OKULLARDA ŞİDDETİ ÖNLEME ŞİDDETİN BİLİŞSEL FORMÜLASYONU ve OKULLARDA ŞİDDETİ ÖNLEME SARIKAMIŞ AR-GE

İçerik Temel Kavramlar Genel olarak şiddet ve ilişkili kavramlar Okullarda şiddete ilişkin bir durum betimlemesi. Şiddeti açıklayan kuramlar: Şiddetin doğası. Şiddetin bilişsel formülasyonu. Çözüm yolları: Neler yapılabilir.

Bir durum… Zeynep arkadaşı Kadir’e karşı alaycıdır. Onun hakkında sinir bozucu söylentiler yaymakta, fakat itme kakma gibi hiçbir fiziksel tacizde bulunmamaktadır. Kadir ise, Zeynep’e karşı hiç alaycı davranmamakta, onun hakkında hiçbir sözlü tacizde bulunmamakta, fakat Zeynep’i itip kakmaktadır. Sizce Zeynep mi yoksa Kadir mi daha saldırgandır?

Bazı kavramlar… Saldırganlık - Zorbalık Fiziksel Saldırganlık Sözel Saldırganlık - Zorbalık ŞİDDET

ŞİDDET? Türk Dil Kurumu’na göre Şiddet: Karşıt görüşte olanlara,inandırma ve uzlaştırma yerine,kaba kuvvet kullanma,duygu ve davranışta aşırılık olarak tanımlanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre: Kişinin kendisine,bir başkasına veya bir gruba karşı yaralama, ölüm, psikolojik zarar, gelişme geriliği ya da ihmal ile sonuçlanan (ya da sonuçlanma olasılığı yüksek olan) kasıtlı güç kullanımı.

ŞİDDET? Şiddet çok boyutlu bir olgudur; fiziksel, sözel, duygusal, ekonomik ve cinsel boyutları bulunmaktadır. Şiddet davranışlarının çoğu öğrenilmiş davranışlardır.

ŞİDDET KÜLTÜRÜ

Bazı araştırmalar… Taksi Sürücüsü, Jodie Foster, John Hinckley, Ronald Regan, 1981, ilişkili şeyler mi? 8 yaşındaki çocukların tv izleme oranları ile 22 yıl sonraki saldırgan davranışları arasında bir ilişki var mı? 14 yaşındaki kız ve erkek çocukların tv izleme miktarıyla bunu takip eden 8 yıl boyunca saldırgan (kavga, saldırı, yaralama, silah kullanma, öldürme) olma arasında ilişki var mı?

Bazı araştırmalar… Ağır sıklet boks maçını izlemek ile adam öldürmek arasına ilişki var mı? (12.46) Cezalandırma ile saldırgan davranışlar arasında ilişki var mı? Cinsiyet ile saldırganlık arasında bir ilişki var mı? (arkadaşım, çocuklarınız) Sanayileşme ile aile içi şiddet arasında bir ilişki var mı? Şiddeti daha çok yakınımızdakine mi yoksa daha uzaktakine mi gösteririz?

Şiddet insanın doğasında mı var? - Biyolojik açıklamalar Psikodinamik kuram Evrimsel kuram Sosyal ve biyo-sosyal açıklamalar Engellenme ve şiddet Cinsiyet Katarsis Heyecan transferi Nefret Sosyal Öğrenme - Bilişsel açıklamalar

Şiddet insanın doğasında mı var? - Biyolojik açıklamalar - Sosyal ve biyo-sosyal açıklamalar Bilişsel açıklamalar Diğer durumlar Bireysel ayrılıklar: A tipi kişilik Kışkırtma Madde kullanımı Fiziksel çevre: sıcaklık, kalabalık Kurumsal saldırganlık Önyargı

OKULDA ŞİDDET

Öğrencilere ve öğretmenlere yönelik fiziksel, psikolojik ya da sosyal olarak kasten fiziksel ya da ruhsal acı yaşanmasına ya da maddi kayıplara neden olan her türlü davranış.

“5. ayda 14 öğrenci öldü. Bu yılın ilk 5 ayında okullarda çıkan olaylarda 14 öğrenci öldürülürken, 104 öğrenci ile 3 öğretmen yaralandı.”

