UCLG-MEWA ÇEVRE KOMİTESİ TOPLANTISI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTLER FORUMU Enerji Üretimdeki Fırsatlar ve Kaynağında Azaltma Dr. Mevlüt Fatih Peker Proje ve İş Geliştirme Müdürlüğü

DÜNYA ve AVRUPA GENELİNDE EVSEL KATI ATIK YÖNETİMİ Toplam: 783.000.000 ton/yıl Toplam: 241.000.000 ton/yıl Kaynak: A Global Review of Solid Waste Management, The World Bank, 2012 Kaynak: Eurostat, 2012 (European Commission)

TÜRKİYE’ DE EVSEL KATI ATIK YÖNETİMİ İSTANBUL Düzenli Depolama 14.484.000 ton (%56) Kompost 300.000 ton (%1) Toplam: 25.845.000 ton/yıl Toplam: 6.424.000 ton/yıl Kaynak: İSTAÇ A.Ş, 2014

İSTANBUL ATIK DÖNGÜSÜ Evsel atığın taşınması Evsel atığın toplanması 17.500 ton/gün Evsel atığın taşınması Ayrıştırma 1.000 ton/gün Kompost Tesisi 500 ton/gün Biyokurutma Tesisi 1.500 ton/gün Kompost Park ve bahçelerde kullanımı Geri kazanım, ATY, SRF Evsel atığın düzenli depolanması 14.600 ton/gün Enerji üretimi 41,5 MW/sa

KAYNAĞINDA AZALTMA KAYNAĞINDA AZALTMA

HORİZON PROGRAMI Prewastec KONSORSİYUMU No Katılımcı Adı Kısaltması Ülkesi Organizasyon Yapısı 1 Centro de Investigación de Recursos y Consumos Energéticos - Koordinatör CIRCE İspanya Araştırma Merkezi 2 Zaragoza City Council AYZ Belediye 3 PROXIMIA - Havas Media Red de Agencias Locales PROX KOBİ 4 SP Technical Research Institute of Sweden SP İsveç 5 Keep Sweden Tidy Foundation KSTF Sivil Toplum Kuruluşu 6 Malmö Stad MDWM 7 C-Tech Innovation CTECH İngiltere 8 University of Central Lancashire UCLAN 9 Merseyside Recycling and Waste Authority MRWA 10 Groundwork GW 11 Sultanbeyli Municipality SM Türkiye 12 Istanbul Environmental Management Industry and Trade Inc. ISTAC Büyük Ölçekli İşletme İsveç İngiltere İspanya Türkiye Proje kapsamında uygulama yapılacak şehirler; Merseyside (İngiltere), Zaragoza (İspanya), Malmö (İsveç) ve Türkiye’den İstanbul’dur.

HORİZON PROGRAMI Uygulama Örnekleri İstanbul (Türkiye) Eğitim Atık getirme noktası Atık getirme merkezi Eğitim Halkın katılımını teşvik İzleme ve değerlendirme İstanbul’da Planlanan Pilot Ölçekli Uygulama Örneği

Teknolojik Performans HORİZON PROGRAMI Beklenen Etkiler Yeni eko-yenilikçi iş modelleri Otomatize platformlar Ekonomik Teknolojik Performans Şirketler arası rekabet gücü Yüksek geri kazanım oranı PREWASTEC İşsizlik azaltımı Kaynakta ayrıştırma Yeni iş imkanları Sosyal / Endüstriyel İllegal atık bertarafında azalma Geri kazanım endüstrisinin canlanması Enerji tüketimi ve emisyon azaltımı Çevresel Yerel yönetimlerdeki strateji iyileştirmeleri Nihai depolanan atık miktarında azalma Halka açık alanlarda çöp azaltımı

DÜZENLİ DEPOLAMA SAHALARINDA DEPO GAZI YÖNETİMİ VE ENERJİ ÜRETİMİ

DEPO GAZI (LFG) Katı atık düzenli depolama sahalarında depolanan evsel atıklarda bulunan organik maddelerin, zamanla içeriğindeki oksijeni tüketerek, bu ortamda üreyen anaerobik bakteriler yardımı ile rutubetli ortamda oksijensiz (anaerobik) çürümesi sonucu oluşan gaz depo gazıdır.

