PEDİATRİDE İLAÇ GÜVENLİĞİ PROF.DR. NURSAN ÇINAR Sakarya Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD MART 2015

Hemşirelik sorumlulukları içinde ilaç uygulamaları çok önemli bir yer tutmaktadır. İlaç uygulamaları multisistem ve multidisipliner bir süreçtir.

Hemşire ilaçların hazırlanması, uygulanması ve bu girişimler sırasında karşılaşabileceği yasal sorumluluklar ile ilaçlara ilişkin güvenlik önlemleri ve ilaçların farmakolojik özellikleri konusunda bilgi sahibi olmalıdır. (Çetinkaya 2006)

İlaç uygulama süreci 4 evreden oluşmaktadır İlacın reçetelenmesi İstemin hemşire tarafından alınması İlacın hazırlanması İlacın uygulanması Bu evrelerden herhangi birinde yapılan hatalar, ilaç uygulama hatası olarak tanımlanmaktadır.

DİREKTİFİN VERİLMESİ HAZIRLAMA VE DAĞITIM UYGULAMA İZLEME

İlaç hatası, uygunsuz ilaç kullanımına ve hastanın zarar görmesine neden olan, sağlık hizmeti disiplinlerinin, hasta ve yakınlarının kontrolünde engellenmesi mümkün, önlenebilir bir olay olarak tanımlanmıştır. Ulusal İlaç Hatası Bildirimi ve Önleme Koordinasyon Konseyi (National Coordinating Council for Medication Error Reporting and Prevention-NCC MERP)

Reçete etme ya da istem etme sırasında oluşan hatalardan doktorlar sorumludur. Hazırlama ve uygulama aşamasındaki hataların sorumluluğu ise hemşireye aittir.

İlaçların uygulanması çok kritik bir aşamadır. Çünkü bu aşamada hataları düzeltme olasılığı sınırlıdır ve hatalar, doğrudan hastaya zarar vermektedir.

İlaç hataları multidisipliner olmakla birlikte ilacın doğru uygulanma sorumluluğu HEMŞİRENİNDİR

Bu uygulama sürecinde hemşireden beklenen - ilacı hazırlaması - kontrol etmesi ve uygulaması, - ilaç hakkında bilgi sahibi olması, - tedavinin etkisini izlemesi - yan etkilerini bilmesi ve bunları gözlemlemesi - hasta ve ailesini bilgilendirmesidir. (O’shea, 1999).

İlaç uygulama hatası, tıbbi hataların en yaygın tipidir. ilaç hataları, hemşirelerin özguvenini azaltmakta, hemşireler; cezalandırma, işten çıkarma ve dava açılma korkusu ile ilaç hatalarını rapor etmekten çekinmektedirler (Aştı ve Kıvanç 2003).

Tipine Göre Tıbbi Hatalar İlaç Hataları Reçete etme/ istem etme Uygulama İlaç hazırlama Diğer Kaydetme Leape, et al

Amerikan Ulusal Tıp Enstitüsü tıbbi hataya bağlı yıllık ölümlerin 44 Amerikan Ulusal Tıp Enstitüsü tıbbi hataya bağlı yıllık ölümlerin 44.000- 98.000 arasında olduğunu, bunların da yaklaşık 7.000’nin ilaç hatası olduğunu bildirmektedir (IOM, 1999).

Yapılan çalışmalarda, -100 ilaç uygulamasından beşinde hata olduğu, (Burke, 2005; Sttraton, 2004). -100 ilaç uygulamasından beşinde hata olduğu, -advers ilaç etkisinin 100 yatan hastada 6.5 olarak saptandığı, hataların %28’inin önlenebilir olduğu ve ilaç hatalarının %56’sının reçetelendirme aşamasında oluştuğu bildirilmektedir

Pediatrik ilaç hataları konusunda yapılan çalışmalarda hata sıklıkları 100 ilaç istemi için 4.5-5.7 arasında bulunmuştur (Hughes, 2005). Çocuklarda ilaç hataları üç kat daha fazladır (Fortescue et al, 2005).

