ERGENLİK DÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ

Kimse beni dinlemiyor!! Anlaşılmıyorum! Kimse bana güvenmiyor!

Anne Baba Gözüyle Ergenlik: “ Benden gittikçe uzaklaşıyor, hiçbir sorununu benimle paylaşmıyor”

“Sürekli ders çalışmamı söyleyip duruyorlar.”

“Ona sürekli ders çalışmasını söylemekten ben de zevk almıyorum “Ona sürekli ders çalışmasını söylemekten ben de zevk almıyorum. Bir kere de ben söylemeden şu dersin başına otursa..Başarılı olmasını istemek kabahat oluyor.”

“Annemin ve babamın bana küçük bir çocukmuşum gibi davranmasından sıkıldım. Büyüdüğümü kabul etmek istemiyorlar.Diğer taraftan da çocuk gibi davranıyorsun diyerek beni eleştiriyorlar”

“ O kadar savunmasız ve korunmaya muhtaçtı ki; aradan bu kadar zaman geçmiş olması bizi korkutuyor. Hep çocuk kalmasını isterken, yaşına da uygun davranmasını istiyor olmak gerçekten de çok çekişkili…”

“Arkadaşlarımla vakit geçiriyor olmama neden tepki verdiklerini anlayamıyorum. Bazen gençken kendileri daha mı farklıydı diye sormaktan kendimi alamıyorum.”

Arkadaşlarını tanımıyorum Arkadaşlarını tanımıyorum. Acaba nasıl insanlar ve birlikte nasıl vakit geçiriyorlar? Dünyada o kadar kötü şeyler oluyor ki, artık kimseye güvenemiyorum.

Çocukluktan çıkıp, yetişkinliğe adım atmak için bir geçiş dönemidir ergenlik…. Ergenlik dönemi 11- 12 yaşlarında başlayıp yirmili yılların başlangıcına kadar süren, hızlı bedensel, ruhsal, sosyal değişikliklerin görüldüğü bir dönemdir.

Ergenlikte Görülen Ruhsal Değişiklikler Ergenler; Çabuk tepki gösterirler. Tepkileri kestirilemez. Gel-geç hevesler artmıştır. Gizlilik önemlidir. Düş kurma ve hayallere dalma yaygındır.

Anne-babayı eleştirme fırsatlarını kaçırmaz. Ben kimim, ben neyim, nasıl biriyim sorularını kendine ve çevresindekilere bolca sorar. Bağımsız olmaya çalışır. Evden kopma ve arkadaşlarıyla bol bol vakit geçirme isteği yoğundur.

Arkadaşlarının eleştirilmesine katlanamaz. Evdeki kuralların çokluğundan sıkılır. Uyarılara tepki gösterir. Küçük kardeşlerini yanına sokmaz. Süse düşkündür. Ayna karşısında bolca vakit geçirir.

Günlük ve şiir defterine şiirler güzel sözler yazma gibi davranışlar görülür.Defterler devlet sırrı gibi saklanır. Kulaktan dolma görüşler savunur. Anne babalar yanılmaz değildir, uyarılar kızdırır. Kendisini yetişkin olarak kabul ettirme çabası içindedir. Çocuk muamelesi yapıldığında isyan ederler.

Akran grubunda kabul edilebilmek için kendi kimliğine aykırı davranır. Pasif, aile ve arkadaş çevresinde kabul görmeyen ve dışlanan ergenlerin yanlış arkadaşlıklar kurmaları daha sık görülür. Ailesi tarafından ilgi, sevgi ve kabul görmek ister. Bu istekleri aile tarafından karşılanmayan çocuk, bu ilgi açığını başka şekilde kapatır.

Yeni arayışlar içindedir. Önce kendini arar Yeni arayışlar içindedir. Önce kendini arar. Başkalarının davranışlarını taklit ederek, farklı rollere girerek kendini bulmaya çalışır. Gençlerin sahte tavırlarıyla alay etmeyin. Çünkü onlar kendi yüzlerini bulmak için , başka yüzler denerler.

Ergenlik; fırtınalı bir dönemdir Ergenlik; fırtınalı bir dönemdir. Genç, kendisiyle ve çevresiyle savaş içerisindedir.

Anne-Babalara Öneriler Ergenlik döneminin özelliklerini çok iyi bilmeli ve kabullenmeliyiz. Tepkisel davranışlarının, uyum sağlamaya yönelik geçici davranışlar olduğunu kabul etmeliyiz. Kısıtlayıcı olmak yerine esnek olmalıyız. Anlayışlı ve sevecen davranmalıyız.

