Dünya’da ve Türkiye’de zeytinyağı gündemi 2015 Ümit Ersoy

KÜRESEL BAKIŞ

Dünyada Zeytin Ağacı Dünyada 1 milyar civarı zeytin ağacı bulunduğu ve bu ağaçların yaklaşık %90’ının Akdeniz havzasında bulunduğu tahmin edilmektedir. Zeytinağacı Kuzey ve Güney Yarımkürede 30-45. paraleller arasında uygun iklim koşulları olan alanlarda yetişebilmektedir. 3.000 yaşına kadar olan zeytin ağaçlarına rastlanmaktadır, bu sebeple ölümsüz ağaç olarak adlandırılmaktadır.

KÜRESEL ÜRETİM - TÜKETİM

Dünya Zeytinyağı Üretimi (1000 ton) 2011/2012 sezonuna kadar düzenli bir büyüme gösteren dünya zeytinyağı üretimi özellikle İspanya kaynaklı olarak son 3 yılda dalgalanma göstermektedir. 2015 yılı için 2.393.000 ton rekolte tahmin edilmektedir. Kaynak: IOOC

Dünya (AB Dahil) – Zeytinyağı Üretimi İspanya’da 2014-2015 yılında yaşanılan sıkıntılar sebebiyle zeytinyağı üretimi düşmüştür. Buna rağmen hala dünyanın en büyük üreticisi konumundadır. 14/15 Kaynak: IOOC

Dünya (AB Dahil) – Zeytinyağı Tüketimi 2014/15 Zeytinyağında tüketim, üretime paralel olarak geriliyor. 2.823.000 ton/yıl. AB en büyük üretici ve tüketici durumunda. Ürettiğinin %96’sını 2015 yılında kendisinin tüketmesi bekleniyor. AB dışındaki dünyada en büyük tüketici ABD. Türkiye iç tüketimin azlığı sebebiyle Avrupa dışındaki pazarlarda önemli bir oyuncu. World OO Consumption 2014/2015 Kaynak: IOOC

TÜRKİYE - ÜRETİM

Türkiye’deki Zeytin Ağaçları Zeytin ağaçları genel olarak Ege, Akdeniz ve Güney Marmara sahil kesimlerinde yetişir. 2013/2014 sezonunda TÜİK verilerine göre zeytin dikim alanı 813.765 ha’dır. (Kullanılabilir tarım alanlarının %3.3’ü). 10 yıllık dönem karşılaştırmasında ekilebilir zeytin alanları 644 bin ha’dan 826 bin ha’ya çıkmıştır (%28 büyüme). Türkiye, 168 milyon zeytin ağacı ile dünyadaki zeytin ağaçlarının %18’ine sahipken, 2014/2015 sezonunda dünya zeytinyağı üretiminin %8’ini karşılaması beklenmektedir. Kaynak: TUİK

Türkiye’deki Zeytin Ağaçları Çeşit Dağılımı Türkiye’de zeytin ağaçlarının %60’ı 10 ile 80 yaşları arasındadır (ürün vermede en iyi dönem). Zeytin ağaçlarının %20’si 10 yaşın altında ve geri kalan %20’si 80 yaşının üstündedir, ki bu ağaçlar verimli değildir ve üretimleri kısıtlıdır. Türkiye’de zeytinlerin kullanımı: Kaynak: TUİK

Ağaç Sayıları ve Üretim Potansiyeli ZY Üretim Miktarı (ton) Geçmiş yıllarda ekilen ağaçlar sayesinde üretimin genel olarak bir artış trendinde olduğu görülmektedir. Kaynak: TUİK-IOOC

Türkiye’de Zeytin Çiftçiliği Ülkemizde zeytin tarımı yapılan alanların %83’ü 100 dekardan küçük. Ekili alanların küçük olması modern teknoloji kullanımını kısıtlıyor, verim ve kalite kaybına sebep oluyor.

TEŞVİKLER

Teşvikler Üreticinin, verilen tüm teşvikleri almadığını/alamadığını biliyoruz.Kg başına alınan 0,70 TL/kg teşvik 0,20 EUR/ kg denk geliyor. AB deki üreticilerin aldığı teşvik 1,3 EUR/kg

İç PAZAR-TÜKETİM

Yıllar İtibarı ile Pazar Gelişimi Ton Üretim ve tüketimin bazı yıllarda farklılık görünse de genel olarak birbirine paralel olarak ilerlediğini görmekteyiz.

Zeytinyağı fiyatlarını konuşmak bugünlerde çok popüler

Hane Halkı Harcaması Zeytinyağının hanelerin FMCG harcamaları içindeki payı %0,8’dir. Kaynak: IPSOS HTP

Zeytinyağı-Ayçiçek Fiyat İlişkisi (TL/ton) Ocak 2013 Ocak 2014 Ağustos 2015 Ham Zeytinyağı 3900 5530 10500 Ham Ayçiçek 3000 3450 ZY/Ayçiçek endeksi 130 184 304 Zeytinyağı ve ayçiçek arasındaki fiyat paritesindeki değişim, 2014-2015 döneminde Türkiye zeytinyağı tüketimini olumsuz olarak etkilemektedir.

İspanya Zeytinyağı Fiyatları 2015 yılındaki zeytinyağı fiyatlarındaki artış trendi tabloda net olarak gözükmektedir.

İHRACAT - TÜRKİYE

İhracat: Türkiye Rakamları Ton Dökme ihracatında düşme ,amabalajlı ihracatta yükselme 2014/15 sezonu için Türkiye rekolte tahmini UZZK tarafından 190.000 ton olarak öngörülmüştür. 170.000 ton olması beklenmektedir.

İhracat Kaynak : Ege İhracatçı Birlikleri Özellikle ihracat hacmi 2014 yılında 2013 yılına göre önemli ölçüde gerilemiştir. 2013 yılında ulaşılan Türkiye’deki zeytinyağı fiyatlarının dünya fiyatları ile rekabet gücü 2014 yılından itibaren kaybolmaya başlamıştır. Bu trend 2015 yılında da artarak devam etmektedir.

İhracat: Teşvikler Teşvik, ihracatta katma değeri arttırmayı hedefleyerek; markalı ve şişelenmiş ambalajlarda Türk markası yaratma çabalarını başarıyla destekliyor. Teşvik Türk ürünlerinin küresel piyasalarda devamlılığını sağlıyor. 0-1 KG 1300 TL/TON 1-2 KG 675 TL/TON 2-5 KG 360 TL/TON

İklim değişiyor...

Zeytinyağında Başarı Ziraat Devlet Politikaları Yerel Tüketim & İhracat Bilgi ve Teknoloji Zeytinyağında başarı tüm paydaşların entegre çabaları sayesinde mümkündür