REHBERLİK SERVİSİ TANITIMI Serap ÇAYIRALTI Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmen

1-Psikolojik Danışma ve Rehberlik Nedir? bireyin kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için,uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlardır.

2- Psikolojik Danışma ve Rehberlik Ne Değildir? Psikolojik danışma ve rehberlik yardımı bireye tek yönlü olarak doğrudan yapılan bir yardım değildir.

REHBERLİK NE DEĞİLDİR? Psikolojik danışma ve rehberlik bireyin sadece duygusal yanı ile ilgilenmez.

REHBERLİK NE DEĞİLDİR? Rehberlikte bireye acıma duygusuyla yaklaşılmaz.

REHBERLİK NE DEĞİLDİR? Psikolojik danışma ve rehberlikte kullanılan bütün yöntemler ve teknikler amaç değil, sadece araçtır.

REHBERLİK NE DEĞİLDİR? Psikolojik danışma ve rehberlik bir disiplin görevi değildir; rehberlik yargılamaz ve ceza vermez.

REHBERLİK NE DEĞİLDİR? Rehberlik yardımı sadece “sorunlu” öğrencilere verilen bir yardım değildir.

REHBERLİK NE DEĞİLDİR? Psikolojik danışma ve rehberlik her türlü problemi hemen çözebilecek sihirli bir güce sahip değildir.

3- Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerinin Amacı Nedir? Okul öncesi eğitimde hizmetler genel olarak; öğrencinin kendisi, öğretmeni/öğretmenleri ve ailesi tarafından yetenek, beceri ve diğer özelliklerinin fark edilmesine, öğrencinin yetiştiği ortamın iyileştirilmesine, bireysel ve sosyal gelişimlerinin desteklenmesine, etkili öğrenme ve çalışma becerileri ile motivasyonlarının artırılmasına yöneliktir.

REHBERLİĞİN AMACI AMAÇLARIMA ULAŞMAK İÇİN NE YAPMALIYIM? BEN KİMİM? GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLERİM NE? SINIRLILIKLARIM NEDİR? İLGİLERİM NEDİR? NELER YAPABİLİRİM? GÜCÜM NEDİR? ÇEVREMDEKİ OLANAKLAR NEDİR?

4-Psikolojik Danışma Ve Rehberliğin Dayandığı Temel İlkeler Her birey seçme özgürlüğüne sahiptir. Rehberlik, bireye seçme özgürlüğü tanıyan çevrelerde var olabilir. Rehberliğin görevi, bireyin bu özgürlüğünü kullanabilmesi için seçenekleri algılayabilmesine ve doğru tercihler yapmasına yardımcı olmaya çalışmaktır.

İnsan Saygıya Değer Bir Varlıktır. “Rehberlik ve Psikolojik Danışma Birimi” bütün öğrencileri eşit kabul eder, değer verir ve özen gösterir. ÇÜNKÜ İNSAN DEĞERLİDİR.

Rehberlik Hizmetlerinde Gönüllülük Esastır. Rehberlik hizmetleri, birinci derecede bireyi hedef alır. Bireyin iç dünyasının daha iyi anlaşılması amacını güden hizmetlerdir. Bu nedenle bu hizmetten yararlanmak kişinin isteğine bırakılmalıdır.

Rehberlik Hizmetleri Bir Süreçtir. Gelişim doğumdan ölüme kadar devam eden bir süreçtir ve bu süreçte her gelişim basamağının kendine özgü görevlerinin yerine getirilmesinde bireyler zaman zaman yardıma ihtiyaç duyabilirler. Bu nedenle rehberliği sadece belli yaş dönemlerine özgü bir hizmet olarak görmemek, ihtiyacı olan herkese hangi gelişim döneminde bulunursa bulunsun yardım sağlamak gerekir.

Rehberlik ve Psikolojik Danışma da gizlilik esastır. Rehberlik ve Psikolojik Danışmada Hizmetlerinin verilişi sırasında danışanın mahremiyetine saygı duyulur, onun sırlarını saklamaya özen gösterilir. Psikolojik danışma durumlarında danışmanın sağladığı güven ortamı içinde danışan bazen kendisine itiraf etmediği, söyleyemediği yaşantılarını danışmanla paylaşabilir.

Rehberlik Tüm Öğrencilere Açık Bir Hizmettir. Rehberlik yardım isteyen herkese yapılan bir yardımdır.

Rehberlik ders değildir.

5- Problem Alanlarına Göre Rehberlik Eğitsel rehberlik Mesleki rehberlik Kişisel- sosyal rehberlik olarak bir sınıflandırma yapılmıştır.