Hastanede yatarken güvenlik sorunu yaşayan çocukların, güvenlik problemi olmayanlara göre hastanede yatış sürelerinin 2-6 kat uzadığı, Hastane mortalitesinin 2-18 kat daha fazla olduğu ve maliyetin 2-20 kat arttığı gösterilmiştir (Stratton et al, 2004).

Uygulama Hataları Uygulama hataları her yaş grubunda aynı sıklıkta olmasına karşın çocuklarda özellikle yenidoğanlarda meydana getirdiği olumsuzluklar daha fazladır. Tanımı gereği tüm ilaç hataları, önlenebilir hatalardır.

Uygulama hataları, soruşturma korkusundan dolayı çok az bildirilir. Bu nedenle gerçek sıklığı pek bilinmemekle birlikte %1-5 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Uygulama hataları, hem hastanın sağlığını tehlikeye sokar, hem de ilave masraflara ve daha uzun süre hospitalizasyonlara yol açar.

Çocuklarda ilaç hataları yetişkinlerden daha fazladır . Çünkü: Dozlar standart değildir. Kiloya uygun ilaç yazılması gerekir. Doz hesaplarken matematik hatalar oluşabilir. Süspansiyonlar sıklıkla bileşik olmak zorundadır. Uygun dozu ayarlayabilmek için tabletleri kesmek gerekebilir. İlaç çözeltilerini hazırlarken seyreltme yanlış yapılabilir. Çocuklar hataları yetişkinler kadar tolere edemezler. 19

Sedasyon ve resüsitasyon uygulamaları özellikle hataya daha yatkın İlaç hataları ile çalışan personelin deneyimsiz olması (Kozer, Pediatrics, 2002), stresli ve yorgun olması arsında pozitif korelasyon var (Selbst, Pediatric Emergency Care, 1999) Sedasyon ve resüsitasyon uygulamaları özellikle hataya daha yatkın (Coté, Pediatrics, 2000) 20

Yenidoğan Yoğun bakım Üniteleri En sık görülen hatalar yanlış ilaç, doz , zamanlama ve infüzyon hızı % 47 Kateter bağlantısının iyi yapılmamasına bağlı ciddi kan kaybı Süt ya da oral ilaçların IV yolla verilmesi İnfüzyon pompaları ile ilgili hatalar Suresh G, Horbar JD, Plsek P, et al. Voluntary anonymous reporting of medical errors for neonatal intensive care. Pediatrics. 2004; 113: 1609-1618.

Emzirenin annenin kullandığı ilaçlar bebekleri etkileyebilir. 22

23

EN SIK RASTLANAN HATA ÇEŞİTLERİ Schneider ve arkadaşlarının (1998) pediatrik yoğun bakım biriminde ilaç hazırlama ve uygulamaları konusunda yaptıkları çalışmada; en sık rastlanan hataların zaman (%32.4), yanlış uygulama tekniği (%32.4) ve hazırlama hataları (%23.0) olduğu gösterilmiştir.

İLAÇ HAZIRLAMA HATALARI Uygunsuz seyreltilmeler Doz ünitelerinin birbirine yakın olması (ünite- mg gibi) İlaçların setlerin içinde kalması Uygunsuz ilaç formülasyonlarının kullanılması İlaçlar içinde istenmeyen ve belirtilmeyen maddelerin bulunması Uygunsuz ila konsantrasyonları veya osmolaliteleri İlaç talimatlarının yanlış yorumlanması ve ya dozların yanlış hesaplanması

İNTRAVENÖZ İLAÇ KULLANIM HATALARI İntravenöz setlerin sık değiştirilmesi sonucu set içinde ilaç kaybı İlaçların uygunsuz bir şekilde karıştırılması Enjektör içinde ilaç kalması İnfüzyon pompası alarm vermediği halde damar dışına çıkışların olması Değişik hızlarda gitmesi gereken ilaç / sıvıların aynı ortak yoldan aynı hızda verilmesi

