ENM 307 YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Dersin Koordinatörü:. Prof. Dr ENM 307 YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Dersin Koordinatörü: Prof. Dr. Orhan TORKUL Dersin Yardımcıları: Arş. Gör. İhsan Hakan SELVİ Arş. Gör. Mehmet TAŞ 4. Hafta Ders Notu

Öğrenme Çıktıları Dijital şirket, e-işletme kavramlarının tanımlanması İnternet teknolojisinin değer ifadelerini ve iş modellerini nasıl değiştirdiğini analiz etmek E-ticaret kavramının tanımlanması E-ticaret uygulama şekillerinin ve modellerinin açıklanması E-ticaretin iş hayatına, ekonomik ve sosyal yaşama olan etkilerini analiz etmek Dijital girişim modellerinin meydana getirdiği fırsat ve tehditleri belirlemek

BÖLÜM 4 Dijital İşletme: E-İş ve E-Ticaret

Giriş Günümüzde teknoloji alanındaki gelişmeler çeşitli dijital girişimleri de beraberinde getirmiştir. Dünya çapındaki bilgisayarların internet aracılığıyla birbirine bağlanması, işletmelerin mallarını tanıtmasından satmasına, bankacılık uygulamalarına, ithalattan ihracata kadar tüm alanları çok önemli bir şekilde etkilemektedir. E-işletme, e-ticaret, e-devlet vb. dijital girişimler özellikle internet, intranet ve ekstranet aracılığıyla uygulama fırsatı bulmuşlardır. Dijital girişimler hızla artmaya devam etmekte ve yeni girişim modelleri ortaya konmaktadır.

Dijitalliğin Tanımı Fransızca Digital sözcüğünün karşılığı olarak dilimize geçen Dijital sözcüğünün Türkçe karşılığı Sayısal’dır. Dijitallik; on esaslı sayı sistemine ait sayıların makine diline çevrilerek, bilgisayar ve elektronik ortamda işlerin yürütülmesi ve kullanılmasıdır. Dijitallik günlük yaşantımızda da yerini almış ve buna ilişkin dijital imza, dijital noter gibi kavramlar geliştirilmiştir.

Dijital Şirket Kavramı Dijital şirket; işletmenin bütün müşterileri, satıcıları ve çalışanları ile olan önemli ilişkilerini baştan aşağı dijital ortamda sağlayan, şirket varlıklarını dijital yöntem ve araçlar aracılığıyla yöneten bir örgüttür. Temel iş süreci, şirketin birçok örgütle dijital ağlar aracılığıyla bağlantısını başarılı bir şekilde sağlar. Yeni ürünlerin geliştirilmesi, üretilmesi, siparişlerin alınması, çalışanlara iş verilmesi iş sürecine örnek olarak verilebilir. Entelektüel sermaye, temel beceriler, finans ve insan kaynakları gibi temel şirket varlıkları dijital araçlar aracılığıyla yönetilir.

Elektronik İşletme (E-İşletme) Elektronik pazar; çok sayıda satıcıyı ve alıcıyı bilgi, mal, hizmet ve ödeme değiş tokuşu için birbirine bağlayarak bütünleştiren bir bilgi sistemidir. Alım ve satım işlemleri dijital teknoloji aracılığıyla yapılmaktadır. Elektronik işletme; işletmenin faaliyetleriyle ilgili olarak kullanılan tüm bilgisayarların birbirine bağlanmasından ve özel bilgi ağından oluşan bir sistemdir. Bu yerel ağ ile, işletmelerin bütün birimlerinin ürettiği bilgileri, elektronik bir hızla, ortak olarak kullanmak mümkündür. E-iş sonucunda bir para akışı olmayabilir. E-ticarette ise elektronik ortamda para kazanacak aktiviteler bulunmaktadır.

Elektronik Ticaret (E-Ticaret) E-ticaret; bilgisayar ağları aracılığıyla ürünlerin üretilmesi, tanıtımının, satışının, ödemesinin ve dağıtımının yapılmasıdır. OECD’ye göre e-ticaret aşağıdaki eylemleri kapsayan bir süreç olarak tanımlanmaktadır: Ticaret öncesi firmaların elektronik ortamda bilgilenmesi ve araştırma yürütmesi, firmaların elektronik ortamda buluşması, Ödeme sürecinin yerine getirilmesi, Taahhüdün yerine getirilmesi, mal veya hizmetin müşteriye teslimi, Satış sonrası bakım, destek, vb. hizmetlerin temin edilmesi.