Davranışlarımızda tutarlı olmalı ve tutarlı mesajlar vermeliyiz. Zaman zaman “ koca adam oldun, genç kız oldun” demek, zaman zaman da “daha o kadar büyümedin, sen daha çocuksun” demek, doğru bir davranış değildir.

Çocuklarınızla konuşuyor olmanız; sizin konuşmanız ve onların söylediklerinizi dinlemesi ve kendisine hiçbir söz hakkı verilmemesi değildir. Onların da fikirlerini alın ve dinleyin.

Çocuklarınızı denetleyin, sınırlar koyun ancak üzerlerinde aşırı baskı oluşturmayın.

EN İYİ ÖĞÜT, ÖRNEK OLMAKTIR!

Konuşarak değişen insan yoktur Konuşarak değişen insan yoktur. Konuşulanları hayata geçiren insan değişir.

ANNE-BABA TUTUMLARI

AİLE TUTUMLARI Anne Baba Anne Baba Anne Baba Çocuk Çocuk Çocuk BASKICI TUTUM TAVİZKAR TUTUM İLGİSİZ TUTUM

AİLE TUTUMLARI BASKICI TUTUM TAVİZKAR İLGİSİZ TUTUM YETKİN +,- BASKICI TUTUM Anne baba çocuk üzerinde güç kullanır ve istediğini zorla yaptırır. -,+ TAVİZKAR Çocuk anne baba üzerinde güç kullanır ve istediğini zorla yaptırır. -,- İLGİSİZ TUTUM Anne baba çocuğun istek ve ihtiyaçlarıyla yeterince ilgilenmez, yok sayar. +,+ YETKİN Anne baba çocuğu olumlu / uygun iletişim ve disiplin yöntemlerini kullanarak yetiştirir.

BASKICI TUTUM YÖNTEMLERİ Aşırı koruma Kontrol etme Sürekli akıl verme Bağırma Tehdit etme Sevgiyi esirgeme Ceza Baskıcı tutumda Anne baba çocuğun söyleneni yapması için çocuk üzerinde güç kullanır ve istediğini zorla yaptırır. Aşırı koruma, kontrol etme, sürekli akıl verme, bağırmak, tehdit etmek, sevgiyi esirgemek, ceza, maddi ödül baskıcı tutum yöntemleridir. Tutumların Sonuçları Baskıcı tutumun sonucunda çocuk; korkar, üzülür, değersiz hisseder, içine kapanabilir, isyankâr davranabilir, baskıyı bir ödeşme aracı olarak görebilir, anne babasıyla iletişimi azalır. Gelecekte isyankar ya da çekingen davranabilir. Baskıcı tutumun sonucunda anne-baba; çaresizlik, pişmanlık hissedebilir. Bir sonraki istenmeyen davranışta ilgisiz ya da tavizkar davranma olasılıkları artar.

TAVİZKAR TUTUM YÖNTEMLERİ Çocukların kullandığı yöntemler: Sızlanma Tutturma Duygu Sömürüsü Şantaj Tavizkar tutumun sonucunda çocuk; çocuk yapay bir özgürlük ve güç yaşar. Şantaj, sızlanma, ağlama ve kaba kuvvetle sorunlarını çözmeye alışır.Anne babasının ve diğer insanların hakları ve ihtiyaçları olabileceğini fark edemez. İstekleri gerçekleşmediğinde isyan edebilir ya da içine kapanıp küsebilir. Gelecekte bencil ve doyumsuz olabilir. Tavizkar tutumun sonucunda anne baba; kendini yetersiz ve aciz hisseder. Bir süre sonra çocuğa karşı öfke biriktirebilirler. Anne-baba çaresiz kalıp çocuğun isteklerine boyun eğer

İLGİSİZ TUTUM Anne-baba çocukla yeterli ve kaliteli iletişim kurmaz. Çocuğu yetiştirirken neredeyse hiç yöntem kullanmaz. İlgisiz tutumun sonucunda çocuk; mutsuz, değersiz, yetersiz ve yalnız hisseder. Anne babasının rehberliğinden yoksun olduğu için yaşam için gerekli olan becerileri edinemez. Gelecekte sosyal becerilerinde ve ilişkilerinde sorunlar yaşayabilir. İlgisiz tutumun sonucunda anne-baba ; çocuğun neler yaşadığını bilmez. Çocukla sağlıklı bir ilişki kuramaz. Çocukla ilişkisinde yetersizlik yaşar.