DİĞER YOLLARLA VERİLEN İLAÇLARDAKİ KULLANIM HATALARI Uygulama sırasındaki kayıplar: nazogastrik sondadaki ölü boşluk veya ağızdan dökülmesi - İlaç vermeden önce ve sonra - premüre yenidoğanlarda 0,5-m 1 ml, - süt çocuklarında 1-2 ml - büyük çocuklarda 2-5 ml - yetişkin hastada 20-30 ml ılık su verilmesi tüpün temizlenmesini sağlar.

Intramüsküler veya subkutan verilen ilaçların enjeksiyon bölgesinden kaçağı Süspansiyon halinde ilaçların tam çalkalanmadan verilmesi Haricen yanlış ilaç kullanımı

İlaç Hazırlama ve Uygulamalarında Hataları önlemek için; 8 DOĞRU ilkesi büyük önem taşımaktadır.

Güvenli İlaç Uygulama Doğru İlaç Doğru Doz Doğru Yol Doğru Hasta Doğru Zaman Doğru Yaklaşım Doğru Bilgilendirme Doğru Kayıt

1. Doğru İlaç Hemşirenin, ilacı ilk üreten fabrikanın verdiği ad ve ticari adını (ilacı yapan ve satan firmanın verdiği ad) bilmesi gerekir.

İlaç kullanılmadan önce adı ve dozu üç kez kontrol edilmelidir. Ayrıca yüksek riskli ilaçların iki kişi tarafından hesaplanarak kontrol edilmesi (double-check) sağlanmalıdır.

Reçete Etme / İstem Etme Orderda aşağıdaki kriterler mutlaka yer almalıdır. - İlacın tam adı (kısaltmalardan kaçınılmalı) - Dayanıklılık/ konsantrasyon - Doz - Yol - Frekans / Oran

Bütün direktifler okunabilir yazılmalıdır ve kuruluşlar bilgisayarlı direktif sistemlerine yönelmelidir. 35

Yanlış Doğru Oluşabilecek Hatalar U veya IU Ünite veya internasyonel ünite IV veya 10 ile karışabilir 3x1 Günde 3 kez Veriliş aralığı anlaşılmayabilir 5.0 5 mg 50 ile karışabilir 3 g 0.3 g 3 ile karışabilir mcg veya µg mikrogram Mg ile karışabilir MgSO4 Magnezyum sülfat Morfin sülfat ile karışabilir MS Morfin sülfat Magnezyum sülfat ile karışabilir HCT Hidrokortizon Hematokrit ile karışabilir D5 % 5 dekstroz Konsantrasyon anlaşılmayabilir cc ml Sıfır rakamı ile karışabilir SC Subkütan SL (sublingual) ile karışabilir.

“Unite”, “U” veya “u” olarak yazıldığında; • “0” veya “4” ile karışmakta, 10 kat veya daha fazla doz verilmesine neden olmaktadır (4U ------- “40” veya “44” ünite). • Daima “Ünite” olarak tam yazılmalıdır ÖRNEK

PYXIS İlaç Yönetim Sistemi

PYXIS İlaç Yönetim Sistemi Hekimin elektronik ortamda hasta adına yaptığı ilaç istemi, PYXIS sistemine otomatik olarak iletilir. PYXIS sistemi üzerinden ilaçlar, planlanan saatte, planlanan dozda, yalnızca hasta adına alınır. Sistem üzerinden ilaç alınmak istendiğinde cihazın ekranından hastanın adı seçilir ve hemşirenin karşısına hekim tarafından istenen ilaçların listesi gelir.

Hemşire alınması gereken ilacı seçer ve yalnızca bu ilacın olduğu çekmece açılır. PYXIS ekranında hemşire hangi ilacı, ne kadar alacağını tekrar kontrol eder.