Eğitsel Rehberlik Eğitsel rehberlik hizmetlerinin genel amaçlarını, öğrencinin okula ve okulun bulunduğu çevreye uyum sağlaması, etkin ders çalışma becerilerini kazanması, eğitsel kararlar vermesi ve seçimler yapması, başarıyı engelleyen etmenleri azaltma ya da ortadan kaldırma, öğrencilerin ilgi, yetenek ve eğitim özelliklerine uygun bir eğitsel ortam oluşturma, okul yaşamı ile mesleki yaşamı arasındaki ilişkiyi sağlama oluşturmaktadır.

Mesleki Rehberlik Mesleki rehberlik bu anlamda bireyi tanıma, meslek alanlarını tanıma ve bireyin kişisel özellikleri ile mesleklerin gerektirdiği özellikler arasındaki bağlantıyı kurarak kendine en uygun mesleği seçmesine yardım etme olarak üç aşamada gerçekleştirilmektedir.

Kişisel Rehberlik Kişisel rehberlik öğrencilerin “ kişisel- soysal” gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve böylece onların kişisel gelişim ve uyumlarına yardımcı olmak amacıyla yürütülecek hizmetlerdir.

Kişisel Rehberlik Hizmetlerinin Kapsamı Atılganlık becerilerini geliştirme Günlük yaşam becerileri geliştirme İletişim becerileri geliştirme Sorun çözme becerileri geliştirme Öfkeyle baş etme becerileri geliştirme Kaygıyla baş etme becerileri geliştirme Çatışma çözme becerileri geliştirme Karar verme becerileri geliştirme Zaman yönetimi becerileri geliştirme Öz saygı geliştirme Sorumluluk ve görev bilinci geliştirme Oto kontrol becerileri geliştirme Özgüven becerileri geliştirme

6-Rehberlik Servislerinde Hangi Hizmetler Verilir? Danışma Psikolojik Yöneltme ve yerleştirme Oryantasyon Bireyi tanıma Müşavirlik Bilgi toplama ve yayma İzleme değerlendirme

Psikolojik Danışma Hizmeti Bireyin karar verme ve problem çözme ihtiyaçlarını karşılayarak gelişim ve uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla bireyle yüz yüze kurulan psikolojik yardım ilişkisidir.

Okullarda psikolojik danışma hizmetinden ,çeşitli uyum sorunlarını çözmek isteyen ,başarısızlık,karar verme güçlüğü,vb. problemleri olan öğrenciler olduğu kadar kendini tanımak ve geliştirmek isteyen herkes yararlanabilir.

Oryantasyon Hizmeti (Yeni Ortama Alıştırma) Bu hizmet bir okula yeni başlayan öğrencilere ,eğitim yılı başında ,okulu,kurallarını,işleyişini tanıtmak,okul ve o çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkında bilgi vermek ve böylece yeni girdikleri ortama kısa sürede alışmalarına yardımcı olmak üzere yapılan çalışmalardır.

Bireyi Tanıma Hizmeti Öğrencinin gelişimine ve uyumuna yardımcı olabilmek için onu tanımak gereklidir.Bireyi tanımada amaç,bireyin kendini tanıması,kendi özellikleri hakkında bilinçlenmesi,kendini zayıf ve kuvvetli yönleriyle görüp kabul etmesini sağlamaktır.Tanıma hizmetlerinde en önemli görev sınıf öğretmenine düşer.

Bilgi Toplama ve Yayma Hizmeti Öğrencinin gerek duyabileceği her türlü bilgiyi onun yararlanmasına sunmak için yapılan çalışmalardır.

Müşavirlik (Konsültasyon) Hizmeti Okuldaki rehberlik uzmanının ,öğretmen ve yöneticilerin ortak bir rehberlik anlayışı kazanmaları,bu alanlardaki bilgi ve becerilerini artırmaları için onlara yardımcı olmasıdır.

OKUL KORKUSU-FOBİSİ

Çocukların gelişimlerine yönelik temel ölçütler bulunmakla beraber her çocuk kendi içinde ayrı bir gelişim yolu izleyebilir. öncelikle her çocuğun birbirinden çok farklı olduğu gerçeğinden işe başlamak gerekir.

Okul korkusu nedir? Okul çağındaki çocuklarda birden bire okula gitmeye karşı beliren yoğun direnç ve korku durumudur… Okul korkusu tedavi edilmediği zaman daha büyük sorunlara da yol açabilir.