TUTUM VE SONUÇLARI Bencillik, sorumsuzluk, doyumsuzluk... BASKICI TUTUM Korku, çekinme, sorumsuzluk, isyan... TAVİZKAR TUTUM Bencillik, sorumsuzluk, doyumsuzluk... İLGİSİZ TUTUM Mutsuzluk, değersizlik, yetersizlik... YETKİN TUTUM Öğrenme, düşünme, güven, sorumluluk alma, karşılıklı ve yakın ilişki...

Çocuk Anne Baba YETKİN TUTUM Yetkin Tutum; Anne babanın çocuğu olumlu/uygun iletişim ve disiplin yöntemlerini kullanarak yetiştirdiği aile tutumudur. Yetkin tutumda anne baba çocuk birbirleri üzerinde güç kullanmazlar ve birbirlerinin istek ve ihtiyaçlarına ilgisiz kalmazlar. Bir başka deyişle yetkin tutum anne babanın çocukla doğru zamanda uygun ilişki kurarak çocuğun gelişimi için gerekli desteği vermesini içerir. Yetkin tutum çocukla ilişkide uygun yöntemi, doğru zamanda çocuğa ve ilişkiye zarar vermeden kullanma ustalığını içerir. Kısaca yetkin tutumda anne baba gücünü çocuğu güçlendirmek ve desteklemek için kullanır

YETKİN TUTUM Olumsuz güç kullanımı yoktur. OLUMLU VE UYGUN İLETİŞİM VE DİSİPLİN YÖNTEMİ Olumsuz güç kullanımı yoktur. Birbirlerinin istek ve ihtiyaçlarına ilgisiz kalmazlar. Anne-baba gücünü çocuğu güçlendirmek ve desteklemek için kullanır. Bu yöntem doğru zamanda çocuğa ve ilişkiye zarar vermeden kullanma ustalığını içerir. Doğru ve uygun yöntem kullanıldığı için güç ve zaman kaybı olmaz. Çocuk yetiştirmede kalıcı ve etkin sonuçlar elde edilmesini sağlar. Yetkin tutumda baskı ve taviz olmadan, güç çatışmasına girmeden sağlıklı ilişki kurulur. Yetkin tutumda ailedeki herkesin duygu ve düşünceleri dinlenir ve önemsenir. Dolayısıyla anne baba çocuğu dinler ve hem “hayırı” hem “eveti” açıklar. Hayır dediğinde seçenekler sunar. Yetkin tutum için çocuğu kendine özgü bir birey-insan olarak kabul etmek, merak, girişkenlik ve birey olma güdülerine saygı göstermek, kendi ihtiyaçlarını bilip sorumluluk alabileceğine güvenmek gerekir. Yetkin Tutumda çocuk; sorun çözmeyi öğrenir. Düşünme becerisi artar. Kendine ve çevresine güvenir. Sorumluluk alır ve anne babasıyla karşılıklı ve yakın ilişki kurarak hem kendini anlatır hem de onları anlar. Yetkin Tutumda anne baba çocuğa uygun sınırlar, kurallar koyarak çocuğu korur. Aynı zamanda bu tutumda anne baba çocuğa güven ve destek vererek onun kendine güvenini artırır.

YETKİN TUTUM Herkesin duygu-düşünceleri dinlenir. Çocuğun bir birey olduğu kabul edilir. Çocuğun sorumluluk alabileceğine güvenilir. Çocuk sorun çözmeyi öğrenir. Anne-baba çocuğa uygun sınırlar koyarak çocuğu korur. Anne-baba çocuğa güven ve destek vererek onun kendine olan güvenini artırır.

SINIRLAR Çocukların; Dünyayı İnsan ilişkilerini Yapmaları gerekeni Kendilerini keşfetmelerini sağlar. Ebeveynlerin çocuklara karşı sorumlulukları: Anne babaların çocuklarına karşı en büyük sorumlulukları onları kendilerine yeten birer birey olarak yetiştirmektir. Bunu sağlamak için çocuklara doğru örnek olmak, onları uygun sınır ve kurallarla korumak, onları desteklemek, güven vermek gerekir. Çocuklar anne babalarından kendilerine yaşam için gerekli becerileri kazandırmalarını, tutarlı ve güvenli bir aile ortamı beklerler.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER  Kübra AYTEKİN Rehber Öğretmen