PYXIS, ilaçların son kullanma tarihlerini de etkin bir şekilde izlemleyerek görsel uyarılar verir. Bu özellikler ilaç hatalarını ciddi oranda engeller.

PYXIS'İN SAĞLADIĞI AVANTAJLAR Elektronik ortamda yapılan ilaç istemi, klasik yöntemdeki reçete okuyamama sorununu da ortadan kaldırmaktadır. İlacın adı, dozu, kullanım süresi, türü, uygulama yolu net ve anlaşılır bir şekilde yazıldığı için yazım hatası ve yanlış anlamadan kaynaklanabilecek hataların önüne geçilmiş olmaktadır.

Görünüşleri (şekilleri, ambalajları) birbirine benzeyen ilaçlar da hatalara neden olmaktadır.

2. Doğru Doz İlaç dozu, vücut ağırlığı (kg) ya da vücut yüzeyine (m2) göre verilecek ilaç miktarı temel alınarak hesaplanır. İlaç hataları önlemenin bir yolu hastaya verilmesi gereken miktar ile birlikte günlük dozun da (mg/kg olarak) yanına yazılmasıdır. Böylece verilen miktarın doğru olup olmadığının kontrolü kolaylaşır. Tüm ilaçların doğru olarak ölçülmesi önemlidir.

İlaç Hazırlama Odası İlaç hazırlama odalarının geniş olması Her ilaç için ayrı bölmelerin olduğu dolapların sağlanması İlaç hazırlama alanları oluşturulması İlaç hatalarını önlemede etkin olacaktır.

İlaç hazırlama ve uygulama sırasında bölünmeleri önlemek için; İlaç hazırlama ve uygulama sırasında kullanılmak üzere dikkat çekici kol bantları kullanılması İlaç hazırlama odasının kapılarına uyarı niteliğinde yazı asılması (“Tedavi hazırlanıyor, girmeyiniz”. yazıları ilaç hazırlarken aktif konuma getirilmelidir) TEDAVİ HAZIRLIYORUM RAHATSIZ ETMEYİNİZ

PEDİATRİK DOZ AYAR HATALARI standartlaştırılmamış 49

Çocuk acil servislerinde hataları azaltmak ve güvenliği artırmak İlaç Güvenliği 50

51

52

53

54

İlaç Güvenliği 55

İlaçlar genellikle çok küçük çocuklar için uygun dozlarda paketlenmediğinden ve ilaç dozu vücut ağırlığına göre hesaplandığından, eldeki miktardan istenilen küçük miktardaki bir dozun hazırlanması dikkatli bir hesaplamayı gerektirir. Özellikle yenidoğan ve küçük çocuklarda uygulanacak ilaç dozlarının hesaplanmasında yapılan küçük hatalar onların etkin şekilde tedavi edilememelerine, zarar görmelerine ve ölümüne yol açabilir (Savaşer 2008)

Flakon şeklindeki bazı antibiyotikler sulandırıldığında kuru toz hacminin etkisiyle elde edilen toplam miktar sulandırmak için kullanılan sıvı miktarından fazla olmakta, başka bir deyişle kuru toz hacmi toplam miktarı arttırmakta, buna bağlı olarak mililitrede bulunan ilaç konsantrasyonu azalmaktadır.

Flakon içindeki ilacın bir defada tümünün kullanılmadığı, küçük dozda ilaçların reçete edildiği çocuk yaş grubunda bu durum dikkate alınmazsa uygulanacak ilaç dozu reçete edilen dozdan daha az olacaktır

Kaynaklarda doz hesaplama hataları içinde yer almayan “kuru toz hacminin dikkate alınmama durumu” doz hesaplama hatası nedenlerinden biri olarak kabul edilmelidir.

