İLETİŞİM BECERİLERİNE GİRİŞ ÖĞR.GÖR. ÖZNUR YÖRÜMEZOĞLU 1.hafta

İletişim Tanımı Murdock ve Scutt, iletişimi, “iki veya daha fazla kişi arasında sözlü olarak ya da beden ifadeleriyle gerçekleşen ve amacı bir eylemin, fikrin ya da düşüncenin gerçekleşmesini etkilemek olan bilgi alışverişi” olarak tanımlamıştır. Dökmen ise, iletişimi “bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma süreci”olarak tanımlamıştır. Adair, iletişimi “bir kişinin diğer kişilerle bağlantı kurma yoluyla kendini anlatması “olarak ifade etmektedir.

İletişim Tanımı Tanımlar incelendiğinde; Genellikle iki veya daha fazla kişi ya da grup ve bunlar arasındaki mesaj alışverişine vurgu yapıldığı görülmektedir. Bu tanımlar ışığında iletişimi iki yada daha fazla kişi ya da grup arasında bilgi, duygu, düşünce ve davranışların aktarıldığı bir süreç olarak tanımlamak mümkündür.

İletişim Tanımı "Communication" sözcüğü, Latince'deki communicatio'un karşılığıdır. Dilimizde kullanımı giderek yaygınlaşan "iletişim" kavramının yerine, yakın zamanlara kadar "haberleşme" ile Fransızca ve Almanca'dan dilimize geçen "komünikasyon" (Communication) sözcükleri kullanılıyordu.

İletişim Tanımı İletişim; gerçeklerin, hislerin, düşüncelerin, karşılıklı bir alışverişidir. İletişim; anlama, duyma ve duyurma, düşünme ve düşündürme, bilgi alma ve bilgi vermektir. İletişim, insanın kendini sosyal bir varlık olarak ifade etmesi için zorunludur. 

Tarihsel gelişimde aşağıdaki basamakları değerlendirelim: 14: Romalılar posta hizmetini kurdu. 37: Helyograf: İlk Roma İmparatoru Tiberius tarafından mesajları göndermek için aynalar kullanıldı. 100: İlk ciltli kitaplar üretildi. 305: Bildiğimiz gibi Çin'in MÖ 105 yılında Tsai Lun tarafından icat ettiği kağıt için 305 yılında ilk ahşap baskı makineleri üretildi. Semboller ahşap bir blok üzerine oyulmuştu ve toplu basım işlemlerinde kolaylık sağladı.

Tarihsel gelişimde aşağıdaki basamakları değerlendirelim: 765: Japonya'da ilk resim kitabı basıldı. 950: Kağıt Avrupa’da ilk olarak İspanya'da kullanıldı. 1450: Avrupa'da ilk gazete basıldı. 1560: Görüntü almak için karanlık oda icat edildi. Görüntü çabuk bozuluyordu, kalitesizdi ve oldukça ilkeldi. 1831: Joseph Henry ilk elektrikli telgrafı icat etti.

Tarihsel gelişimde aşağıdaki basamakları değerlendirelim: 1938: Televizyon yayınları gerçek anlamda başladı. 1976: Apple ev bilgisayarını icat etti. 1979: İlk cep telefonu iletişim ağı Japonya'da başladı. 1981: IBM PC (Personal Computer) satmaya başladı. – İlk dizüstü bilgisayarlar satışa sunuldu. 1985: Cep telefonları yaygın hale geldi.

İletişimin önemi İletişim, insan hayatının her anını kapsayan, insanların belirli ilişkileri sürdürmeleri ve bir yapı içinde anlaşmalarını sağlamak için gerekli olan temel bir öğedir. Toplumsal yapı içerisinde iletişime ihtiyaç duyulmayan hiçbir alan yoktur.

İletişimin önemi Bugün için iletişim bireysel ve toplumsal açıdan büyük önem arz etmektedir. Çünkü iletişim, bireyin yaşamını daha anlamlı hale getirmekte ve kolaylaştırmaktadır. İletişim becerileri bireyin iş ve sosyal yaşam niteliği üzerinde önemli etkiye sahiptir.

İletişimin özellikleri İletişimin temel özellikleri şunlardır: Bilinçli ya da bilinçsiz olarak gerçekleşebilir. Kullanılan sembollere, alıcı ve kaynak farkı anlamlar verebilir. Sözcüklerle ve beden diliyle gerçekleşir. Geri – bildirme gereksinim duyan çift yönlü bir eylemdir. Meydana geldiği ortamdan etkilenir.

