yoluna yada genel mahkemelerde itirazın kaldırılması davasına müracaat edebilir.

İTİRAZIN SONUÇLARI İcra takibi m. 68-68/b de sayılan belgelerden birine dayanıyor ve alacaklı elinde de bu belgelerden biri varsa alacaklı icra mahkemesinde itirazın kaldırılması yoluna başvurabilir. Elinde bu belgelerden biri bulunmayan alacaklı ancak genel mahkemelerde itirazın iptali davasını açabilir. Gerek itirazın iptali davasında gerekse itirazın kaldırılması yolunda itiraz edilen alacak için başvuru yapılabilir. Takip konusu yapılmayan ve dolayısıyla da itiraz edilemeyen alacak için itirazın iptaline yada itirazın kaldırılmasına başvurulamaz. Aksi halde alacak miktarı arttırılmış olur.