OKUL FOBİSİ, KORKU VE KAYGILAR

KORKU Korku canlı varlıkların, görünen ve görünmeyen tehlikeler karşısında gösterdikleri en doğal tepkidir.

6-8 aylıkken başlayan yürümeyle birlikte artan yükseklik korkuları görülmektedir. Bir şeylere tutunarak ayağa kalkmanın hazzı vardır.

Altı-on sekiz aylar arasında yabancı korkusu başlar. Tanımadık bir yüzle karşılaşınca hemen tanıdık yetişkine yönelmeye, ayağına-eline sarılmaya başlarlar.

Gelişimsel olarak yabancı korkusu ya da kaygısı, gelişme sırasında yeni yüzlerin sık sık görülerek tanıdık olması ile azalmaya başlar. Anne baba dışında, komşular, diğer akraba ve bakıcılarla yeniden karşılaşma ve onların güven veren tutum ve yaklaşımları ile yabancı korkusu denetlenmeye başlanacaktır.

İki-üç yaş çocukları yüksek seslerden elektrik süpürgesi, gök gürültüsünden ürkerler.’Gürültü’, bebeklikteki ve ilk çocukluktaki korku uyaranlarının başında gelmektedir.

Üç-dört yaşlarında bunlara karanlık, hayvan, dilenci, hırsız, polis korkuları eklenir.

Bu yaşlarda anne babadan ayrı kalmak tedirginliğe yol açar. Çocuklar için en büyük korku anne babadan ayrı düşme, ortalıkta kalmak korkusudur.

Altı yaşında, korkularda yeni bir artma gözlenir; hayalet, cadı korkusu alevlenir. Yangından ve hırsızdan korkarlar. Filmlerin çok etkisinde kalırlar.

Okul öncesi dönemde çocuğun korkusunun etkisini azaltmak üzere savunma düzenekleri vardır. En sık kullanılanlar; Sosyal geri çekilme, Duygusal gerileme, İnkar, Bastırma, Yansıtma.

KORKUYA SEBEP OLAN FAKTÖRLER Çocukların soyut kavramları değerlendirme yetenekleri henüz gelişmemiştir. Buna bağlı olarak; Karşılaştığı ölüm Nasıl dünyaya geldiği Anne babanın yaşlanacağı gibi korkular gelişir.

Anne babalar bu kavramları çocuklarına bu kavramları somut olarak açıklama konusunda zorlanmaktadırlar. Ne kadar açıklamaları gerektiği konusunda kaygıları vardır. Mesela: çocuğun dünyaya nasıl geldiği konusu…

Çocuklar, deneyimlerinin az, düşünme yeteneklerinin sınırlı olması nedeniyle, gördüklerinin duyduklarını gerçekçi olarak değerlendiremezler. Benzeterek, abartarak korkulu sonuçlar çıkarırlar.

Çocuk ve ergenin kendine olan güvenini sarsacak ya da onu başarısızlıkla, dayak, hor görme ya da kıyaslamayla Ve diğer davranışlarla tehdit eden her şey onda korkuya kapılma duyarlılığını arttıracaktır.

KORKU HALİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Korkular karşısında sert tepkilerden kaçınılmalı. Korkunun nedeni araştırılmalı Aşırı kollayıcı tutumlar gevşetilmeli

KAYGI Kaygı; fiziksel belirtilerle birlikte kendini gösteren normal dışı ve nedensiz ortaya çıkan aşırı korku halidir.

Kaygılar performansları olumsuz şekilde etkiler. Kaygının problem olacak düzeyi fiziksel ve sosyal işlevlerine etki ederek bireyin duygusal olarak mutsuz olmasına neden olur.

Kaygı problemlerinin belirtileri; Kas gerilmesi Terleme Çarpıntı Baş dönmesi Hızlı ve derin nefes alma

ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN BAŞLICA KAYGI ÇEŞİTLERİ Genelleştirilmiş kaygı Panik bozukluklar Ayrılık kaygısı Sosyal kaygı

GENELLEŞTİRİLMİŞ KAYGI BOZUKLUĞU Aniden ortaya çıkıp kısa bir sürede son bulabilir. Veya kronik bir probleme dönüşebilir. Genelleştirilmiş kaygı depresyon, fobi gibi birçok farklı problemi doğurabilir.

PANİK BOZUKLUK Panik bozukluk kısa, yoğun ve yinelenen panik ataklarla açıklanabilir. Yoğun korku duygusu kuvvetli fiziksel belirtilerle kendini gösterir.

SOSYAL KAYGI Sosyal kaygı utanma ile kendini gösterir.bu kişiler sosyal ilişkiye girmekten kaçınırlar.

AYRILIK KAYGISI En genel kaygı bozukluğudur. En yoğun şekilde okul öncesinde ve ilköğretimin birinci kademesinde görülür.

Ayrılık kaygısına birçok faktör neden olabilir. Çocukların disipline edilirken gerçek dışı bazı varlıklarla korkutulması, aşırı koruyucu anne babalar çocuklarının ayrılığından kaygı duydukları için kaygılı davranışları bir bakıma çocuklarına öğretmeleri vb.

