Karot Hakkında Herşey Mevcut bir betonun karakteristik basınç dayanımının tespiti, en gerçekçi olarak, betondan karot numunesi alınıp bu numunenin serbest basınç deneyine tabi tutulmasıyla yapılabilmektedir. Ancak karot numunesi alımı mevcut yapıyı tahrip ettiğinden (özellikle bina türü yapılar için) en son tercih edilmesi gereken ve mutlaka bir inşaat mühendisi gözetiminde yapılması gereken bir yöntemdir. Karot alımı, 1999 Marmara depreminden sonra, hasarlı yapıların onarım-güçlendirme projelerinin yapılmasında yaygın olarak kullanılır olmuştur. Ancak bir çok durumda olduğu gibi; bu yöntemin kullanımında eksikliler ve hatalar görülmekte veya sonuçlar doğru değerlendirilememektedir.

Karot Hakkında Herşey Karot alımı, tahribatlı bir yöntemdir ve her koşulda yapıya zarar verir. Karot numunesi, elemana ve yapıya önemli hasar vermeden ve yapıyı riske atmadan mühendislik kaidelerine uygun bir şekilde alınmalıdır. Yapının ve yapı elemanlarının taşıma gücünü etkilemeyecek yerler seçilmelidir. Karot alınmadan önce yapılması gereken bir kaç dizi işlem vardır. Bunların başında karot alınacak yapı elemanında yatay ve düşey doğrultuda donatılar röntgen cihazı ile tespit edilir. Amaç donatıyı kopararak yapı elemanına zarar vermemek aynı zamandada sağlam bir karot numunesi elde etmektir. Sağdaki şekilde görüldüğü üzere donatı tespiti yapılmış ve karot donatıların arasında bir bölgeden alınacaktır.

Karot Hakkında Herşey Kullanılacak karot bıçağı çapı; Numune alınacak betonun en büyük dane çapının üç katına eşit veya büyük olmalıdır. Ø50mm karot bıçağı, en iri agrega çapından ve beton mukavemetinden eminsek kullanılmalıdır. Röntgen cihazı ile yatay ve düşeydeki donatıları belirledikten sonra karot makinesi dübel vasıtası ile sabitlenir. Dübel tutmayan veya tutmakta zorlanan betonlardannumune alınmamalı betonun bu durumu özenle not edilmelidir.

Karot Hakkında Herşey Numune boyunu tayin ederken, karotun başlık yapılırken tıraşlanacağı göz önüne alınmalıdır. Standart basınç deneyine tabi tutulacak tıraşlanmış ve başlık yapılmış numunenin L/d oranı 1.0 ile 2.1 arasında olmalıdır. Numune, kesitine dik doğrultuda donatı içeriyorsa basınç deneyi için kullanılmaz. Numune, kesitine paralel doğrultuda donatı içeriyorsa basınç deneyi için kullanılıp kullanılmayacağı mühendisin tecrübesine kalmıştır. İçinde donatı bulunan numuneler, donatı bulunmayana göre daha düşük dayanım verirler. Bu durum hesaplarda göz önünde bulundurulmalıdır. Elektrik ve su bağlantısını da yaptıktan sonra numune alma işlemine geçilebilir.

Karot Hakkında Herşey Su, betonu kesme anında ortaya çıkan parçaları çabuk temizleyecek tazyikte ayarlanmalıdır. Su şiddeti az olduğunda bıçak betona sıkışıp makinenin motorunun yanmasına sebep olabilir. Numune alınacak mekandaki mevcut tesisata (elektrik,telefon, su,vb.) dikkat edilmelidir. Numune alırken karot makinesinin kolu sabit hızla çevrilmelidir aksi halde numune çapında farklılıklara sebep olacak etkiler yaratabilmektedir.