Ülkemizde kullanılan flakon şeklindeki toz antibiyotiklerin prospektüslerinde flakondaki ilaç miktarı ve sulandırmak için gerekli olan çözücü miktarı belirtilmektedir. Ancak kuru toz hacmin toplam miktarı arttırdığı ilaçlarda konuya ilişkin açıklayıcı bilginin az sayıda firma tarafından üretilen flakon şeklindeki antibiyotik prospektüsünde yer aldığı saptanmıştır.

Savaşer, S. , Çimen, S. , Yıldız, S: (2008) Savaşer, S., Çimen, S., Yıldız, S: (2008). Flakon Şeklindeki Antibiyotiklerde Kuru Toz Hacminin Uygulanacak Doz Üzerine Etkisi .Ü.F.N. Hem. Derg, Cilt 16 - Say› 61: 7-15

Örnek Uygulama Dr. İstemi : Ducid flakon 2 x 600 mg I.V. Elimizde bulunan ilaç: Duocid 1 g ve 3,2 ml sulandırıcısı

Hatalı Uygulama = 19,2 dizyem X = Kuru toz hacmi dikkate alınmazsa uygulanacak doz Eldeki ilaç Duocid 1 g = 1000 mg Sulandırıcısı 3,2 ml = 32 dizyem 1000 mg duocid 32 dizyem varsa 600 mg duocid X dizyemde vardır 32 x 600 1000 = 19,2 dizyem X =

Doğru Uygulama = 24 dizyem Kuru toz hacmi dikkate alınırsa uygulanacak doz Flakon kendi sulandırıcısı olan 3,2 ml (32 dizyem) sulandırıldığında toplam miktar 4 ml (40 dizyem) olmaktadır. Yani ilacın kuru toz hacmi; toplam miktarı 0,8 ml (8 dizyem) arttırmaktadır. Eldeki ilaç Duocid 1 g = 1000 mg Sulandırıcısı 3,2 ml = 32 dizyem Sulandırıldığında toplam miktar: 4 ml= 40 dizyem 1000 mg duocid 40 dizyem varsa 600 mg duocid X dizyemde vardır 40 x 600 1000 X = = 24 dizyem

Her iki sonuç değerlendirildiğinde; uygulanacak iki doz hesabı arasındaki fark 4,8 dizyem (24 dizyem – 19,2 dizyem)’dir. Kuru toz hacmi göz önüne alınmaz ise çocuğa her doz uygulamasında 600 mg yerine 480 mg yani 120 mg eksik ilaç uygulanmış olacaktır.

Hatalı uygulama sonucunda örneğin; çocuğun 10 günlük Duocid flakon 2 x 600 mg I.V. tedavisinde 4 dozunun atlanması söz konusudur.

Örnek Uygulama Vankomisin flakon 2 x 50 mg 50 ml serum fizyolojik içinde 30 dakikada I.V. İnfüzyon (ayrı setten verilecek) Elimizde vankomisin flakon 500 mg ve 10 ml’lik sulandırıcısı bulunmaktadır. İlaç ayrı bir set içerisinde gönderilecektir. Set payını hesaba katarak 50 ml serum fizyolojik içine ne kadar ilaç koyarsınız?

Vankomisin ayrı setten verileceğinden sette kalacak ilaç miktarının göz önüne alınması gerekir. Setin aldığı sıvı miktarı 10 ml’dir. Bu durumda içine vankomisin koyarak hazırladığımız 50 ml sıvının 10 ml’si set içinde (1/5’i ) kalacaktır.

Eğer set içinde kalan ilaç verilmezse çocuk eksik dozda ilaç almış olacaktır (10 ml sette kaldığından). Bu nedenle serum içine konacak ilaç miktarı sette kalacak olan sıvı (10 ml) içindeki ilaç miktarı göz önüne alınarak hesap edilmelidir.

Hatalı uygulama Sette kalan ilaç miktarı (10 ml içindeki ) dikkate alınmazsa uygulanacak ilaç miktarı: 500 mg 10 ml içinde varsa 50 mg X ml içinde vardır 50 x 10 500 = 1 ml = X

Hastaya uygulamak için 50 ml serum fizyolojik içine 50 mg (1ml ) vankomisin konulduğunda, ilaç bittiğinde 10 ml set içinde kalacağından hasta 10 ml = 10 mg eksik doz vankomisin alır.