“Yılın ilk üç ayında 9 öğrenci hayatını kaybederken 66 öğrenci de yaralanmıştı. Okullarda YANBAKMA, LAF ATMA, KIZ ARKADAŞ nedeniyle silah kullanımı arttı.”

“Son 2 ayda 5 öğrencinin yaşamını yitirmesine neden olan olayların 4’ünde silah kullanıldı.”

“Okulda şiddet sezonu başladı.” (Akşam Gazetesi 24 Eylül, 2006).

Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) göre yanında fazla para ve cep telefonu, iPhone, MP3 gibi değeri yüksek eşyalar olan öğrenciler okulda ŞİDDETE uğrama riski altında. (Taraf gazetesi, 22.10.2010).

Şiddetin toplumsal nedenleri Ailenin disiplin becerilerinin zayıf olması; uygunsuz, tutarsız ve sert disiplin uygulamalarının bulunması Anne-babanın çocuk yetiştirme konusunda farklı anlayışlarını çocuğa yansıtılması. Aile içi çatışma, ev içi şiddet, istismarın varlığı. Parçalanmış aileler. Madde kullanımı. Toplumsal şiddet gösterimlerinin fazlalığı Eğitim düzeyi Şiddet kültürü

Şiddete yönelten bireysel nedenler Çocuğun gelişim özelliklerinden kaynaklanan davranışlarını kontrol etmekte zorlanma. Fevri ve içlerinden geldiği gibi düşünmeden hareket etmeleri. Hayal kırıklığına toleranslarının düşük olması. Gelişim dönemlerine bağlı olarak herhangi bir engellenmeyle karşılaştıkları zaman onunla başa çıkmakta zorlanmaları. Sorun çözme, öfke kontrolü ve iletişim kurma gibi sosyal becerilerinin zayıf olması,

Güvenli okul Güvenli okul, aslında uyumlu okuldur: okul çalışanları ve öğrencileri arasında olumlu, güven verici, destekleyici ilişki bağları bulunur. Güvenli okulların, öğrencilerin akademik başarılarının yanında, sosyal ve duygusal gibi farklı ihtiyaçlarını da karşılamaya önem verir. Güvenli okullarda bütün öğrencilere eşit davranılır ve bireysel farklılıkları doğrultusunda sorumluluk verilir. Farklı davranılan çocuklar ileride şiddet davranışlarında bulunabilirler ya da şiddetin hedefi olabilirler.

Güvenli okul Güvenli okullar, çocukları hakkında VELİLERİ düzenli olarak bilgilendiren okullardır. Okulda sorun yaşandığında "ispiyoncu" veya "korkak" gibi tanımlamalara maruz kalmadan öğrencilerin başvurabilecekleri güvenli bir kaynağın olması için çalışılmalıdır. Güvenli okullar problemi iyi bilen ve bu problemi çözmek için bilgiler toplamış ve bunları değerlendirmiş okullardır.

- Rehberliğin konusu nedir?

Kimler şiddete başvurur? Düşük benlik saygısı Aşırı alınganlık İçine kapanık Düşük akademik başarı Yüksek kaygı Şiddete maruz kalmak İntihar düşüncesi Düşük düzeyde empati Yüksek depresyon

Kimler şiddete maruz kalır? Düşük benlik saygısı Fiziksel olarak daha güçsüz İçedönük kişilik - Öğrenilmiş çaresizlik yaşayanlar

Okullarda Şiddetin Yaşandığı Yerler? Okul bahçesinde %79 %69 %63 %39 %36 Sınıflarda Koridorlarda Okul tuvaletinde Kantinde

Şiddetin en çok olduğu zamanlar? Eve dönerken %54 %51 %46 Ders aralarında Okula giderken Öğle arasında

Okullarda şiddete maruz kalan kime söyler? Şiddete maruz kalan bir öğrenci bunu en çok kime söyler? Yakın arkadaşına %75 %61 %56 %44 %29 %24 Öğretmenine Babasına/annesine Okul müdürü/müdür yard. Kardeşine Rehber öğretmenine

Okullarda Neden Şiddeti Önlemeliyiz? Şiddete maruz kalanın yaşadıkları Fiziksel ve psikolojik sıkıntılar Konsantrasyon güçlüğü Okul korkusu/fobisi Psikosomatik belirtiler Altını ıslatma Uyku problemi Baş ve karın ağrısı Eğitim öğretim süreci Şiddete tanık olanların yaşadıkları