E-Ticaret Uygulama Şekilleri Piyasaya tanıtma faaliyetleri Satıcı pazar araştırması, ürün planlaması, ürünün reklamı, alıcının en iyi ürünü tespit edebilmesi Sözleşme akdi ile ilgili faaliyetler Alıcı önceden belirlenmiş ücret ve ödeme şartları ile sipariş verebilir, satıcı sipariş doğrultusunda işlemlere başlayabilir Malın alıcıya teslimini sağlayan lojistik işlemler konusunda iki taraf arasındaki haberleşme Ödemenin yapılması ile ilgili faaliyetler İşlemle bağlantılı kamu mercilerinin katılmasını gerektiren faaliyetler

E-Ticaret Uygulama Örnekleri Perakende ve Toptan Satışlar Gerçek Zamanlı Bilgi Sağlanması Danışmanlık Hizmetlerinin Sağlanması Video Konferans Hizmetleri Mali Hizmetlerin Sağlanması Elektronik Yer Ayırtma İşlemi Web TV ve İsteğe Bağlı Video İmkanı

E-Ticaret Modelleri İşletmeler Arası E-Ticaret: business-to-business (B2B), ör: Compaq şirketinin internet üzerinden bayilik ağı İşletme İle Tüketici Arasındaki E-Ticaret: business-to- consumer (B2C), ör: kitapyurdu.com üzerinden alışveriş Tüketici İle Tüketici Arasındaki E-Ticaret: consumer-to- consumer (C2C), ör: gittigidiyor.com üzerinden satış yapmak İşletme İle Devlet Kurumları Arasında E-Ticaret: business-to- government (B2G), ör: sosyal güvenlik kayıt işlemleri Bireyler İle Devlet Kurumları Arasında E-Ticaret: peer-to- government (P2G), ör: pasaport başvurusu Birey ile Birey Arasındaki E-Ticaret: peer-to-peer (P2P), ör: limewire, bearshare

E-Ticaretin İş Hayatında Etkilediği Faaliyetler Pazarlama, satış, promosyon Ön satış, taşeronluk, tedarik Finansman ve sigorta Ticari işlemler: sipariş, teslimat, ödeme Servis ve bakım Ortak ürün geliştirme ve çalışma Kamu ve özel hizmetleri kullanma Kamu ile ilgili işlemler: vergi, gümrük vb. Lojistik Kamu alımları, ihaleler Muhasebe Elektronik ortamdaki ürünlerin otomatik ticareti Anlaşmazlıkların çözümü

E-Ticaretin Ekonomik ve Sosyal Yaşama Etkileri İşletmeler arası rekabet artışı İşletmelerde genel maliyetlerde düşüş Tüketici açısından ürün seçeneklerindeki artış Aracısızlaşma ve yeni aracılar 7 gün 24 saat açık işletme Verimli ve etkin çalışma Firmanın iş organizasyonu ve modellerinde değişim Şeffaflık ve açıklık Tüketicinin pazar gücünde artış Pazar gücünün tüketiciye geçmesi Fiyatlarda düşüş Hızlılık

Dijital Girişim Modellerinin Meydana Getirdiği Fırsat ve Tehditler Fırsatlar Tehditler İşlem maliyetlerinde parasal tasarruf Mal ve hizmetlerin tesliminde zaman tasarrufu Satın alma sistemlerini birleştirme Sipariş işlemlerinde ve bürokraside azalma Müşteriler ve ortaklar arasında yakınlaşma Büyük ve küçük tedarikçiler Stok ve envanter sistemlerine etkisi Güven, güvenlik, gizlilik Organizasyonel değişim Yatırımın boşa gitmesi Vergileme sorunu Tüketicilerin korunması sorunu Yargısal sorunlar Entelektüel sermayenin korunmasıyla ilgili sorunlar Yasadışı yayınlarla ilgili sorunlar Altyapı sorunları Standardizasyon sorunları