İletişim sürecinin temel öğeleri

İletişim sürecinin temel öğeleri KAYNAK VE KODLAYICI İLETİ KANAL KOD AÇICI - ALICI ALGILAMA VE DEĞERLENDİRME (filtre) GERİ BİLDİRİM (feedback)

İletişim sürecinin temel öğeleri KAYNAK: Genelde gazete, kitap, radyo, televizyon, gibi kitle iletişim araçlarından da “kaynak” gibi söz edilirse de, bunlarda asıl kaynak, iletileri seçen, hazırlayan kişi ve gruplardır. Kısaca kaynak, konuşan, yazan, çizen, yüz ve beden hareketleri yapan bir birey ya da gazete, radyo-tv televizyon, resmi\özel kuruluşu vb. örgütler olabilir.

İletişim sürecinin temel öğeleri KODLAYICI: İletilerin iletişim araçları ile gönderilmesi durumunda kodlanması gereklidir. Kodlanma sinyaller veya semboller yardımıyla yapılır. Kodlamada her simge veya sinyal farklı bir bilgiyi ifade eder. Kaynak, iletmek istediği fikrini dil, resim veya resim gibi simgelerinden birini seçerek gerçekleştirebilir. Örneğin kaynak olarak kişi, grup, kurum, ya da örgüt iletmek istediği mesajı sözcüklerle, hareketlerle, seslerle, mimiklerle vb. simgelerle iletirler.

İletişim sürecinin temel öğeleri Kaynaktan uyarıcıya gönderilen uyarı ya da bir düşüncedir. Sözsel, görsel, tensel, görsel-işitsel vb. olabilir. İletinin iyi anlaşılabilmesi, kaynağın özelliğine bağlıdır. Kaynak, iletinin alıcılar tarafından iyi ve doğru anlaşılması için kullanacağı dille veya diğer simgelere özen göstermelidir. Aksi taktirde, ileti algılansa bile asıl amaç anlaşılmamışsa normal bir iletişimden söz edilemez.

Bilgi veya düşüncelerin hiçbir yoruma yol açmayacak şekilde sistematik olarak aktarılması gerekir?

İletişim sürecinin temel öğeleri İleti anlaşılır olmalıdır. İleti açık olmalıdır. İleti doğru zamanda iletilmelidir. İleti uygun kanalı izlemelidir. İleti kaynak ve alıcı arasında kalmalıdır.

İletişim sürecinin temel öğeleri KANAL: Kanal, iletinin gönderilmesinde kullanılan araçtır. Yani kaynak ile ileti alma durumunda bulunan kişiyi birleştiren bir bağdır. İletinin gönderilmesinde kullanılan iletişim araçları aynı zamanda kanal işlevi görür. Örneğin televizyon, radyo, gazete vb. kitle iletişim araçları iletileri gönderen alan yada yayan fizik yada teknik araçlardır.

İletişim sürecinin temel öğeleri ALICI: İletinin iletilmek istendiği kişi ya da gruplardır. Alıcı, kaynaktan gelen iletileri alır ve bunlara sözlü, sözsüz tepkide bulunur. Alıcı durumunda bulunan kişinin iletiyi çözmesi ve alıcıya kaynak tarafından aktarılmak istenen bilgiye yakın bir anlam vermesi başarılı bir iletişimle mümkün olabilir.

İletişim sürecinin temel öğeleri ALGILAMA VE DEĞERLENDİRME (filtre): Algılama bilgiyi, mesajı yorumlamada kullanılan zihinsel ve duyumsal bir süreçtir. Algı ise duyu organlarından beynimize ulaşan verilerin örgütlenmesi yorumlanması ve anlamlandırma sürecidir. Duyu organlarımıza ulaşan veriler, algılama olmaksızın tek başlarına bir şey ifade etmezler. Bunların bir anlam ifade edebilmeleri için verilerin algılanması gerekir. Bize ulaşan duyumlara algılama sonucu tepki gösteririz.

İletişim sürecinin temel öğeleri GERİ BİLDİRİM (feedback): İletişim sürecinin son unsuru, geri bildirimdir. İletişim, döngüsel bir süreçtir. Bir mesaj göndericiden alıcıya, sonra tekrar göndericiye geri bildirim yoluyla iletilir. Geri besleme, kısaca alıcının tepkisinin göndericiye aktarımıdır ve mesajı alanın sorumluluğundadır. Geri besleme, iki yönlü bir uyarıcının ortaya çıkmasının zorunlu bir unsurudur.

İletişim sürecinin temel öğeleri GERİ BİLDİRİM (feedback): Etkin iletişim, pozitif geri bildirim sayesinde kurulabilir. Pozitif bir geribildirim iletişim sürecinde şu anlama gelir: Mesaj alınmıştır. Mesaj algılanabilmiştir Mesaj doğru bir biçimde yorumlanmıştır. Alıcı gelecek adım(geri bildirim) için hazırdır.