Doğru Uygulama = 62,5 mg (12,5 mg sette kalacaktır) X = Sette kalan ilaç miktarı (10 ml içindeki) dikkate alınırsa uygulanacak ilaç miktarı: 40 ml içinde (10 ml sette kalacağından) 50 mg vankomisin olması gerekli ise 50 ml içinde X mg vankomisin olması gerekir 50 x 50 40 = 62,5 mg (12,5 mg sette kalacaktır) X =

Bunun için sıvı içine ; 500 mg vankomisin 10 ml’de varsa 62,5 mg vankomisin X ml’de vardır 62,5 x 10 500 = 1,25 ml (12,5 dizyem) X =

İlaç doz hesaplamaları, damar içi ilaç uygulamalarında hız ayarlamaları, hastaların aldığı ve çıkardığı sıvı hesaplamaları gibi uygulamalar hemşirelerin matematiksel becerilerini en iyi şekilde kullanmalarını gerektiren uygulamalar arasındadır. Bu nedenler hemşirelerin matematiksel bilgi ve becerisinin iyi olması hataların önlenmesi açısından oldukça önemlidir. Hemşirelerin matematiksel bilgi ve becerisinin arttırılması yönünde programlar düzenlenmelidir.

Doğru Yol

Oral Yol ile İlaç Uygulama Bazı ilaçların tablet formunun kullanılması gerektiğinde; tabletler bu şekilde sulandırıldığında süspansiyon halinde kalıyorsa, kullanılacak miktar ayrılamadan önce mutlaka iyice karıştırılması ve çalkalanması gerekir. Süspansiyon şeklinde ilaçlar verilmeden önce çalkalanmalıdır.

Oral Yol ile İlaç Uygulama İlaç vermede kullanılan kaşık, damlalık vb. her çocuk için ayrı olmalıdır. Enjektörler kullanıldığında ağız içine fışkırtılmaz, yavaş olarak pompalanır.

Oral Yol ile İlaç Uygulama Sulandırılarak kullanılan ilaçların üzerine sulandırma tarihini belirten bir etiket yapıştırılmalıdır. Az miktarda damlalar, çocuğun kaşığına az miktarda konan su ile karıştırılarak verilebilir.

Süte İlaç Karıştırılması: Süte veya formüla mamaya genellikle vitaminler eklenir. Sodyum, fosfat ve bikarbonatta bu yolla verilebilir. Ancak eklen sütün hepsini bebeğin aldığından emin olunmalıdır.

Bu nedenle, bebeğin alacağı bir miktar sütün içine ilaçların karıştırılması ve bu miktarı aldıktan sonra kalan sütün bebeğe tekrar verilmesi daha doğru bir yaklaşımdır. İlaçların mümkünse bir öğünde verilmesi de düşünülmelidir.

Göze İlaç Uygulama Her iki göze ilaç damlatılacaksa ve biri sağlam ise önce sağlam göze sonra hasta göze ilaç damlatılır. İlacın oda ısısında olması gerekir. İlacın kornea üzerine damlatılması ağrıya neden olabilir.

Kulağa İlaç Uygulama Kulağa ilaç damlatılmadan önce kulak kepçesi 3 yaşın altındaki çocuklarda aşağıya ve geriye, 3 yaşın üzerindeki çocuklarda geriye çekilerek dış kulak yolu düzleştirilerek ilacın kulak kanal derinliğine ulaşması sağlanır. Kulak damlaları kullanılmadan önce avuç içinde ısıtılmalıdır. Aksi halde soğuk uygulama ağrıya neden olabilir.