Öğretmen Arkadaşlar Gürültü Kalabalık Sıra Kalem Hayal Kırıklığı NEDİR BU BAŞIMA GELENLER? Gürültü Kalabalık Sıra Kalem Hayal Kırıklığı Defter 34

Okul fobisi gelişmiş çocukların ortak özellikleri Bu çocuklar genellikle sosyal ilişki kurmakta güçlük çeken, içe kapanık, utangaç çocuklardır. Başarı kaygısı duyarlar, uslu, uyumlu evde kendisini fazlasıyla kabul ettiren ve aşırı onay bekleyen yapıları vardır. Bu çocuklar ailelerine özellikle annelerine bağımlıdırlar. Anne ve babaları olmadan bir yere gitmek, bir şey yapmak istemezler. Her istedikleri anında karşılanmış ve anında tatmin isteyen ve olmayınca hileye başvuran yapıdadırlar…

Okul korkusunun Nedenleri-1 Anneden ayrı kalma ve terk edilme korkusu… Annenin de çocuğa bağımlı olması okul korkusunu tetikleyebilir. Bir hastalık yada kaza sonucu evde bakım Kardeş kıskançlığı Evdeki çatışmalı ortam Başarısız olma endişesi Öğrenilmiş kaygı…anne ve babadan İlgi ve sevgi eksikliği… anne baba öğretmen

Okul korkusunun Nedenleri-2 Çocuk yalnız başına kendisini güvensiz hissetmektedir. Bu kişilik özelliklerine sahip çocuklarda tetiği çeken bir kriz, kardeş doğuşu, göç, bir kayıp, okul veya öğretmen değişikliği, okulda onurunu, bedeninin tehdit eden bir durum gibi). Çocuğun veya ailenin yaşamında taşınma hastalık veya yakın birini ölümü gibi önemli bir değişimin olması Duyarsız sürekli emir veren bir öğretmen yada başka bir okul personeli

Okul korkusunun Nedenleri-3 Uygun olmayan sınıf yerleştirmesi Okulda yada okul yolunda fiziksel olarak tehdit edici birilerinin olması. Boşanma maddi sorunlar anne babanın başka biriyle evlenmesi veya yeni kardeşin olması gibi etkenlerle stresli ve dengesiz bir ev yaşamı sürme …

OKUL KORKUSUNUN BELİRTİLERİ

Psikolojik Belirtiler Okul fobisinin başlangıcı bazen sinsidir. Ön belirtiler günlerce sürebilir. Çocuk neşesizdir, uykuya dalmakta güçlük çeker. ödevlere karşı ilgisi azalır ve sonunda bir gün okula gitmeyeceğini söyleyiverir Neden olarak, öğretmenden korktuğunu ya da arkadaşının kendisini rahatsız ettiğini söyleyebilir Bazı çocuklar ise tanımlayamadıkları bir korkudan söz ederler.

Psikolojik Belirtiler Çoğu zaman evde rahattırlar. Şiddetli vakalarda çocuklar evde de huzursuzdurlar. Bağlı ve bağımlı oldukları aile bireyini bir yere bırakmaz, peşinde dolaşırlar. Belirtiler genellikle okula gitme vaktinde yoğunlaşır, okuldan ayrılma vaktinde azalır ve daha çok Eylül, Ekim aylarında ortaya çıkar. Okul etkinliklerine karşı pasif içe kapanık veya korkulu davranıyorsa okulda daha çok ağlamaya kavga etmeye dikkat çekmeye başlamışsa… Okulda ve evde nedensiz yere ağlamaya, kavga etmeye ve dikkat çekmeye çalışmaya başladıysa,

Psikolojik Belirtiler Okula giderken ağlama, hastalanma ya da okula gitmeyi istememe davranışları geliştiriyor ve evde kalmasına izin verilince bunlar birdenbire kayboluyorsa, Okula gitmediği için suçluluk duymuyorsa, Kendini aşağı gösteren durumlar, yalnızlaşma, hırçınlaşma Aşırı kendini eleştiren davranışlar,..

Fizyolojik Belirtiler Tıbbı temeli olmayan bedensel şikayetler Karınlarının, başlarının ağrıdığını, hasta olduklarını söylerler. Bu yakınmalar evde kalmalarına izin verildiğinde sona erer. İştahsızlık ve uykusuzluk mide bulantısı görülmektedir. Sık sık hasta olmadığı halde baş veya karın ağrısı bahane ederek şikayet ediyorsa,

Aile neler yapabilir… Eğer çocuğunuzun sağlığı konusunda endişeli iseniz doktor kontrolü yararlı olacaktır. Aksi halde okula gönderin ve öğretmeni durumdan haberdar edin, çocuğunuz ciddi bir şekilde hastalanırsa sizi arayıp haber vermelerini isteyin. Kendinizi çocuğunuzun yerine koyunuz ve duyduğu kaygı ve endişeyi anlamaya çalışınız .. Önceleri , okul sabahları güç olabilir. Çocuğa kendisini nasıl hissettiğini sormamak bu durum çocuğun şikayet etmek için fırsat ve cesaret verecektir. Okula gitme vakti dışında bir zamanda çocuğunuzla okul korkusu hakkında konuşun. SUÇLAMAMAK KÜÇÜMSEMEMEK, DURUMLULUK KORKU OLDUĞU ZAMANLA KENDİSİNİ DAHA İYİ HİSSEDECEĞİ anlatılmalı..