İletişim sürecinin temel öğeleri GERİ BİLDİRİM (feedback): Geri bildiriminin etkinliğini arttıran bazı faktörler şunlardır: Etkin bir geri bildirim, gönderici ve alıcı arasında doğru bilgi temelinde gerçekleşmelidir. Geri bildirim, alıcıya aldığı mesajı değerlendirecek kadar zaman tanımalıdır. Geri bildirim, alıcının onu anlayıp anlamadığını ölçmelidir. Geri bildirim, alıcının özel bir zamanına denk düşmemelidir.

İletişim sürecinin temel öğeleri GERİ BİLDİRİM (feedback): Geri bildirimin olmadığı bir iletişim “tek yönlü iletişimdir” Geri bildirim bir tür kontrol mekanizmasıdır. Ve iletişim sürecini etkinleştirir. Etkin bir geribildirim: Kaynağa yardımcı olmayı amaçlar. Mesajın tam bir karşılığıdır. Zamanlaması tamdır. Kaynağın amacına ulaşmasını sağlayacak kadar açık ve seçiktir. Yapıcıdır ve davranış üzerinde durur.

İletişim sürecinin temel öğeleri GERİ BİLDİRİM (feedback): Geri besleme etkin iletişime şu katkıları sağlar: İletişim sürecinin etkinliğini arttırır. İletişim sürecinin çalışmasını ve düzenli olmasını sağlayan bir çeşit oto kontrol mekanizması rolü oynar. Önemli bir motivasyon ve ödül aracıdır.

İletişim sürecinin temel öğeleri GERİ BİLDİRİM (feedback): İki tür geribildirimde bulunur: Negatif geri bildirim: Negatif geri bildirim kaynağın mesajına hedefin olumsuz yanıtıdır. Hedef kaynağa verdiği mesajı algıladığını, ancak ona karşılığının olumsuz olacağını bildirmesi durumunda negatif geri bildirim söz konusudur. Pozitif geri bildirim: Pozitif geri bildirim, kaynağın mesajına, hedefin olumlu karşılığıdır. Pozitif geri bildirim kaynak ile hedefin mesaja aynı anlamı vermeleri durumunda ortaya çıkar.

İletişimin fonksiyonları ENFORMASYON: Kişisel, çevresel, yerel, ulusal ve uluslar arası koşulları anlamak, bilinçli tepkiler gösterilmesi ve doğru sonuçlara ulaşmak için gerekli olan haber, veri, bilgi, mesaj, fikir ve yorumların toplanması, depolanması, işlenmesi ve yayılması.  SOSYALİZASYON: Kişilerin, içinde yaşadıkları toplumun etkin üyeleri olarak faaliyet göstermelerini sağlayarak, toplumsal bağlılığı ve bilinci besleyecek genel bilgi birikimini oluşturmak ve böylelikle, toplumsal yaşama aktif bir şekilde katılmalarına izin vermek,

İletişimin fonksiyonları TARTIŞMA: Karşılıklı fikir birliğini ve alışverişini kolaylaştırmak ve kamuoyunu ilgilendiren konularda farklı görüşleri netleştirmek için gerekli ortamı oluşturmak, genel kabul gören tüm yerel, ulusal ve uluslar arası konularda daha geniş bir kamuoyu ilgisi ve katılımı sağlamak, EĞİTİM: Yaşamın tüm aşamalarında entelektüel gelişme, kişilik oluşumu, kişisel yetenek ve kapasitenin gelişimi için bilgi aktarmak, KÜLTÜREL GELİŞME: Geçmişin mirasını korumak amacıyla, kültürel ve sanatsal ürünlerin yayınlanması, bireyin ufkunun genişletilmesi, hayal gücünün, estetik gereksinmelerinin ve yaratıcılığının canlandırılması yoluyla, kültürel gelişimin sağlanması,

İletişimin fonksiyonları ENTEGRASYON: Tüm insanların, grupların ve ulusların birbirlerini tanıma ve anlamalarını sağlamak, kendileri dışındakilerin yaşam koşullarını, görüşlerini ve isteklerini değerlendirebilmek için gereksinim duydukları farklı mesajlara ulaşmalarını sağlamak. BİLGİ SAĞLAMA İŞLEVİ: Bilgi alışverişi, iletişimin en temel işlevi olarak kabul edilir. Bilgi, bireyin toplumsallaşması ya da bireyin çevresi ile uyumlu bir ilişki kurması için gereklidir. Diğer yandan, örgütün amaçlarını gerçekleştirmek amacıyla, birtakım faaliyetlerin gerçekleştirebilmesi için, iş görenlerin; neyi, nasıl ve neden yapacaklarını bilmeleri için bilgiye ihtiyaç duyarlar.