ŞİDDETE İLİŞKİN UYARI SİNYALLERİ Sosyal çekilme Yoğun dışlanmışlık duygusu Şiddete uğramış olmak Duygusal taciz Kontrol edilemeyen öfke Yoğun disiplin sorunları Geçmişinde şiddet ve saldırganlık olması Farklılıkları kabullenememe ve önyargı Delici, kesici aletler taşıma Tehditkar davranışlar

ÖĞRETMENLER ŞİDDETİN NERESİNDE

Ankara’da (2003) 334 öğretmen üzerinde yapılan bir çalışma %18’i istismar etme düzeyinde %27’si ise tehlike sınırında Buna göre öğretmenlerin yarısına yakını fiziksel cezayı eğitimde etkin bir disiplin aracı olarak kullanmakta ya da kullanma eğilimindedir. Kendisinde şiddeti önlemede önemli bir rol beklenen beklenen öğretmen şiddete başvuruyorsa…

ŞİDDETİN BİLİŞSEL FORMÜLASYONU

Yaşamak istediğiniz EVİ tasvir eder misiniz?

Şiddetin bilişsel şemaları Büyük olan küçük olanı…………………………….. Güçlü olan………………………………………………… Paran kadar ……………………………………………... Zenginler her zaman………………………………….. Şiddetin bilişsel şemaları

Bilişsel Formülasyon Duruma ilişkin değerlendirme/Birincil değerlendirme Bu değerlendirmede mevcut durumun hangi yönlerinin şişirileceği, hangilerinin gizleneceği veya dışlanacağı belirlenir. İkincil değerlendirme Yeniden değerlendirme

Bilişsel Formülasyon Duruma ilişkin değerlendirme/Birincil değerlendirme - İkincil değerlendirme Durumla baş etmede gerekli kaynakların gözden geçirilmesidir. Kar zarar hesabıdır.

Bilişsel Formülasyon Duruma ilişkin değerlendirme - İkincil değerlendirme Yeniden değerlendirme Bu değerlendirme düşünce ve mantıksal çıkarım sonucu gerçekleşmez. Otomatik olarak gerçekleşir. Davranış

Korku/Kaygı/Tehdit Değerlendirme: Tehlikenin seviyesi Davranış: ŞİDDET

55

NELER YAPILABİLİR

OKULDA ŞİDDETİ ÖNLEMEK Mevcut durumu ortaya koymak Şiddeti önleme programları geliştirmek Baş etme stratejilerine erken başlamak Okul personeli, veli, sivil toplum kuruluşları işbirliği Olumlu ve destekleyici bir okul ortamı

OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANIN SORUMLULUKLARI ÖNLEYİCİ TEDBİRLER Çatışma çözme, arabuluculuk, öfke kontrolü gibi programlar geliştirmek. Ya da bu doğrultuda geliştirilen programları kendi okuluna uyarlayarak kullanmak. Çocuk ve ergen gelişimi, risk faktörlerinin çocukların sosyal ve kişilik gelişimlerinin etkileri üzerinde gerekli müşavirlik yapabilmek. Daha güvenli bir okul için gerekli araştırma ve geliştirme faaliyetlerini yapmak. İYİLEŞTİRİCİ TEDBİRLER

OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANIN SORUMLULUKLARI ÖNLEYİCİ TEDBİRLER İYİLEŞTİRİCİ TEDBİRLER Bireysel ve grupla psikolojik danışma yapmak. Sorunlu öğrencileri saptamak, değerlendirmek, Gerektiğinde uygun sevk işlemlerini gerçekleştirebilmek Okulda şiddeti önlemeye dönük geliştirilen politika ve prosedürleri duyurmak

NELER YAPILABİLİR Öğrencilik yıllarınızı bir düşünün. Hiç unutmadığınız bir öğretmeninizi hatırlamaya çalışın. Bu öğretmeninizin özellikleri nelerdi? Size nasıl davranırdı? Dersi nasıl işlerdi? Çocuğunuzun öğretmeni olmasını ister miydiniz? Neden?

TEŞEKKÜRLER SARIKAMIŞ AR-GE