Aile neler yapabilir… Çocuğunuzun Akranları İle Zaman Geçirmesine Yardımcı olun. Okula gitmediği için çocuğu suçlamamalı, korkusu ve gözyaşlarıyla alay edilmemelidir. Okula gitmediği için çocuk suçlanmamalıdır. Bu sıkıntılı durumun geçici olduğunu, bazı başka çocuklarda da görüldüğünü ve kolaylıkla iyileştiğini çocuğa anlatmak iyi olur.

Aile neler yapabilir… Eğer sorun zor ise çocuğun bir iki saatliğine daha sonrada tam gün okula gitmesini sistematik bir yaklaşım kullanın. Sabırlı, tutarlı ve kararlı bir tavır içinde olunuz Sorunu görmezlikten gelmek ve bir sonraki yıla havale etmek ancak çözümü zorlaştırır.

Aile neler yapabilir… Çocuğun çantasına ailesini hatırlatacak küçük bir obje ya da resim koymak ve özlemini giderebileceği söylemek faydalı olur. Çocuk okula gittiği zamanlarda ödüllendirilebilir. Okulda olduğu zamanların yani ayrılığın geçici olduğunu anlatılmalıdır.

Aile neler yapabilir… Çocuk okula gideceği gün, aile üyelerinin sıradan bir günmüş gibi davranmaları, korkuyu çağrıştıracak ya da tetikleyecek davranımlardan uzak durmaları gerekmektedir. Vedalaşmaları çabuk ve kısa süreli tutarak, gerekli açıklamaları yapıp, ayrılıkların doğal olduğu hissettirilebilir. Çocuğa neden okula gitmesi gerektiği ve gitmezse neler kaçıracağı anlatılmalıdır. Ona gününüzün nasıl geçeceğini anlatıp, onunla gününün nasıl geçtiği hakkında konuşmak her ikinizi de rahatlatabilir Çocuğun endişeleri, duyguları üzerinde konuşmak, hem sıkıntısını paylaşmasını hem de anlaşıldığını hissedip rahatlamasını sağlar.

Aile neler yapabilir… Anne babanın beklenti düzeyini gerçekçi kılıp çocuğa zaman tanıması korkuyu yenmesini kolaylaştırabilir… Çocuğa, okulun amacını açıklamak, okula gitmesi konusunda ailenin tüm fertlerinin kararlı ve tutarlı olması işe yarar. Okula gitmemesi halinde yapılan çalışmalardan geri kalacağı ve bunun kendisi için bazı aksaklıklara yol açacağını anlatmaya çalışılmalıdır. Çocuk okula başlamadan önce okul ve öğretmenler tanıtılmalı okul ve öğretmenlerle ilgili doğru olmayan abartılı şeyler anlatılmamalı . Okul alışverişlerine çocukla birlikte çıkmak ve satın alınan araç ve gereçlerle ilgili mülkiyet duygusu geliştirmesine yardımcı olmak okulu sevmesini sağlayabilir.

Aile neler yapabilir… Okulla ve öğretmeniyle yapıcı işbirlikçi bir diyalogun kurulması çocuğun yanında öğretmeninin eleştirilmemesi gerekmektedir. Dayakla ve zor kullanarak davranışı yönlendirmeyi amaçlayan anne baba … Çocuğu suçlayıcı tavırlardan uzak durulmalıdır.. Çocuğun gece erken yatması ve sabah uykusunu almış olarak kalkması sağlanmalıdır.

Aile neler yapabilir… Yapılan araştırmalara göre çocukla savaşa girince sonucu ne olursa olsun ana baba kaybeder… Sevilen ve kişiliğine saygı duyulan çocuk başkalarını da sever ve saygı duyar. Böylece sevgi ve saygı erken gelişim yılları boyunca çocuğun disiplinin temelini oluşturur.

Sevgi ailenize ve çevrenize verebildiğiniz sürece sevgidir.

SEVGİ Bir kişi susadığı zaman, ona sunulan su değerlidir. Çocuğa da istediği zaman verdiğiniz sevgi değerlidir. Zamanınız ne kadar az, işiniz ne derece önemli olursa olsun, çocuk sevgi istediğinde ona yaklaşılmalı ve sevgi gösterilmelidir.

ANNE BABA OLARAK OKUL FAALİYETLERİNE KATILMAMIZ GEREKİR Mİ? Çocuklar, anne babalarının okulu ilgilenmeye değecek kadar ilginç bir yer olarak görmesinden gizli bir mutluluk duyar. Anne babanın okula gösterdiği ilgi nedeniyle çocuğun okula ve öğretmenlerine karşı duyduğu saygı artacaktır. 54

Öğrencinin mutluluğunda, öğretmen ve veli arasındaki diyalog önemli rol oynar. 55

KATILDIĞINIZ VE SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…