NUMUNE ALINACAK YERLERİN TESPİTİ Karot Hakkında Herşey NUMUNE ALINACAK YERLERİN TESPİTİ Numune alınacak elemanların seçiminde öncelik sırasışu şekilde olmalıdır; • Yapısal elemanlarla aynı betona sahip yapısal olmayan elemanlar (parapet, bölme duvar, vb.) • Perde • Kolon • Kiriş/Döşeme

Karot Hakkında Herşey Perde ve kolonlardan alınacak numuneler için şartlar • Mümkün olduğunca elemanın düşey ekseninden orta noktasından - alınmalıdır. • Kenar ve köşelerden kesinlikle alınmamalıdır. Eleman kenarlarına en fazla 18 cm yaklaşılmalıdır. • 30 x 60 cm’den daha küçük ebatlı kolonlardan numune alınmamalıdır. • 45 cm’den kısa kenarlardan alınmamalıdır. • Numune alınacak elemanın taşıdığı eksenel/moment yük düzeyleri dikkate alınmalıdır. Narin elemanlardan kesinlikle numune alınmamalıdır. Bu amaçla yapının kenar/köşe kolonları tercih edilebilir. • Elemanların moment sıfır noktasından alınmalıdır. Düşey elemanlar için kabaca; - Zemin katta ‘ alttan L/3 mesafeden Normal katlarda ‘alttan L/2 mesafeden alınabilir. Kirişlerden alınacak numuneler için şartlar • Betonun çekme dayanımı ihmal edildiğinden kirişlerin çekme bölgelerinden numune alınmalıdır. • Açıklık ortasında kiriş alt kenarına yakın yerlerden alınabilir. • Mesnetler yoğun olarak donatıldıklarından genelde karot almak mümkün olmamaktadır. Döşemelerden alınacak numuneler için şartlar • Döşemeler geniş yüzeyler olduğundan, döşeme betonları priz süresince yeteri kadar kür edilememektedirler. Bu yüzden aynı binadaki döşeme beton basınç dayanımı, kolon basınç dayanımından daha düşük çıkabilmektedir. • Döşeme kalınlıkları genelde gerekli karot boyunu sağlamamaktadır. • Döşeme kaplamaları, karot makinesini sabitlemekte zorluk çıkarmaktadırlar. (granit, mermer, seramik, ahşap, vb.) • Kesim işlemi sonunda serbest kalan numunenin yere düşerek zedelenmemesi temin edilmelidir.

Karot Hakkında Herşey 3 1 2 4 Alınan karotların kesim işlemi titizlikle yapılmalıdır. Numunenin 1. kısımdan kesildikten sonra 3 ve 4 yönünde hiç oynatılmadan direk ters çevrilmelidir. Bu yöntem bize iki ucun birbirine paralel olmasını sağlayacaktır bu da başlığın daha düzgün yapılmasında bir etkendir.

Karot Hakkında Herşey Kükürt Eritme Potası Başlıklama öncesinde, numunenin başlık yapılacak yüzeyleri kuru ve temiz olmalı, yüzeylerdeki bütün gevşek parçacıklar uzaklaştırılmış olmalıdır.Yüzeyleri düzeltilen karotlara kükürt ve grafit taşı karışımından başlıklama işlemi yapılmaktadır. Düşük dayanımlı başlıklar, karot dayanımını düşürür. Yüksek dayanımlı harç ve yüksek dayanımlı kükürt kullanılarak yapılan ince başlık, dayanımı önemli derecede etkilemez. Uç yüzeylerinin aşındırılarak düzeltilmesi en iyi sonucu verir. Başlıklama malzemeleri arasındaki dayanım farkları Tablo da verilmiştir. Genel kanı ve buradaki sonuçlara göre de C35 üstü betonlarda kükürt başlık tercih edilmemelidir.

