Öğretim Materyalleri Tasarım İlkeleri

2- Yerleşim Öğelerinin Kullanım İlkeleri 1- Yapısal/Biçimsel Öğelerin Kullanım İlkeleri *Boşluk *Çizgi *Şekil-form *Doku *Renk 2- Yerleşim Öğelerinin Kullanım İlkeleri *Oran-ölçek *Denge *Bütünlük *Ritim *Vurgu *Ahenk

1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri ALAN Alan, öğretim materyaline genel olarak bakıldığında görülen/hissedilen doluluk veya boşluktur.

Öğretim materyali üzerinde gözün en fazla algıladığı bölümlerin yüzdelik dağılımı aşağıdaki gibidir. %41 %25 %14 %20

1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri ÇİZGİ Çizgilerin yatay, dikey veya eğik olarak kullanımı algılama üzerinde etkilidir. Yatay çizgiler sabitlik ve durağanlık etkisi, dikey çizgiler güçlülük etkisi ve eğik çizgiler ise hareket etkisi verir.

Sabitlik ve Durağanlık etkisi Güçlülük etkisi Hareket etkisi Sabitlik ve Durağanlık etkisi

1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri ŞEKİL-FORM Şekil bir yüzey üzerinde oluşturulan iki boyutlu biçimlerdir. Form ise kullanılan biçimlerin birbirine göre yerleşimidir.

1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri DOKU Öğretim materyalinin hazırlanmasında kullanılacak malzemenin özelliğine bağlı olarak değişiklik göstereceği için tasarımda en az değişkenlik gösteren eleman dokudur.

1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri RENK Renkler, iyi tasarlanmış bir öğretim materyalinde anahtar rol oynar. Renklerin iyi seçilmesi ve çizgilerle birlikte iyi tasarlanması sonucu en etkili öğretim materyalleri gerçekleştirilir.

*Renk *Doku *Şekil-form

Renkler algılama üzerinde etki yaratırlar. Doğal renkler ile nesneler renklendirildiğinde görüntünün gerçekliğini artırır. Benzerliklerin ve farklılıkların ortaya konuşuna yardımcı olur. Önemli noktalar ve bilgiler üzerinde dikkati toplar. Coşku, durgunluk, tek düzelik, canlılık gibi duyguların algılanmasına yardımcı olur.

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı Renkler, fiziksel özellikleri nedeniyle algılama üzerinde etkilidir. Işık, Prizmadan geçtiğinde uzun ve kısa dalga boyları şeklinde kırılarak farklı renklere ayrılır. En uzun dalga boyu kırmızı, en kısa dalga boyu mor renklidir.

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı Renklerin seçiminde farklı cinsiyetlerin de dikkate alınması gerekir. Erkekler: Mavi, yeşil, bordo ve bunların canlı tonlarını seçerken Bayanlar: Sarı, mavi, pembe gibi renklerin pastel tonlarını daha çok seçmektedirler.

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı Renklerin kullanımında yaş gruplarının da dikkate alınması gereklidir. Çok parlak renkleri küçük yaş grupları için, daha ileri yaş grupları için de pastel tonları kullanmakta yarar vardır. Her iki yaş grubu için kontrast oluşturulmak istenildiğinde parlak renklerin kullanılması etkili olacaktır.

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı Etnik özellik ve çevre koşulları da renklerin algılanmasında etkilidir. Yeşil ve mavi gibi renkler bozkır bölgelerinde yaşayanlar üzerinde etkili olurken, Sıcak renkler ormanlık bölgelerde yaşayanlar üzerinde daha etkili olmaktadır.

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı Farklı renkler kullanılarak farklı bölümlerin algılanması kolaylaştırılabilir. 10 20 30

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Harflerin Kullanımı Yazı, öğretim materyallerinin çoğunluğunda kullanılan bir öğretim elemanıdır. Diğer öğretim elemanları ile birlikte uyumlu bir şekilde kullanılmalıdır.