Rektuma İlaç Uygulama Bu yolla kloral hidrat, kodein fosfat, parasetamol, karbamazepin, diazepam ve paraldehit verilebilir. Rektail ilacın geri atılmaması için hafif bir basınç uygulanmalıdır.

Supozituvar oda sıcaklığında yumuşayacağından buzdolabında saklanmalıdır. Supozituvar uygulanacaksa ambalajından çıkarılarak, kayganlaştırmak için ucu ılık su ve ya serum fizyolojik ile ıslatılır. Sıvı uygulamalar ise iğnesi çıkartılmış enjektör ile verilir.

Parenteral Yol ile İlaç Uygulama

Ampül ve Flakon Biçimindeki İlacın Hazırlanmasında Ampulün ince kısmında ilaç var ise, diğer el ile baş kısmına bir fiske vurarak ilacın gövdeye inmesi sağlanmalıdır. Eğer ampül içinde ilaç toz halinde ise önce enjektöre çekilen sulandırıcısı toz ampüle boşaltılır ve ampül yavaşça kendi etrafında döndürerek, sıvı içinde herhangi bir ilaç partikülü kalıp kalmadığı kontrol edilmelidir.

Flakonlar daha önceden açılmış veya plastik kısım el ile temas etmişse %70’lik alkol emdirilmiş pamuk/gaz bezi ile dairesel tek bir hareketle silinmelidir. Flakonlarda sulandırmak için, iğne ucu toz ilaç seviyesinden yukarıda olmalıdır. İlaç içine batırılmamalıdır.

Sulandırılmış flakondan ilacı çekmeden önce enjektör içine çekilecek sıvı miktarı kadar hava çekilmelidir. Sulandırıcıyı flakon içine verdikten sonra enjektör içine hava dolmuş ise, bu hava dışarı verilmemeli, erime sonrası tekrar flakon içine verilerek ilaç çekilmelidir. İçinde bir miktar hava bulunan enjektörü tekrar flakonun lastik kısmına batırılıp hava flakon içine verilmelidir.

Açılmış Flakon ve Şişelerin Saklanması Cam ve plastik ampüller açılıp bir kez kullandıktan sonra hemen atılmalıdır. Flakonlar ise aksi belirtilmedikçe, açıldıktan ve sulandırıldıktan sonra buzdolabında birkaç saat daha bekletilebilir.

Ancak prezervatif ve antiseptik içermedikleri için, bu flakonlara 2-3 kereden fazla enjektör sokulması ve buzdolabında bile olsa 6-8 saatten fazla bekletilmesi doğru değildir. Pahalı ve ulaşılması zor ilaçların enjektöre çekilip kapatılarak ve üzerine gerekli bilgiler yazılarak aseptik koşullarda saklanması düşünülebilir.

Parenteral Yol ile İlaç Uygulama

4. Doğru Hasta Kimlik doğrulamada; - Hastanın adı-soyadı - Protokol nosu (ID no) - Doğum tarihi (gün-ay-yıl olarak) bilgilerinden en az ikisinin kullanılması, - Oda numarasının ve cinsiyetin kesinlikle kimlik bilgisi olarak kullanılmaması önerilmektedir.

BARKOD İLE ETKİN İLAÇ YÖNETİMİ Hastane kuruluşu içinde ilaç güvenliğinin geliştirilmesi Yatak baş ucunda bulunan barkod tarama sistemi ile veritabanı üzerinden kontrol edilmesi İlaç yönetiminde 8 doğru ilkesinin olmasını sağlar. 94

High Beam infra-red light Name bracelet bar-coded 97

Sonuç Olarak; İlaç hataları tıbbi hataların büyük bir yüzdesini oluşturmaktadır. Mevcut araştırmalar ve kaynaklar, bugün için gelişme stratejilerini sağlamaktadır. Sistemleri ve süreçleri değişiklikler için gözden geçirilmesi gerekmektedir. Değişim bir ekip yaklaşımı içermelidir. Değişim hasta içermelidir

TEŞEKKÜRLER….