KAYGININ NEDENLERİ Kaygı bozukluğunun temel nedenleri Biyolojik faktörler Fiziksel hastalıklar Öğrenilmiş davranışlardır.

YAPILMASI GEREKENLER Kişinin söyledikleri destekleyici tarzda dinlenilmeli Çocuğun kaygısıyla dalga geçilmemeli Çocuk kaygı verici ortamdan uzaklaştırılmalı Çocuğun kendine güvenmesi sağlanmalı Kaygı nedenleri belirlenmeli ve çözüme gidilmeli

OKUL FOBİSİ Fobi : Gerçekte hiçbir tehlike olmadığı halde ortaya çıkan herhangi bir nesneye ya da duruma özgü aşırı korku halidir.

Okul Fobisi: Çocukların okula gitmek istememe ve gitmeme durumudur Okul Fobisi: Çocukların okula gitmek istememe ve gitmeme durumudur. Okuldan ve okulda bulunmaktan korkmak diye de tanımlanabilir.

OKUL FOBİSİ NASIL ANLAŞILIR ? Çocuk birdenbire okula gitmek istemez. Zorlamalar karşısında anksiyete duyar. Panik içine girer. Mide bulantısı, yüksek ateş gibi bazı psikosomatik belirtiler ortaya çıkar.

OKUL FOBİSİ YAŞAYAN ÇOCUKLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Endişe Hassasiyet,duygusallık Başarı kaygısı Aşırı onay bekleme Çekingen,utangaç olma vs…

ÇOCUKLAR NEDEN OKULDAN KORKAR? TEMEL NEDEN:Çocuğun anneye aşırı bağlı/bağımlı olmasından dolayı anneden ayrılmaktan korkmasıdır.Okul fobisi ayrılma kaygısına bağlı olarak gelişir.

OKUL KORKUSUNDA AİLEVİ NEDENLER Aile bireylerinin birbirlerine aşırı bağlı ve çoğu zaman bağımlı olması, Anne ve babanın çocuğun kendilerine bağlı ya da bağımlı kalmasını istemesi,

Anne babanın kendilerine ve çocuklarına bir şey olacağı konusunda yoğun kaygı duyması, Çocuğun, anne ya da babasının yokluğunda kendisine ya da anne babasına bir şey olacağından korkması,

Boşanma, anne veya babanın başka biriyle evlenmesi veya maddi sorunlardan kaynaklanan stresli bir ev yaşamı, Çocuğun yeni bir kardeşinin doğması, taşınma, hastalık, yakın birinin ölümü gibi bir stres faktörünün olması.

OKUL KORKUSUNDA OKULA BAĞLI NEDENLER Duyarsız, sürekli emir veren, anlayışsız bir öğretmenin bulunması, Uygun olmayan sınıf içi yerleştirme,

Okulun ya da okul yolunun güvenli olmaması, Kötü bir okul ortamı, Çocuğun bazı etkinlikleri, gerçekleştirmede güçlük çekmesine rağmen bunları yapması için zorlanması,

OKUL FOBİSİNDE TEDAVİ Okul fobisinin tedavisinde anne-babalara, öğretmenlere ve psikolojik danışmanlara büyük görevler düşmektedir. İşbirliği ile hareket etmek problemli sürecin çözümlenmesine katkıda bulunur.

ANNE-BABALARA ÖNERİLER Okula gitme konusunda ödün verilmemeli, mutlaka okula gitmesi sağlanmalıdır. Çocuğun okula gitmesi konusunda kararlı ve tutarlı davranılması gerekir.

Okula gitmediğinden dolayı çocuk suçlanmamalı,alay edilmemelidir. Çocuğun duyguları üzerinde konuşmak,anlaşıldığını hissedip rahatlamasını sağlar.

Bu sıkıntılı durumun geçici olabileceği anlatılmalıdır. Sosyal beceriler kazanmasına yardımcı olunmalıdır. Çocukla aile arasında bağımlılık değil,bağlılık kazandırılmalı ve sorumluluklar verilmelidir.

ÖĞRETMENE ÖNERİLER Okulda çocuğun ilgisini çekecek sınıf içi aktiviteler yapılmalıdır. Özendirme girişimleriyle birlikte gerekirse önce bir saat,sonra yarım gün ve sonunda tam gün okula gelmesi sağlanmalıdır.

PSİKOLOJİK DANIŞMANLARA ÖNERİLER Anne ve babalara da rehberlik ederek aşırı koruyucu tavırlarından kurtulmalarına yardımcı olunmalıdır. Ailelere okulun güvenilir bir ortama sahip olduğu anlatılmalıdır.

Okula hazırlık toplantıları yaparak anne,baba ve çocukların okula alışması sağlanmalıdır. Anne babalara sergiledikleri aşırı koruyucu tutumun yanlış olduğu,çocuğun bağımsızlığını kazanması gerektiği açıklanmalıdır.

TEŞEKKÜRLER 