DEPO GAZI (LFG)

ÇÖP GAZINDAN ENERJİ ÜRETİMİ TESİSLER Kömürcüoda Çöp Gazı Enerji Üretim Tesisi Odayeri Çöp Gazı Enerji Üretim Tesisi Kurulu Kapasite: 34 MW Kurulu Kapasite: 14 MW (İstanbul’daki araç sayısı: 3.284.483 Emisyon azaltımı araç toplamının % 25’i) 2011-2014 YILLARI ARASINDA GOLDSTANDART TARAFINDAN TESCİL EDİLMİŞ 3,5 MİLTON TON EMİSYON ULUSLARASI SATIŞ HAKKI BULUNMAKTADIR. 28 MWh 12 MWh MEVCUT ÜRETİM Hasdal Çöp Gazı Enerji Üretim Tesisi 2 MWh Seymen/Odayeri Enerji Üretim Tesisi Planlanan 17 MWh 34 MWh  Emisyon Azaltımı: 1.600.000 ton /yıl CO2 eşdeğeri  Trafikten Çekilen Araç Sayısı: 800.000 araç/yıl CO2 eşdeğeri

ATIKTAN ENERJİ ÜRETİMİ TERMAL BERTARAF SİSTEMLERİ YAKMA TESİSİ GAZİFİKASYON TESİSİ

İBB ATIK YAKMA ve ENERJİ ÜRETİM TESİSİ EVSEL ATIK YAKMA TESİSİ PROJESİ- ATIKTAN ENERJİ ÜRETİMİ 3.000 TON/GÜN İBB ATIK YAKMA ve ENERJİ ÜRETİM TESİSİ

ENDÜSTRİYEL ATIK GAZİFİKASYON TESİSİ PROJESİ GERİ KAZANIM (%7) KOMPOST (13%) RDF (% 22) ATIK (%20) MBT 1000 TON/GÜN 420 TON/GÜN ENDÜSTRİYEL ATIK 180 TON/GÜN EVSEL ATIK GAZİFİKASYON TESİSİ

ATIKTAN ENERJİ ÜRETİMİ BİYOLOJİK SİSTEMLER

BİYOMETANİZASYON TESİSİ PROJESİ Avrupa’da Tesis Sayısı (2013) : 14.563 Türkiye’de Tesis Sayısı (2014) : 15 (Atıksu arıtma Tesislerinde vb.) BİYOMETANİZASYON GÜBRE 90+90=180 Ton/Gün 40 + 40 2 MWh elektrik üretimi 2,5 MWh ısıl üretim Yemek Firmaları, Kurum Yemekhaneleri Hastaneler, Oteller, Lokantalar, Sebze ve Meyve Halleri

SONUÇ

TEŞEKKÜRLER..

KAYNAĞINDA AZALTMA

İSTANBUL EVSEL ATIK YÖNETİMİ 17.500 ton/gün 1.500 ton/gün 500 ton/gün 14.600 ton/gün

KOMPOST VE GERİ KAZANIM TESİSİ BİYOLOJİK PROSESLER KOMPOST VE GERİ KAZANIM TESİSİ MBT (MEKANİK BİYOLOJİK ARITMA) TESİSİ Tesis Kapasite: 500 ton/gün Tesis Kapasite: 1.500 ton/gün GERİ KAZANIM VE KOMPOST TESİSİ AKIŞ ŞEMASI

GAZİFİKASYON + KÜL ERİTME TESİSİ PROJESİ KAPASİTE 600 ton/gün YATIRIM MALİYETİ 145.000.000 € İŞLETME MALİYETİ 52 €/ton KALORİFİK DEĞER 12.57 MJ/kg ELEKTİRİK 23,4 MWh ATIK TÜRÜ RDF Endüstriyel atık