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Harflerin Kullanımı Dekoratif amaçlı süslü yazı yerine düz ve sade biçimde yazılmış yazılar kullanılmalıdır. Küçük harflerle yazılan yazılar daha kolay okunabilir. TAMAMIYLA BÜYÜK HARFLERLE YAZILAN YAZILARIN OKUNMASI ZORDUR.

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Harflerin Kullanımı Eşit olmayan insanlara eşit davranmaktan daha büyük eşitsizlik olamaz. Thomas Jeferson Eşit olmayan insanlara eşit davranmaktan daha büyük eşitsizlik olamaz. Thomas Jeferson EŞİT OLMAYAN İNSANLARA EŞİT DAVRANMAKTAN DAHA BÜYÜK EŞİTSİZLİK OLAMAZ. THOMAS JEFERSON

Öğretim Materyallerinin Tasarımında Harflerin Kullanımı Satırlar çok sıkışık olduğunda metnin okunması güçleşir. Satır aralıkları ortalama harf yüksekliğinin 1½ si kadar olduğunda metin çok okunaklı olur. Satırlar çok seyrek olduğunda metinde kopukluk duygusu verir. Satırlar çok sıkışık olduğunda metnin okunması güçleşir. Satırlar çok seyrek olduğunda metinde kopukluk duygusu verir.

2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri *Oran-ölçek *Denge *Ritim *Bütünlük *Vurgu *Ahenk

2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri *Oran-ölçek Objelerin büyüklüğüyle ilgili ilkedir. Bir objenin diğer objeler ve bütün ile arasındaki ilişkiye göre objenin büyük, orta, küçük, ağır, hafif olduğu gibi duygular oluşturur.

Objelerin büyüklüğünün doğru olarak algılanabilmesi için tanıdık başka bir obje ile ölçeklendirilmesi gerekir.

2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri *Denge Denge, objenin göz tarafından algılanan ağırlığı ile ilgilidir. Öğretim materyalleri üzerinde denge, yatay ve dikey eksenin her iki tarafına objelerin eşit olarak dağıtılması ile oluşturulur. İstenilen amaca yönelik olarak objelerin bütününe yerleşimi ile denge veya dengesizlik etkisi yaratılabilir.

Ekosistemde enerji akışı Üreticiler Üçüncül tüketiciler Birincil tüketiciler İkincil tüketiciler Ekosistemde enerji akışı Ayrıştırıcılar

2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri *Bütünlük Görsel elemanlar ve bunların fonksiyonları arasındaki ilişki bütünlüğü oluşturur. Her bir görsel unsur, bir mesaj iletmedeki fonksiyonu göz önüne alınarak yerleştirilmelidir.

2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri *Ritim Kompozisyonda gözün bir objeden diğerine rahatça kayabilmesidir. Soyut bir kavram olmasına rağmen çizgi, şekil, form, yapı ve renk kullanımı ile sağlanabilir.

GÜNEŞ TUTULMASI

2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri *Vurgu Vurgunun bütüne baskın olması gereklidir. Öğretim materyalinin can alıcı noktasıdır. Dikkat çekmek istediğiniz nokta olarak tasarlanmalıdır. En ilgi çekici nokta olarak tasarlanıp en önemli unsurlar yerleştirilebilir.

ELEKTRİK AKIMI

2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri *Ahenk Kompozisyonun bütünü ile bağlantılıdır. Parçalar bir araya geldiğinde ortaya çıkacak bütünlük duygusudur. Ahenk, bir bakıma bütünü oluşturan parçaların birbiri ile olan ilişkisine bağlı olarak ortaya çıkan uyumdur.

ORMAN EKOSİSTEMİ Bitkiler Otçul Hayvanlar Ayrıştırıcılar Etçil Hayvanlar Ayrıştırıcılar

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 1-Anlamlılık İlkesi Bir malzeme ne kadar anlamlı ise öğrenilmesi de o kadar kolaydır.

