HİPERBARİK OKSİJEN TEDAVİSİ (HBO) Uz.Dr. Hasan Ali Nogay Sualtı ve Hiperbarik Tıp Uzmanı HİPEROX Özel Ayak Sağlığı ve Zor Yara HBO Tedavi Merkezi-Antalya 02423220099 Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com

SUALTI HEKİMİNE NE ZAMAN İHTİYAÇ OLUR?

HİPERBARİK OKSİJEN TEDAVİSİ (HBO) NEDİR? Hiperbarik oksijenasyon, tamamen kapalı bir basınç odasında, 1 atmosferden (1 ATA= 760 mmHg) daha yüksek basınç altında , hastanın maske ya da başlıkla aralıklı olarak %100 oksijen solumasıdır. Tedavi 2.4-2.8 ATA’da 90-120 dakika uygulanır.

HBO KLİNİK UYGULAMA KRİTERLERİ Undersea and Hyperbaric Medical Society (UHMS) European Underwater and Baromedical Society (EUBS) TC SAĞLIK BAKANLIĞI

HBO KESİNLEŞMİŞ ENDİKASYONLARI-1 UHMS ve Sağlık Bakanlığı Yara İyileşmesinin Geciktiği Durumlar (Diyabetik ayak, venöz ülser, iskemik yara) Nekrotizan Yumuşak Doku Enfeksiyonları Kronik Refrakter Osteomyelit (Dirençli Kemik enfeksiyonları) Kafa Kemikleri, Sternum ve Vertebraların Akut Osteomyelitleri Riskli Deri Greft ve Flepleri, Onarımlar(Achille Tendon Rüptürü vs)

HBO KESİNLEŞMİŞ ENDİKASYONLARI-2 UHMS ve Sağlık Bakanlığı Gazlı Gangren(Klostridyal Myonekroz) Crush Yaralanmaları (Deprem, ezilmeler) Kompartman sendromu Diğer Akut Travmatik İskemiler Aşırı Kan Kaybı Radyonekrozlar Yanıklar Anaerobik ve Mikst Beyin Abseleri

HBO KESİNLEŞMİŞ ENDİKASYONLARI-3 UHMS ve Sağlık Bakanlığı Akut Hava ve Gaz embolisi CO Zehirlenmesi, Akut Duman İnhalasyonu CN Zehirlenmesi Dekompresyon Hastalığı (Vurgun)

HBO ARAŞTIRILAN ENDİKASYONLARI-1 Kırık İyileşmesi ve Kemik Grefti Uygulaması Protez ve implant enfeksiyonları Kaynama güçlüğü olan fraktürler Akut Trombotik ve Serebrovasküler Olaylar Anoksik Ansefalopati (Serebral ödem) Retinal Arter Tıkanıklığı (Ani Görme Kaybı) Ani İşitme Kaybı Purpura fulminans Pyoderma Gangrensum

HBO ARAŞTIRILAN ENDİKASYONLARI-2 Kolajen Doku Hastalıkları (Romatizmal Hst) Multipl Skleroz Medulla Spinalis Yaralanmaları Örümcek Sokması Nöroblastoma Evre-4 Migren Serebral Palsi

HBO ARAŞTIRILAN ENDİKASYONLARI-3 Refrakter Mikozlar Crohn hastalığı Radyasyon Enteriti ve Proktiti İntraabdominal Abseler Pseudomembranöz Enterokolit H2S Zehirlenmesi Akut CCl4 Zehirlenmesi Lepromatöz Lepra

HBO Etki Mekanizması Basıncın Mekanik Etkisi : Basıncın doğrudan etkisi ile vücutta var olan gaz kabarcıklarının küçülmesi sağlanır. 2. Artan Oksijen Parsiyel Basıncının (pO2) Etkisi: Basınç altında % 100 oksijen solutulması, oksijen parsiyel basıncını ve tüm vücut doku ve sıvılarında çözünen oksijen miktarını artırır.

Basıncın mekanik etkisi Boyle Mariotte kanununa göre sabit sıcaklık altında gazların hacimleri basınçlarıyla ters orantılıdır. Basıncın artışı ile dolaşımdaki ve dokulardaki gazların hacimleri ve oluşmuş gaz kabarcıklarının çapları küçülür. Bu etkiden gaz embolisi ve kabarcık oluşumuyla ilintili olan dekompresyon (vurgun) hastalığında faydalanılır.

Artan oksijen parsiyel basıncının etkisi Henry kanununa göre sabit sıcaklıkta bir sıvı içinde çözünen gaz miktarı, o gazın parsiyel basıncı ile doğru orantılıdır; 1gr Hb 1.34ml O2 bağlar. 100ml kanda Hb miktarı 15gr.dır. %100 satüre edildiğinde (1atm.de %100 O2 soluyan birinde) 100ml kanda 20.1ml (15x1.34) Hb’e bağlı O2 bulunur.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri 1 atm’de hava solunduğunda kanın 100ml’sinde 0.3ml olan çözünmüş O2 miktarı 3atm’de %100 O2 solunduğunda 6.8ml’ye kadar çıkar (20 katından daha fazla). Normalde 100ml arteryel kanın 20ml O2, venöz kanın ise 14ml O2 içerdiği düşünülürse; dokunun kullandığı O2 5,8 ml’dir. HBO tedavisindeki çözünmüş O2 tek başına doku için yeterlidir.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri Basınç İdeal Çözünmüş O2 İçeriği ATA mmHg Hava Soluma %100 O2 soluma 1 760 0,32 2,09 1.5 1140 0,61 3,26 2 1520 0,81 4,44 2.5 1900 1,06 5,62 2.8 2190 1,17 6,37

