BİYOSİDAL ÜRÜNLERİN SINIFLANDIRILMASI VE AMBALAJLANMASI Kimyager: Sevda YÜKSEL

Biyosidal Ürünlerin Sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi; 26.12.2008 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yapılır. Söz konusu Yönetmeliğe göre biyosidal ürünler insan sağlığı ve çevre açısından tehlikeli olarak kabul edilir.

11.12.2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan, Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik hükümleri maddeler için 1/6/2015, karışımlar için 1/6/2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

Sınıflandırma: Sınıflandırmanın amacı, maddenin normal elleçleme veya kullanım sırasında risk oluşturabilecek, fiziko-kimyasal, toksikolojik ve ekotoksikolojik özelliklerini tanımlamaktır. Madde veya müstahzar, tehlike özelliği tanımlandıktan sonra, kullanıcıları, halkı ve çevreyi korumak için tehlikelerini gösterecek şekilde etiketlenmelidir.

Maddelerin sınıflandırılması ve etiketlenmesi için gerekli bilgiler aşağıda belirtilen yollarla elde edilebilir: Önceki testlerin sonuçları, Tehlikeli maddelerin taşınması üzerine uluslararası kuralların gerektirdiği bilgiler, Referans çalışmalar ve literatürden edinilen bilgiler, Pratik deneyimlerden elde edilen bilgiler

FİZİKO-KİMYASAL ÖZELLİKERE GÖRE GÖRE SINIFLANDIRMA Patlayıcı E R2 R3

FİZİKO-KİMYASAL ÖZELLİKERE GÖRE GÖRE SINIFLANDIRMA Madde ve müstahzarlar, patlayıcı iseler, patlayıcı olarak sınıflandırılır ve patlayıcı tehlike özelliğine ait sembol ve işaret ile belirtilir. Bir risk ibaresi zorunludur, bu ibare aşağıdaki hususlara göre belirlenir:  R2 Şok, sürtünme, alev ve diğer tutuşturucu kaynakları ile temasında patlama riski R3 Şok, sürtünme, alev ve diğer tutuşturucu kaynakları ile temasında çok ciddi patlama riski

PATLAYICILAR İÇİN ETİKET UNSURLARI

Oksitleyici Kendileri yanıcı olmadıkları halde bünyelerinde yanma için gerekli olan oksijeni bulundurduklarından yanabilen maddelerle temas edince reaksiyon veren maddeler bu grupta sınıflandırılır.

FİZİKO-KİMYASAL ÖZELLİKEREE GÖRE GÖRE SINIFLANDIRMA Oksitleyici O R7 R8 R9

Oksitleyici R7 Yangına neden olabilir R8 Yanıcı maddelerle temasında yangına neden olabilir R9 Yanıcı maddelerle karıştırıldığında patlayıcıdır  

Oksitleyici sıvılara ilişkin etiket unsurları

Çok kolay alevlenir Madde ve müstahzarlar, kolay alevlenebilen özellikte iseler çok kolay alevlenir olarak sınıflandırılır.

Çok Kolay Alevlenir F+ R12

Madde ve müstahzarlar, kolay alevlenebilen özellikte iseler çok kolay alevlenir olarak sınıflandırılır. R12 Çok kolay alevlenir

Kendiliğinden ısınan maddeler ve karışımlara ilişkin etiket unsurları

Kolay alevlenir Bir ateş kaynağıyla kısa süreli bir temasla hemen yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden veya yanıp kül olan katı haldeki maddeler ve müstahzarlar.  

