Anne Sütünün Bebek Beslenmesindeki Yeri ve Önemi Prof.Dr Sevin Altınkaynak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

Gebelik - Laktasyon Besinler Antikorlar Hormonlar vs plasenta Fetus Doğum sonu Anne Sütü

İÇERİK Yaşamda Beslenme İnfant GIS’inin erişkinden farkı Besin gereksinimleri neden farklı? Enerji, protein mineral ve vitamin gereksinimi İnfantta beslenme şekil ve dönemleri Anne sütünün üstünlükleri Miktar ve içeriği etkileyen faktörler Anne sütünün proteinleri, karbonhidratları ve yağları Anne sütünün mineralleri, vitaminleri Anne sütünün büyüme faktörleri, enzim, hormon ve antienfektif faktörleri Anne sütü- inek sütü karşılaştırma Anne sütünün ileri yaşama etkileri Anne sütü kontrendikasyonları Yapay beslenme

Yaşamda Beslenme Transplasental beslenme Sütle beslenme Süt dışı besinler Erişkin tipi beslenme

Soğuk Zincir Gerektirmeyen Aşı Nedir

Anne Sütü A.S. Üç temel kaynak Bebeğin Fizyolojik 1.Laktositten primer olarak sentezlenen besinler 2.Annenin diyetinden gelen besinler 3.Annenin depolarından gelen besinler Bebeğin Fizyolojik Psikososyal gereksinimini 6 AY TEK BAŞINA ANNE SÜTÜ 2 YIL (APA,DSÖ) Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics 2012;120:827-41

Türkiye’de Anne Sütü ile Beslenme Durumu 1998 annelerin %95 değişik sürelerde AS Ek besinlere erken başlama %50 bebek 1 ayda ek besin Kırsal bölge beslenme süresi 3.4 ay fazla Eğitimsiz annelerin ES 8 ay daha fazla Tek başına anne sütü süresi……………….

Emzirme süresi 16 ay (TNSA ) WHO ve UNICEF < 4 ay AS alan %39 Annelerin %95- 97 emzirme 2.ay %68.9, 4- 5 ay %21.9 6 ay AS %20.8 Emzirme süresi 16 ay (TNSA ) WHO ve UNICEF < 4 ay AS alan %39 (Matern Child Nutr. 2012) ABD 6. ayda sadece AS %32.5 (Acta Paediatr 2012) ANNE VE BEBEĞE İLİŞKİN SORUNLAR

Laktasyon Başarısını Etkileyen Faktörler Anne yaşı >29 Emzirme eğitimi Parite > Cinsiyet Rooming- in TNSA 2008- 2003 %51.8-40.6 ilk 1 saat %84.8 1. gün Erken tensel temas (< 1saat) Normal Doğum Doğru emzirme tekniği Journal of Practice 2009 Biberon (%41) ve emzik (%43) J Clin Nurs 2008 Ek besinler (1-2 ay %23) TNSA 2008 (4.ay %61) Çocuk sağlığı ve Hastalıkları Der. 2009

İnfant GIS’inin erişkinden farkı Mide kapasitesi Doğumda 10-20 ml 1 yaşta 200 ml Mide asiditesi ilk birkaç ayda düşük Pepsin ilk 3 ayda düşük Tripsin, enterokinaz ve amilaz aktivitesi düşük

Besin gereksinimleri neden farklı? Bazal metabolizma yüksek Büyüme için fazladan enerji gerekli Yeni dokuların yapımı için protein, mineral ve vitamin gereksinimi Sindirim sisteminin farklı özellikleri

Enerji ve protein gereksinimi 0-6 ay :120 115 kcal/kg/gün 6-12 ay :110 100 kcal/kg/gün Protein 0-6 ay :2.2 1.9 gr/kg 6-12 ay :1.7 1.6 gr/kg Ballard O Morrow Al. Human Milk Composition: nutrients and bioactive factors. Pediatr Clin North Am 2013;60:49-74

Mineral gereksinimi Kalsiyum :400-600 mg/gün Fosfor :300-500 mg/gün Demir :İlk 6 ayda 6 mg/gün >6. Ay 10 mg/gün Çinko :İlk 6 ayda 3 mg/gün >6. Ay 5 mg/gün İyot :40-50 mgr Flor :Sudaki miktara göre (0.3 gr/litre) 0.25 mg/gün

Vitamin gereksinimi A vit : 375-400gr RE B1(Tiamin) : 0.3-0.4 gr B2 (Riboflavin) : 0.4-0.5 mg Niasin : 5-6 mg B6(Pridoksin) : 30-45 mg B12 : 0.3-0.5 gr C vit : 30-35 mg D vit : 400 IU K vit : 5-10 gr E vit : 3-4 mg

İnfantta beslenme şekil ve dönemleri 1.Anne sütü ile beslenme *Tek başına anne sütü ile beslenme *Anne sütünün egemen olduğu beslenme 2.Yapay beslenme 3.Weaning (ek gıdalara başlama) döneminde beslenme 4.Karışık beslenme

DOĞAL BESLENME ANNE SÜTÜ AĞIRLIKLI BİBERONLA BESLENME KARIŞIK BESLENME UYGUN ZAMANLI TAMAMLAYICI BESLENME

Anne sütünün üstünlükleri Yaşa ve fizyolojik özelliklere göre değişen yapı Büyüme faktörleri,anti-infektif faktörleri var Her koşulda verilebilme, kontaminasyon yok Allerjen değil NEC, GSE, Tip I DM, otit, diş çürüğü, PEM, obesite, atopi için önleyici Ekonomik Ruhsal iletişim sağlar Meme Ca riski az Kontraseptif etkili

Miktar ve içeriği etkileyen faktörler Gestasyon yaşı: Az ise uzun zincirli poliansatüre yağlar artar Laktasyon fazı: Erken ise fosfolipid ve kolesterol en yüksek Parite: Fazla ise endojen yağ asit sentezi düşük Miktar: Fazla ise düşük yağ miktarı Beslenme: Emzirme sonuna doğru yağ miktarı artar Maternal diyet: Yağ az ise endojen orta zincirli yağ asidi sentezi artar Maternal enerji durumu: Gebelikte kilo artışı yağ miktarını artırır

Anne sütünün proteinleri Giderek azalma eğilimi Kolostrum : 2.2 gr/dl Matür süt : 1.1 gr/dl Besleyici protein: 0.7 gr/dl Whey/kasein: Erken dönem : 90/10 Matür süt : 60/40 Geç dönemde : 50/50 Düşük fenilalanin ve metionin Yüksek glutamik asit ve taurin

BURADA FARK ETTİĞİNİZ DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR? SON SÜT ÖN SÜT Protein Protein Protein Yağ Yağ Yağ     Laktoz Laktoz Laktoz İLK SÜT (COLOSTRUM) OLGUNLAŞMIŞ SÜT

SÜTLER ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR ? ANNE SÜTÜ   İNEK SÜTÜ KEÇİ SÜTÜ Protein Protein Protein   Yağ                   Laktoz            

SÜTLER İÇİNDEKİ PROTEİN NİTELİKLERİ ARASINDAKİ FARK ANNE SÜTÜ   İNEK SÜTÜ       ANTİ EFEKTAN PROTEİNLER WHEY PROTEİNLER     % 80 KAZEİN   KESİLMİŞ SÜTÜN KATI KISIMLARI % 35 KAZEİN HAZMI KOLAY HAZMI GÜÇ

Anne sütünün proteinleri-2 Whey proteini: Alfa-laktoglobulin, laktoferrin, Lizozim, Ig, albumin içerir Allerjen olan beta-laktoglobulin yok Kazein miçelllerinin yapısı daha küçük Nonprotein nitrojen: üre, kreatinin, glikozamin, serbest a.a.ler: %25 12 ayrı nükleotid mevcut, protein utilizasyonunu artırır

Anne sütünün karbonhidratları Süt şekeri laktozdur Laktoz: glukoz + galaktoz Galaktoz beyin gelişim için gerekli Laktoz laktobasillus bifidusun kolonize olmasına yardımcı Glukoz, galaktoz ve oligosakkaritler

Anne sütünün yağları Emzirme sonuna doğru miktarı artar %98 trigliserid Çoklu doymamış ve esansiyel yağ asitlerinden zengin Yağ globulleri küçük, sindirimi kolay

SÜTLERDEKİ YAĞIN FARKLILIKLARI Lipaz Gereken yağ asidi ANNE SÜTÜ İNEK SÜTÜ

Anne sütünün mineralleri K, Na’dan fazla, böbrek solüt yükü düşük Ca düşük ancak emilimi yüksek Fe düşük, biyoyararlanımı yüksek Çinko emilimi yüksek Flor yeterli mi?

Anne sütünün vitaminleri K ve D vitamini dışında yeterli Vejeteryan anne bebeklerinde B12 eksikliği

SÜTLERDEKİ VİTAMİN FARKLARI ANNE SÜTÜ İNEK SÜTÜ B C A

Anne sütünün büyüme faktörleri GIS’de parçalanmazlar EGF (epidermal growth faktör) NGF (nerve growth faktör) İnsülin benzeri büyüme faktörü-1 Meme kaynaklı büyüme faktörü Koloni stimüle edici faktör Eritropoietin -transferin büyüme faktörü Taurin İnterferon

Anne sütünün enzim ve hormonları Lipaz (yağ sindirimi, antiprotozoal etki) Lipoprotein lipaz Galaktozil transferaz Sülfidril oksidaz Laktoperoksidaz Tiyosiyanat Bakteriyostatik Hidrojen peroksidaz GRH, TRH, T3, T4

Anne sütünün antienfektif faktörleri Sekretuar İg A Laktoferrin Lizozim Bakteriolitik enzimler Laktobasillus bifidus Oligosakkaritler

Oligosakkaritler Anne sütünün kaymağında GIS ve solunum mukozasına patojenlerin bağlanmasını önlerler (E. Coli,H.inf.,S. Pneumonia) Bifidus faktör olarak hareket ederler 100’den fazladırlar

Bileşim Anne sütü İnek sütü Enerji (kcal) 70 67 Protein (gr) 0.9 3.5 Kazein %40 %80 Whey protein %65 %21 Sistin/Metionin 2/1 1/3 Taurin (gr/dl) 30 - Nonprotein nitrojen %25 %5 Laktoz (gr) 7 5 Yağ (gr) 4.5 3.5 Minareller Ca (mgr) 34 120 Fosfor 15 95 Fe 0.1 0.05 Na (mEq) 0.7 2.5 K (mEq) 1.4 3.5 Böbrek solid yükü(mmol/l) 80 220

Anne sütünün ileri yaşama etkileri Obezite önlenebilir Koroner kalp hastalıkları önlenebilir Kognitif fonksiyonlar daha iyi Konuşma problemleri daha az Matematik skorları daha iyi IQ daha yüksek Çene-ağız bozuklukları, diş çürüğü az Otitis media daha seyrek İş ve evlilik hayatlarında daha başarılı

Anne sütü kontrendikasyonları Maternal infeksiyonlar: AIDS Kaviter Tbc Suçiçeği, Boğmaca Memenin herpetik ve sfilitik lezyonları Metabolik hastalıklar Galaktozemi Fenilketonüri Konjenital laktaz eksikliği Medikasyonlar

Yapay beslenme Kompozisyonları anne sütüne yakın Adapte ve yarı adapte formülalar Devam formülaları İnek sütü J Pediatr Gastroenterol Nutr 2010

Bir defada verilecek mama miktarı Yaş Miktar 1-2 hafta 60-90 ml 3 hafta-2 ay 120-150 ml 2-3 ay 150-180 ml 3-4 ay 180-210 ml 5-12 ay 210-240 ml

Günlük beslenme sayısı Yaş Sayı İlk hafta 6-10 1hafta-1 ay 6-8 1-3 ay 5-6 3-7 ay 4-5 4-9 ay 3-4 8-12 ay 3

Adapte formülalar Bitkisel yağ ilavesi ile modifiye edilmiş Linoleik asit yönünden zengin Nişasta içermez, karbonhidratı laktoz Whey/kazein oranı, osmolaritesi anne sütüne yakın Nükleoprotein, karnitin, taurin, ek demir içerir Preaptamil, Nutrilon-1, SMA-S26, Humana-1, Similac-1

Yarı adapte formülalar Protein içeriği, enerji dansiteleri yüksek Laktoz,mısır şurubu,sükroz takviyeli Osmolariteleri anne sütüne yakın Aptamil-1, Milumil-1, Humana-2 Guigoz-1, 4-6 aylar arasında beslenmede yeterli

Devam formülaları 4-6 aydan sonra çocuğun ihtiyaçlarını karşılayacak özellikte Whey/kazein: 20/80 Fe içeriği artırılmış Nutrilon-2, Aptamil-2, SMA-2, Guigoz-2, Humana-3, Milumil-2,

Soya bazlı formülalar Tüm nutrientleri içerir Endikasyonları Galaktozemi Primer laktoz eksikliği Sekonder laktoz intoleransı İnek sütü allerjisi ? Vejetaryen aile çocukları

Neden ilk yıl inek sütü verilmemeli? Protein içeriği yüksek Allerji Linoleik asit eksik Beyin, retina Laktoz düşük Ca emilimi az Ca/P dengesi bozuk Yağ emilimi az ADEK Yağ ve Ca emilimi bozuk Konstipasyon Fe içeriği az Antikor, probiyotik, nükleotid az İshal Bazı antikorlar Otoimmun hast. Hiperosmolar Renal yük

İnek sütü İlk ay  Yarı yarıya 1-4 ay  2 süt + 1 su %3 bitkisel sıvı (1 çay kaşığı) %5 sofra şekeri (1 tatlı kaşığı) 4 aydan sonra sulandırılmamalı 400 ü D vit, 30 mg C vit, 2 mg/kg demir