TÜRK İ YE’DE TÜKET İ C İ N İ N B İ LG İ LEND İ R İ LMES İ VE ÖRGÜTLENMES İ KONUSUNDA İ ZLENMES İ GEREKEN ADIMLAR

E-Ticarette Tüketicinin Do ğ ru Bilgilendirilmesi Tüketicinin satıma konu mal/hizmet konusunda doğru şekilde bilgilendirilmesi ciddi bir önem taşımaktadır. Zira, yapılacak bilgilendirme gerekli unsurları içermeli ve bununla birlikte yeterli bilgiyi içermelidir. Bu şartların sağlanması, tüketicilerin mesafeli sözleşmelere daha çok katılmaları, dolayısıyla da bu güven alanının sağlanması ile elektronik ticaretin daha da artmasına olanak tanıyacaktır.

Öncelikle doğru bilgilendirme, Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına aykırı olmamalıdır. Gerçekten de yanıltıcı nitelikte olan bir tanıtım, dürüstlük kuralına aykırılık oluşturacaktır. Bir yöntem olarak kullanılan, aşırı abartılı olduğu aşikar olan ve tüketiciden aksinin anlaşılması imkansız olan reklamlar için de “aldatıcı reklam” denilmesi olanaksızdır. Doğru bilgilendirme yükümlülüğü ile ilgili diğer hukuki düzenlemelere baktığımızda; Aynı maddeden devamla, tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici reklam ve ilanlar yapılamayacağı da düzenlenmiştir. Tüketiciye yanlış ve yanıltıcı bilgi verilmesi bir haksız rekabet sebebi de oluşturacaktır.

İnternet sitelerindeki sözleşmeler, genel olarak tüketicinin müdahale edebileceği sözleşmeler değil. Çünkü, kullanıcının işlem anında bu sözleşmeyi kabul etme ya da etmeme seçeneği dışında bir imkanı yok. Ancak yinede tüketici sözleşme yaparken, en azından kendisi için sözleşmenin esaslı şartını oluşturan hususlarda satıcı ya da sağlayıcı kurum tarafından gerekli bilgilendirmeyi almaya dikkat etmeli. Özellikle, satıcının ismi, ulaşabileceği adresi ve telefonu, satın aldığı mal veya hizmetin özellikleri, ödenecek bedelin ve ödeme şeklinin ayrıntısı, kargo ücretinin kime ait olacağı, garanti şartları ve benzeri hususların sözleşmede yer almasına özen göstermeli. Yukarıda saydığımız hususlar dışında tüketicilerin internet üzerinde yaptıkları alışverişte, özellikle güvenliğe dikkat etmeleri gerek. Bunun için ise güvenlik uzmanı olmaya gerek yok, özellikle satın alma öncesi tüketiciler tercih ettikleri sitenin SSl sertifikasını kontrol etmeli veya sitenin 3D Secure sistemini kullanıp kullanmadığına dikkat etmeli.

Satın alınan mal veya hizmetin kusurlu olduğunu fark eden tüketicinin öncelikle o mal veya hizmeti aldığı satıcı veya kurumla görüşmesi gerekiyor. Haksızlığa uğradığını düşünen tüketici, bu görüşmelerden bir sonuç alamazsa Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun gerei; satın aldığı malın değerine göre “tüketici sorunları hakem heyeti”ne başvurması gerekiyor. Cayma hakkının yanında tüketiciye tanınmış bir diğer önemli hak olan tüketici sorunları hakem heyetine başvurmak için malın değerinin 1.031,87 TL’nin altında olması gerekiyor. Yani bu değere kadar olan ihtilaflarda Hakem Heyetleri’ne başvurulması zorunlu. İnternette alışveriş yapan tüketici ile satıcı arasında mesafeli sözleşme kurulmadan önce, tüketicinin hizmet ya da mal sağlayıcı tarafından yönetmelikte yer alan hususlarda bilgilendirilmesi gerekiyor.

Sözleşme kurulmadan önce yönetmelik kapsamında satıcı tarafından tüketiciye verilmesi gereken bilgilerden bazıları ise şöyle: a) Satıcı veya sa ğ layıcının isim, unvan, açık adres, telefon ve varsa di ğ er erişim bilgileri, b) Sözleşme konusu mal veya hizmetin temel nitelikleri, c) Tüm vergiler dâhil olmak üzere mal veya hizmetin Türk Lirası olarak satış fiyatı, ç) Varsa teslim masrafları, d) Ödeme ve teslim veya ifa ile ilgili bilgiler, e) Cayma hakkının kullanılmasının şartları. Bu ön bilgilerin online ortamda satın alma işlemi gerçekleşmeden önce tüketici tarafından teyit edilmesi gerekiyor aksi takdirde, sözleşme ilişkisi kurulmuş sayılmıyor.

HAZIRLAYAN:OKAN TÜRK Öğretim Görevlisi:GİZEM TANIŞ