Kolay Alevlenir F R11 R15 R17

R11 Kolay alevlenir R15 Su ile temas halinde çok kolay alevlenir gazlar çıkarır R17 Havada kendiliğinden alevlenir

Alevlenir F R10 R10 Alevlenir

TOKSİKOLOJİK ÖZELLİKLERE GÖRE SINIFLANDIRMA Çok Toksik T+ R26 R27 R28 R39

R26 Solunması halinde çok toksiktir R27 Cilt ile temasında çok toksiktir R28 Yutulması halinde çok toksiktir R39 Tedavisi mümkün olmayan çok ciddi etki tehlikesi

Toksik Toksik R46 T R48 R23 R49 R24 R60 R25 R61 R39 R45

R23 Solunması halinde toksiktir R24 Cilt ile temasında toksiktir R25 Yutulması halinde toksiktir R39 Tedavisi mümkün olmayan çok ciddi etki tehlikesi R 45 Kansere neden olabilir. R46 Kalıtımsal genetik hasarlara neden olabilir şeklinde belirtilirler. R48 Uzun süreli maruziyette sağlığa ciddi hasar tehlikesi R 49Solunması halinde kansere neden olabilir. R60 Doğurganlığı azaltabilir ile belirtilir. R61 Anne karnındaki çocuğa zarar verebilir ile belirtilir.

Zararlı, Tahriş Edici R38 Xn, Xi R41 R20 R65 R21 R22 R36 R37

R20 Solunması halinde zararlıdır R21 Cilt ile temasında zararlıdır R22 Yutulması halinde zararlıdır R36 Gözleri tahriş eder R37 Solunum sistemini tahriş eder R38 Cildi tahriş eder. R41 Gözde ciddi zarar riski R65 Zararlı: Yutulması halinde akciğerde hasara neden olabilir

Aşındırıcı C R34 R35 R34 Yanıklara neden olur R35 Ciddi yanıklara neden olur

Tahriş Edici Tahriş Edici Xi R36 R37 R42

R36 Gözleri tahriş eder R37 Solunum sistemini tahriş eder Hassaslaştırıcı R42 Solunması halinde hassasiyet oluşturabilir.  

İNSAN SAĞLIĞINA OLAN ÖZEL ETKİLERE GÖRE SINIFLANDIRMA Bu tür maddeler, sınıflandırma etiketleme amacıyla ve mevcut bilgi durumu göz önünde bulundurularak üç kategoriye ayrılır:

  Kategori 1 İnsanlar üzerinde kanserojen etkiye sahip olduğu bilinen maddeler. İnsanların bir maddeye maruziyeti ile kanserin gelişimi arasında bir neden-sonuç ilişkisi kurmak için yeterli delil bulunur. Kategori 2 İnsanlar üzerinde kanserojen etkisi varmış gibi kabul edilmesi gereken maddeler. Maddeye maruziyetin insanlar üzerinde kanserin gelişmesiyle sonuçlanacağına dair genellikle: uzun süreli uygun hayvan çalışmaları, diğer ilgili bilgilere dayalı olarak güçlü bir varsayım sağlayacak yeterli delil vardır.

Kanserojen kategori 1,2 T

Kategori 3 Muhtemel kanserojen etkileri nedeniyle insanlarda endişeye neden olabilen, ancak bu açıdan tatminkar bir değerlendirme yapabilmek için yeterli bilginin mevcut olmadığı maddeler. Uygun hayvan araştırmalarından elde edilen bazı deliller bulunmakla birlikte, bu deliller maddeyi kategori 2’ye dahil etmek için yeterli değildir.

Kanserojen kategori 3 Xn

Kategori 1 ve 2 Mutajen: Mutajen kategori 1 veya 2 olarak sınıflandırılan maddeler, T sembolü ve risk ibaresi R46 Kalıtımsal genetik hasarlara neden olabilir şeklinde belirtilirler.  

Mutajen kategori 1,2 T R46

Mutajen kategori 3 Mutajen kategori 3 olarak sınıflandırılan maddeler Xn sembolü ve risk ibaresi R68 Tedavisi mümkün olmayan etki olası riski ile belirtilirler.

Mutajen kategori 3 Xn R68

R61 Anne karnındaki çocuğa zarar verebilir ile belirtilir. ÜREME SİSTEMİNE TOKSİK Kategori 1 ve 2 T  R60 Doğurganlığı azaltabilir ile belirtilir.  