Başlıklama Malzemelerinin Dayanımı Karot Hakkında Herşey Başlıklama Malzemelerinin Dayanımı Başlıklama Malzemesi Basınç Dayanımı (MPa) Kükürtlü başlık (NFP 18 416) 35,6 Mpa Yüksek dayanımlı başlıklama malzemesi 62 Mpa 50x50mm küpler dökümden 90 dakika sonra

Karot Hakkında Herşey Başlık, mümkün olduğu kadar ince olmalı, kalınlığı 5 mm'yi geçmemelidir. Ancak küçük mertebede bölgesel kalınlık sapmalarına izin verilebilir. Karot çapı, karot uzunluğunun yarısı ve dörttebir noktalarından, birbirine dik iki doğrultuda ölçülmelidir. Karot uzunluğu, teslim alındığı haliyle en büyük ve en küçük uzunluk değerleri ve uçlarının düzeltilme işlemleri tamamlandıktan sonraki uzunluğu ölçülmelidir. Bu ölçümler %1 doğrulukla yapılması gerektiğinden basit bir cetvel ile değil kalibrasyonlu bir kumpas ile yapılmalıdır. Ayrıca diklikten sapmaların yüzey düzgünlüklerinin belirlenmesi için kalibrasyonlu bir dik gönye ve bir kıl gönye ile sentil kullanılmalıdır.

Karot Hakkında Herşey Burada dikkat edilmesi gereken numune başlıklamadan sonra yukarıda verilen toleransların sağlanmasıdır. TS EN 12504‐1’ e göre Karot Basınç dayanımı Deney raporunda özelikle yukarıda yapılan ölçümlere de yer verilmeli ve numuneler kesinlikle TS EN 12390‐1 de belirtilen toleranslara uygun olmalıdır. Aldığımız karot numunesi C25 betondan alınmıştır bu sebeple başlıklamada grait kullanılmamıştır. Kükürttün erime noktası 116 Cº dir bu sebeple pota sıcaklığını 120 Cº ye ayarlamak yeterli olacaktır. Kükürt erime noktasına ulaşıncaya kadar başlıklarımızı yağlamalıyız bu sayede başlıklanan karotlar başlıktan çok daha rahat çıkacaktır.

Karot Hakkında Herşey Kükürt eridikten sonra biraz hızlı davranmamız gerek çünkü oda sıcaklığında kükürt 2 ile 5 sn içinde donacaktır. Başlıklama tabakasına erimiş kükürdü boşalttıktan hemen sonra hazırladığımız karot numunesinin baş kısımları, tabla düzlemine dik olan borulara yatay olarak denk gelecek şekilde aynı zamanda borulara temas ederek aşağı doğru tablaya oturtulur ve kürkürt başlıklama 1. baş kısmına yapılmış olur.

Karot Hakkında Herşey Numunenin her iki uç yüzeyine yapılan başlıkların, numune yüzeyine tam olarak yapışıp yapışmadığı kontrol edilmelidir. Yapılan muayenede, başlıktan, başlık altında boşluk olduğunu belirten ses gelmişse, başlık sökülmeli ve numune yeniden başlıklanmalıdır. En son başlık yapıldıktan sonra, basınç dayanımı deneyi yapılıncaya kadar en az 30 dakika geçmiş olmalıdır.

Karot Hakkında Herşey Deneyin tatmin edici doğrulukta yapıldığının Kırılmış Yüzeyin İncelenmesi Deneyin tatmin edici doğrulukta yapıldığının göstergesi olan numune kırılma tipine örnekler; silindir numuneler için şekilde gösterilmiştir.

Karot Hakkında Herşey Kırılmış Yüzeyin İncelenmesi Tatmin edici bulunmayan kırılma şekli, aşağıda verilenler nedeniyle meydana gelmiş olabilir: Deney işlemlerinde yeterli itina gösterilmemesi, özellikle numunenin yükleme başlığına merkezî şekilde yerleştirilmemesi Silindir numunelerde, beton numune kırılmadan önce, başlıkta meydana gelen çatlama veya kırılma. Deney makinesinin kusurlu olması