PET-ÇAPAK VE GRANÜL ÜRETİMİ – ATY TESİSİ PET-ÇAPAK TESİS KAPASİTESİ : 10 ton/gün PET-çapak ve granül ünitesinde elde edilen ürünler, ikincil hammadde olarak piyasaya sürülmektedir. Elde edilen granül, çöp kovası ve saksı gibi ürünlerin imalatında; PET çapak ise cam elyaf yapımında kullanılmak üzere yeniden üretim çemberine dahil olmaktadır. 4.000 kcal/kg ürün ATY TESİS KAPASİTESİ 96 ton/gün

İSTANBUL ATIK YÖNETİMİ MEVCUT DURUM-2014 BELEDİYE ATIĞI 17.500 TON/GÜN %100 GERİDÖNÜŞÜM MBT (KOMPOST+BİYOKURUTMA) KOMPOST BİYOKURUTMA 1.000 ton/gün 500 ton/gün 1.500 ton/gün %6 DÜZENLİ DEPOLAMA ODAYERİ + KÖMÜRCÜODA 14.600 ton/gün %11 %83 KAYNAĞINDA AYRI TOPLAMA VE SOKAK TOPLAYICILARI

AMBALAJ ATIKLARI YÖNETİMİ Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ile; ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının tekrar kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yolu ile bertaraf edilecek miktarının azaltılmasını amaçlamaktadır. Atıkların verimli bir şekilde kaynağında ayrı toplanması için; Tek elden yönetimin sağlanması; Koordinasyon yerine Belediyelere sorumluluğun verilmesi Kentsel dönüşüm sürecinde atık yönetimini de içeren altyapının oluşturulması Yeterli kapasiteyi sağlayacak tesis alanlarının oluşturulması, Getirme merkezlerinin tesis edilmesi gibi Yetkilendirilmiş kuruluş desteklerinin artırılması Güçlü bir finansman ve maliyet modelinin hazırlanması Farkındalığın artırılması Alternatif teknolojilerin kullanılması gerekmektedir. Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı Toplanması Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı biriktirilmesi Ambalaj atıklarını ayrı toplama sistemi Ayrı toplama ekipmanları Ambalaj atığı aktarma merkezi

AVRUPA’DA AMBALAJ ATIĞI YÖNETİMİ Oluşan AA Miktarı : 80.000.000 ton/yıl Geri Dönüşüm : 52.000.000 ton/yıl 2020 hedefi 2030 hedefi 2025 hedefi Kaynak: Eurostat, 2012 (European Commission)/ Last Update :23.03.2015 Ambalaj Atıkları Direktifi, 94/62/EC, 2014

TÜRKİYE’DE AMBALAJ ATIĞI YÖNETİMİ AMBALAJ ATIĞI GERİ KAZANIM HEDEFİ (%)* Oluşan AA Miktarı : 6.000.000 ton/yıl Geri Dönüşüm : 1.000.000 ton/yıl Yıllar Cam Plastik Metal Kâğıt/ Karton 2005 32 30 20 2010 37 2015 48 2018 56 2020 60 2015 hedefi 2020 hedefi 2018 hedefi *Kaynak: Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği

AMBALAJ ATIKLARI YÖNETİMİ - İSTANBUL 2015’te 1.000 ton/gün 2024’te 3.500 ton/gün

AMBALAJ ATIĞI YÖNETİMİ-İSTANBUL TOPLANAN AMBALAJ ATIĞI MİKTARI (ton)

AMBALAJ ATIKLARI YÖNETİMİ-EĞİTİM- İSTANBUL 2006 -2011 1.000.000 ÖĞRENCİ 2024 2.500.000 ÖĞRENCİ 2006 -2011 140.000 KONUT + İŞYERİ 2024 1.000.000 KONUT + İŞYERİ