ÜREME SİSTEMİNE TOKSİK İnsan doğurganlığı için kaygıya neden olan maddeler için: Üreme sistemine toksik kategori 3 olarak sınıflandırılan maddeler Xn sembolü ve risk ibaresi R62 Doğurganlığı azaltma olası riski ile belirtilir. Muhtemel gelişimsel toksik etkileri yüzünden insanlar için endişeye neden olan maddeler: Üreme sistemine toksik kategori 3 olarak sınıflandırılan maddeler Xn sembolü ve risk ibaresi R63 Doğmamış çocuğa zarar verme olası riski ile belirtilir.  

R63 Doğmamış çocuğa zarar verme olası riski ile belirtilir. ÜREME SİSTEMİNE TOKSİK Kategori 3 Xn R62 Doğurganlığı azaltma olası riski ile belirtilir. .

ÇEVREYE OLAN ETKİLERE GÖRE SINIFLANDIRMA Çevre İçin Tehlikeli N R50 R51 R52 R53

Sucul ortam R50 Sucul organizmalar için çok toksik R51 Sucul organizmalar için toksiktir R52 Sucul organizmalar için zararlı R53 Sucul ortamda uzun süreli ters etkilere neden olabilir

Sucul Olmayan Çevre  R54 Flora için toksiktir. R55 Fauna için toksiktir. R56 Toprak organizmaları için toksiktir. R57 Arılar için toksiktir. R58 Çevrede uzun süreli ters etkilere neden olabilir. R59 Ozon tabakası için tehlikelidir

GÜVENLİK İBARELERİNİN SEÇİMİ Tehlikeli maddeler ve müstahzarlar için güvenlik ibareleri (S-ibareleri) aşağıda yer alan genel kriterlere göre belirlenir. Maddeler ve müstahzarlar için güvenlik ibareleri  S1 Kilit altında muhafaza edin. S2 Çocukların ulaşabileceği yerlerden uzak tutun. S3 Serin yerde muhafaza edin. S4 Yerleşim alanlarından uzak tutun. S5 ....... içinde muhafaza edin (uygun sıvı üretici tarafından belirlenir) S6 ....... içinde muhafaza edin (inert gaz üretici tarafından belirlenir.) S7 Kabı sıkıca kapatılmış halde muhafaza edin S8 Kabı kuru halde muhafaza edin

S9 Kabı çok iyi havalandırılan ortamda muhafaza edin S12 Kabı tamamen kapalı olarak muhafaza etmeyin S13 Yiyeceklerden, içeceklerden ve hayvan yemlerinden uzak tutun S14 ......... ’dan uzak tutun (temasından sakınılan madde üretici tarafından belirlenir). S15 Isıdan uzakta muhafaza edin S16 Tutuşturucu kaynaklardan uzakta muhafaza edin Sigara içmeyin

S17 Yanıcı maddelerden uzakta muhafaza edin S18 Kap dikkatlice taşınmalı ve açılmalıdır S20 Kullanım sırasında yemeyin veya içmeyin S21 Kullanım sırasında sigara içmeyin S22 Tozlarını solumayın S23 Gaz/Duman/Buhar/Aerosollerini solumayın (Uygun ifade üretici tarafından belirlenir) S24 Cilt ile temasından kaçının

S25 Göz ile temasından kaçının S26 Göz ile temasında, derhal bol su ile yıkayın ve doktora başvurun S27 Bu maddenin bulaşmış olduğu tüm giysiler derhal çıkarılmalıdır S28 Cilt ile temasında derhal bol ...... (üretici tarafından belirlenir) ile iyice yıkayın S29 Kanalizasyona boşaltmayın S30 Bu ürüne kesinlikle su eklemeyi S33 Statik elektrik boşalımlarına karşı önlem alın

S35 Bu malzeme ve kabı güvenli bir biçimde bertaraf edilmelidir S36 Uygun koruyucu giysi giyin S37 Uygun eldiven giyin  S38 Yetersiz havalandırma şartlarında uygun solunum cihazı takın S39 Koruyucu gözlük / maske kullanın