“tin, nit, mel, yaz, şez, zed” Anlamlı sözcüklerin öğrenilmesinin anlamsız hecelerin öğrenilmesine oranla daha kolay olması. “tin, nit, mel, yaz, şez, zed”

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 2-Bilinenden Başlama İlkesi En iyi öğretim somuttan soyuta, basitten karmaşığa ve bilinenden bilinmeyene doğru gidendir.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 3-Çok Örnek İlkesi Bir kavramın genişliğini göstermek için çok sayıda örnekler sunmak gerekir.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 4-Görelik İlkesi Nesnelerin özellikleri birbirlerine göre algılanır. Resim ve şekilleri herkes başka şekilde algılamamalı, birbirinden ayırt edebilmelidir.

c b a

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 5-Seçicilik İlkesi Algılama seçicidir. İnsanın duyu organları uyarılmayı beklemezler, aksine belirli bir anda, anlatılamayacak kadar çok sayıda uyarıcıyla bombardıman edilirler. Öğretim materyalindeki önemli elemanları dikkati en çok çekecek şekilde yerleştirmek gerekir.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 6-Tamamlama İlkesi Bir olayın ya da eşyanın tümüne ilişkin çizgileri vermek yerine bir kısmını vermek yeterli olabilir.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 7-Fonun Anlamlılığı İlkesi Görsel yada işitsel olsun, öğretim materyali düzenlerken iletilmek istenen mesaja uygun olarak, figüre anlam katacak fonlara yer verilmesi gereklidir.

Kırmızı Mor Beyaz Mor Yeşil Kırmızı

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 8-Kapalılık İlkesi Şekiller belirgin olmalı, açık ve yarım bırakılmamalı. Özellikle iki boyutlu figürler için şekil tam yapılmalıdır.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 9-Birleştiricilik İlkesi Algılama birleştirici ve bütünleyicidir; birbiriyle benzerliği ve yakınlığı olan nesne ve olaylar ilişkili olarak algılanır ve daha iyi hatırlanır.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 10-Değişmezlik İlkesi Daha önceden bildiğimiz tanımış olduğumuz nesnelerin algılama işleminde çoğu özelliklerini sürdürmesi algısal değişmezliktir.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 11-Derinlik İlkesi Doğadaki varlıklar bize yakınsa gerçek ölçüleri ve renkleriyle görünürler. Aynı varlıklar bizden uzaklaştıkça, küçülür ve renkleri de soluyor hissini verir.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 12-Yenilik İlkesi Dikkat özellikle geçmişteki yaşantılara zıt olan durumlara ve yeniye çekilir.”Yenilik” izlenmekte olan görüntüdeki elemanlara yeni bir eleman eklenmesi anlamına gelmektedir.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 13-Basitlik İlkesi Dikkat yöneltilirken bilinenle yenilik, basitlikle karışıklık, belirginlikle belirginsizlik, arasında bir denge aranır.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 14-Hedef Davranış İlkesi Kullanılacak aracın öğrenciyi dersin hedeflerine ulaştırabilecek nitelikte olması gereklidir.

Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri 15-Öğrenciye Uygunluk İlkesi Kullanılacak araç, öğrencilerin özelliklerine (yaş, zeka ve geçmiş yaşantıların düzenine) uygun olmalıdır

Öğretim Materyalleri Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Öğretim materyali, basit, sade ve anlaşılır olmalıdır. Öğretim materyali, dersin ve konunun amaçlarına uygun seçilmeli ve hazırlanmalıdır.

Öğretim Materyalleri Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır.

Öğretim Materyalleri Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Öğretim materyalinde kullanılacak görsel özellikler (resim, grafik, renk, v.b.) materyalin önemli noktalarını vurgulamak amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır.

Öğretim Materyalleri Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Öğretim materyalinde kullanılan yazılı metinler, görsel-işitsel öğeler, öğrencinin pedagojik özelliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir.

Öğretim Materyalleri Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Öğretim materyali, öğrenciye alıştırma ve uygulama imkanı sağlamalıdır. Öğretim materyali mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır.

Öğretim Materyalleri Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Öğretim materyali, her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır. Materyaller sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği türden değil, öğrencilerin de kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır.

Öğretim Materyalleri Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Zaman içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık kullanımlarda zarar görmemelidir.

Öğretim Materyalleri Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Hazırlanan öğretim materyali, gerektiğinde, kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır.