ANESTEZİK İLAÇLAR

ANESTEZİK İLAÇLAR Anestezi(Narkoz) duyumsama yokluğudur. Duyu algılanmasının ortadan kalkması reversibldır. 1-GENEL ANESTEZİKLER 2-LOKAL ANESTEZİKLER

GENEL ANESTEZİKLER Bu ilaçlar analjezi, bilinç kaybı veya hipnoz oluştururlar ve cerrahi girişim sırasında ağrı duyusunun ortadan kalkmasını sağlarlar. Genel anestezikler katı,sıvı ve gaz anestezikler şeklinde sınıflandırılır. Genel anestezinin 4 ana amacı vardır: 1-Analjezi, 2-Narkoz hali, 3-Adale gevşemesi, 4-Hiporefleksi veya arefleksi

GENEL ANESTEZİNİN DÖNEMLERİ 1.Dönem (Analjezi Dönemi): Bilinç ve refleks kaybı olmaz, görme ve işitme fonksiyonları bozulmaz. 2.Dönem (Eksitasyon Dönemi): Bilinç kaybı ile başlar, göz kapağı refleksi kaybolana kadar sürer. Bu dönemde solunum düzensizdir. Kusma olabilir. Bu iki döneme anestezinin indüksiyon dönemi denir.

GENEL ANESTEZİNİN DÖNEMLERİ 3.Dönem (Cerrahi anestezi dönemi): Göz kapağı refleksinin kaybı ile başlar diyafram felcine kadar sürer. 4.Dönem (Bulber paralizi dönemi): Solunum ve dolaşım felci olur. Anestezide depresyon merkezden perifere doğru olur. Anesteziden geri dönüşte de bu sıranın tersi izlenir.

1.İNHALASYON ANESTEZİKLER Bunlar solunum yoluyla uygulanan maddelerdir. İlacın verilen dozu ile oluşan etkinin şiddeti arasındaki ilişki ilacın alveoldeki miktarı ile belirlenir. İnhalasyon anestezikler çoğunlukla vücutta değişikliğe uğramadan atılırlar. İnhalasyon anesteziklerin kolay kullanım ve anesteziği derhal kesma gibi bir takım üstünlükleri vardır. Ancak kusma, patlama gibi istenmeyen etkileride mevcuttur.

İnhalasyon anesteziklerin başlıcaları; ETER HALOTAN ENFLURAN İZOFLURAN AZOTPROTOKSİD

ETER Yanıcı, patlayıcı bir sıvıdır. Bronkodilatasyon yapar, arteriyel kan basıncı pek etkilenmez,taşikardi gelişebilir. İskelet kaslarını iyi gevşetir. Bulantı, kusma, laringospazm ve salya salgılanmasını artırır. Anestezi indüksiyonu ve ayılma uzun sürer.

HALOTAN(HALOTHANE) Güçlü anestezik bir ajandır.Aneljezik etki gücü de yüksektir. En sık kullanılan anesteziktir. Solunum çabuk ve yüzeyeldir. Bronkodilatasyon yapar. Kan basıncını doza bağlı olarak azaltır. Kalbin kasılma gücünü azaltır. Beyin damarlarını genişletir,cerebrospinal sıvı basıncını arttırır.

HALOTAN(HALOTHANE) Böbrek kan akımını azaltır. Karaciğer fonksiyonunu deprese eder,ilaç kesilince bu etki geçer. İskelet ve uterus kaslarını gevşetir. Maling hipertermi yapabilir. Patlayıcı özelliği yoktur. Anestezi indüksiyonu(tiyopentalle desteklenir) ve ayılma uzun sürebilir. Larenksi tahriş etmez,bronkospazm yapmaz. Çocuklar için güvenlidir.

ENFLURAN(Ethrane) Tükrük ve solunum salgılarını arttırır. Larenks reflekslerini baskılar. Halotana benzer bir anesteziktir. Daha iyi kas gevşemesi ve daha az aritmi yapar.

İZOFLURAN(Forane) Enflurana benzerdir. Solunum depresyonu yapabilir.Buna bağlı Hiperkapni(kandaki CO2 yüksekliği) gelişebilir. Periferik damar dilatasyonu ve arteriyal kan basıncında düşme yapabilir. Daha iyi kas gevşemesi yapar.

AZOT PROTOKSİT(Nitrozoksid) Anesteziyi sürdürmek için %75-80 konsantrasyonda uygulanır. Tek başına kullanılmaz. Hipoksiye neden olur. Güçlü bir inhalasyon anesteziği ile birlikte kullanılırsa yeterli analjezi sağlar. Solunumu ve kordiyovasküler sistemi deprese etmez. İndüksiyon ve ayılma çabuk olur. Kemik iliği depresyonu yapar. Gebelerde, immün sistem depresyonu olanlarda ve persiniyöz anemisi olanlarda kullanılmamalıdır.

2-KATI GENEL ANESTEZİKLER KETAMİN(Ketalar): Aneljezi ve hafıza kaybı yapar. Larenks (Gırtlak) reflekslerini etkilemez. İskelet kası tonusu (gerginlik), kalbin atış hızı, arteriyel kan basıncı ve serebrospinal sıvı basıncı artabilir. Çocuk ve genç erişkinlerde kısa süreli girişimler için i.m. yolla kullanılır. Solunum enfeksiyonu olanlarda, psikiyatrik bozukluğu olanlarda, cerebrovasküler hastalığı olanlarda kullanılmamalıdır.

TİYOPENTAL(Pentothal): Genel anestezi için en sık kullanılan barbitürattır. Kısa süreli girişimler için tek başına kullanılabilir. Analjezik etkisi yoktur. Çabuk ve hoş bir indüksiyon sağlar. Sonra daha güçlü bir ilaç verilmemelidir.

Bazı Özel Anestezi Şekilleri; NÖROLEPTİK ANESTEZİ; Bir nöroleptik ilaç güçlü bir narkotik ilaçla kombine edildiği zaman, nöroleptik analjezi oluşturulur. Bu kombinasyona azot protoksid ve oksijen ilavesiyle nöroleptik anestezi oluşur. Ufak cerrahi girişimler ve kalp kateterizasyonu gibi girişimler böylece yapılabilir. Nöroleptik ilaç olarak droperidol, narkotik olarak fentanil tercih edilmektedir.

Bazı Özel Anestezi Şekilleri; DİSOSYATİF ANESTEZİ: Ketamin ile sağlanan anesteziye bu ad verilir. Kuvvetli bir analjezik etki meydana gelir. Hasta kendisini çevresinden tecrid edilmiş kol ve bacaklarının kopmuş olduğunu hisseder.

Preanestezik Medikasyon; Anestezinin indüksiyonunu kolaylaştırmak ve çabuklaştırmak için yapılır. Anksiyeteyi azaltır,aneljezi ve amnezi(hafıza kaybı) sağlar. ŞU İLAÇLAR KULLANILIR; Barbitüratlar;Sedasyon sağlar. Opioidler; Morfin ve Fentanil.Aneljezi sağlar. Trankilizanlar;Diazepam.Sedasyon ve amnezi sağlar. Antikolinerjikler; Atropin ve skopolamin.Salgıları azaltır Nöromuskuler bloke ediciler;Kas gevşemesi sağlar.

LOKAL ANESTEZİKLER Bu ilaçlar, sinir iletimini bloke ederek bilinci bozmadan, vücudun belirli bir bölgesinde geçici (reversibl) duyu kaybı oluştururlar. Genel anesteziklerden farklı olarak santral sinir sistemi depresyonu yapmazlar.

LOKAL ANESTEZİ ŞEKİLLERİ; 1-Yüzeyel anestezi: Lokal anestezik çözeltisi konjonktiva, burun, boğaz, trakeobronşiyal kanal, üretra, mesane v.b. mukoza yüzeylerine uygulanır. Lidokain bu amaçla en çok tercih edilir. 2-Infiltrasyon anestezisi: Ağrı duyusu kaldırılmak istenen bölgeye veya çevresine lokal anestezik çözeltisi cilt altı enjeksiyonla uygulanır. Prokain, lidokain v.b. tercih edilir. 3-Sinir bloku: Bölgeyi kontrol eden sinirin gövdesi yanına düşük hacim ve yüksek konsantrasyonda lokal anestezik enjekte edilir. 4-Spinal anestezi: Lokal anestezik çözeltisi lomber bölgeden serebrospinal sıvı içine enjekte edilir. Alt ekstremite ve pelvisteki girişimlerde tercih edilir.

BAŞLICA LOKAL ANESTEZİKLER; Prokain: Sülfonamidlerle antagonist olarak etkileşir. Parenteral yolla iyi absorbe olur ve çabuk metabolize edilir. Lokal irritasyon yapmaz. Prokain hidroklorür şeklinde adrenalinli ve adrenalinsiz preparatları şeklinde kullanılır. Adrenalin anestezik ilacın absorbsiyon hızını azaltır.Böylece sistemik dolaşıma geçmesini engelleyerek etkisinin uzun süre kalmasını sağlar.

BAŞLICA LOKAL ANESTEZİKLER; Lidokain: Çabuk anestezi ve en az lokal irritasyon yapar. Prokainden daha güçlü ve etki süresi de daha uzundur. Karaciğerde metabolize edilir. Damar içi yoldan antiaritmik olarak da kullanılır. Yüzeyel anestezi için pomat, solüsyon veya jel şeklinde preparatları vardır.

BAŞLICA LOKAL ANESTEZİKLER; Kokain: Bitkisel kaynaklı ve ilk kullanılan lokal anesteziktir. Önce santral sinir sistemini uyarır. Daha sonra depresyon gelişir. Taşikardi,vazokonstriksiyon,hipertansiyon,hipertermi yapabilir. Aşırı kullanımında tolerans, bağımlılık ve zehirlenmeler olabilir. Konsantrasyonlarda burun, farenks ve trakeobronşiyal kanalın lokal anestezisinde kullanılabilir.

KULLANILAN DİĞER LOKAL ANESTEZİKLER; Klorprokain Tetrakain Dibukain Prilokain Etidokain Mepivakain Bupivakain

Lokal anesteziklerde görülen bazı istenmeyen etkiler; Vazokonstriktör (adrenalin) ilave edilmesiyle absorbsiyon yavaşlatılıp, sistemik toksisite azaltılabilmektedir. Konvülsiyonlar Santral sinir sistemi depresyonu ve solunum yetmezliği Kalbi deprese etmeleri ve periferik vazodilatasyon sonucu hipotansiyon gelişebilir. Ender de olsa alerjik reaksiyonlar görülebilir.