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri Antiödem Etki Antitoksik Etki İmmün Sistemin Modülasyonu Antibiyotiklerin Etkinliğini artırma Optimal Yara İyileşmesi Anti-Aging

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri Antiödem Etki 1 : Hiperbarik Oksijen, myokard hücrelerini uyarır ve iletiyi azaltır; bradikardiye sebep olur. Bradikardiye bağlı olarak kardiyak outputta %10-20 arası azalma olur. Hiperoksinin vazokonstriktif etkisinden dolayı dokulara giden kan miktarı azalır, fakat plazmada çözünmüş oksijen düzeyinin artması nedeniyle dokuların yeterli düzeyde oksijenasyonu sağlanır.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri Antiödem Etki 2 : HBO sırasında, kan basıncında ise değişiklik olmazken ödemde %20 azalma sağlanır. Doku hipoksisine bağlı olarak bozulmuş olan damar geçirgenliğinin de düzelmesi ile ödemin ana komplikasyon olduğu yanıklar, akut travmatik iskemiler, crush yaralanması ve kompartman sendromu gibi birçok patolojide bu etkiden faydalanılır.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri Antitoksik Etki: HBO, toksinlerin direkt üretimini inhibe ederek ya da metabolizmalarını engelleyerek antitoksik etki gösterir. Gazlı gangren ve Karbon monoksit zehirlenmesinde bu etkiden faydalanılır.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri İmmün Sistemin Modülasyonu 1 : PNL ve makrofajlar antibakteriyel aktiviteleri için oksijene gereksinim duyarlar. HBO bakterostatik ve bakterisitik etkinliğini, serbest oksijen radikalleri aracılığıyla gösterir. Anaerobların serbest radikallere ve diğer oksidanlara karşı savunma mekanizmaları olmadığından, oksijenin öldürücü etkilerine karşı duyarlıdır.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri İmmün Sistemin Modülasyonu 2 : Klebsiella pneumoniae ve E.coli gibi mikroorganizmalara karşı insan plazması, bakterisidal etki gösterir. Doku hipoksisi veya pH’da düşme, Oksidasyon-Redüksiyon Potansiyelini düşmesine ve plazmanın antibakteriyel-antifungal ve antiviral etkinliğinin azalmasına yol açar. İskemik-Hipoksik dokularda Laktoferrin ve Transferrin’in SERBEST DEMİR bağlama kapasitesi düştüğü için mikroorganizmaların üremesi hızlanır.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri İmmün Sistemin Modülasyonu 3 : İmmün sistemin Antibakteriyel etkinliği ve fagositoz mekanizması 30 mmHg altındaki oksijen basıncında bozulur. Düşük O2 düzeylerinde fagositoz yapılabilir ancak oksidatif burst için O2 gereklidir. HBO hipoksik ve enfekte dokulardaki oksijen basıncını nötrofillerin bakterilerin bakterileri öldürebileceği seviyeye kadar yükseltir.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri Antibiyotiklerin Etkinliğini artırma : Aminoglikozitler gibi hücre duvarını geçişleri O2’ye bağlı antibiyotiklerin ve trimetoprim-sulfisoxazole’nin bakteriostatik, amfoterisinin bakterisidal etkisinin HBO ile arttırıldığı gösterilmiştir.

Plazmada Çözünmüş Oksijen’in Etkileri Yara İyileşmesine Etkisi : Yara bölgesinde parsiyel oksijen basıncı 5-15 mmHg’ya kadar düşebilir. Yara iyileşmesi için gereki olan kollagenin fibroblastlarca sentezlenebilmesi için en az 30-40 mmHg parsiyel oksijen basıncı gereklidir. HBO ile doku oksijen parsiyel basıncının arttırılması, fibroblastik aktivite artışına ve kollajen matriks birikimine yol açar. HBO sensları dışında rölatif hipoksi de angiogenezisi uyarır. HBO kemik dokusunda da hipoksiyi düzeltip, osteogenezisi uyararak KEMİK’te REMODİLASYON sağlar.

Vaka Örneği 1993-95 yılları arasında 70 diyabetik hasta Randomize kontrollü çalışma 35 hastaya HBO tedavisi (ort 39 + 8 seans), kontrol grubu 33 hasta (2 hasta protokole uymadığı için çıkarılmış) HBO : 3 major amp (2 dizaltı, 1 dizüstü : %8.6) Kontrol : 11 major amp (7 dizaltı, 4 dizüstü : %33.3) DİABETES CARE Adjunctive Systemic Hyperbaric Oxygen Therapy in Treatment of Severe Prevalently Ischemic Diabetic Foot Ulcer: A randomized study Faglia, Ezio MD; Favales, Fabrizio MD; Aldeghi, Antonio MD; Calia, Patrizia MD; Quarantiello, Antonella MD; Oriani, Giorgio MD; Michael, Michael MD; Campagnoli, Pietro MD; Morabito, Alberto PhD

Diyabetik Ayak iyi bir klinik tecrübe ve bir “TAKIM” çalışması gerektirir Diyabet Regülasyonu : HbA1C, İnsülin,Direnç önleme (Metformin) Antibiotik (Antibiyogram şart) Hiperbarik Oksijen Tedavisi Yara bakımı Multidisipliner yaklaşım Hasta eğitimi

Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com