S40. Bu malzemenin bulaşmış olduğu tüm eşyaları ve zemini S40 Bu malzemenin bulaşmış olduğu tüm eşyaları ve zemini ........ (üretici tarafından belirlenir) ile temizleyin S41 Patlaması ve/veya yanması halinde yayılan dumanı solumayın S42 Tütsüleme (fümigasyon)/püskürtme yaparken uygun solunum cihazı takın (uygun ifade üretici tarafından belirlenir) S43 Alevlenmesi durumunda .......... (boşluğa yangın söndürme ekipmanının tam tipini belirtin) kullanın. Su, riski artırıyorsa “Kesinlikle su kullanmayın” ifadesini ekleyin

S45 Kaza halinde veya kendinizi iyi hissetmiyorsanız hemen bir doktor başvurun (mümkünse etiketi gösterin) S46 Yutulması halinde hemen bir doktora başvurun, kabı veya etiketi gösterin S47 ...... °C’yi (üretici tarafından belirlenir) aşmayan sıcaklıklarda muhafaza edin S48 ....... ile ıslatın (uygun madde üretici tarafından belirlenir) S49 Yalnızca orijinal kabında muhafaza edin S50 ....... (üretici tarafından belirlenir) ile karıştırmayın S51 Sadece iyi havalandırılan yerlerde kullanın

S52 Geniş yüzey alanlarında dahili kullanımı tavsiye edilmez S53 Maruziyetten sakının, kullanmadan önce özel kullanma talimatını elde edin S56 Bu maddeyi ve kabını tehlikeli veya özel atık toplama yerlerinde bertaraf edin / ettirin S57 Çevreye bulaşmasından kaçınmak için uygun bir kap kullanın S59 Geri kazanım/yeniden kullanım hakkındaki bilgiler için üreticiye/tedarikçiye başvurun

S60 Bu maddeyi ve kabını tehlikeli atık olarak bertaraf edin/ettirin S61 Çevreye salıverilmesinden kaçının. Özel kullanım talimatına/Güvenlik Bilgi Formuna başvurun S62 Yutulması halinde kusturmayın: Derhal ilk yardım servisine başvurun, kabı veya etiketi gösterin. S63 Kazara solunması halinde: Kazazedeyi temiz havaya çıkarın ve dinlenmesini sağlayın. S64 Yutulması halinde, ağzı su ile yıkayın (sadece kişinin bilinci yerinde ise).  

Ambalajlama Ambalajlama şartları Zararlı maddeyi veya karışımı içeren ambalajlar aşağıdaki koşulları sağlar: a) Ambalaj, içindekileri dışarıya sızdırmayacak şekilde tasarlanır ve üretilir. b) Ambalajı ve kapatma aksamını oluşturan malzemeler, ambalajın içindekilerin neden olacağı hasarlara karşı hassas veya içindekiler ile birlikte zararlı bileşikler oluşturmaya yatkın olamaz. c)Ambalaj ve kapatma aksamı, elleçlemenin normal şiddetini ve yükünü güvenli bir şekilde karşılayacak ve gevşemeyecek şekilde sağlam ve dayanıklı olur.

ç) Değiştirilebilir kapatma aksamı ile donatılmış olan ambalajlar, içindekiler dışarıya çıkmadan yeniden kapatılabilecek şekilde tasarımlanır. d) Çocukların merakını cezbedecek veya uyandıracak veya tüketicileri yanlış yönlendirecek şekilde ve tıbbi ürünlerde, kozmetik ürünlerde, gıda veya hayvan yemlerinde kullanılan sunuş ve tasarım özellikleriyle karışıklığa yol açarak tüketicileri yanlış yönlendirebilecek şekilde olamaz.

e) Değiştirilebilir kapatma aksamıyla donatılmış konteynerler, ambalaj içeriği dışına çıkmadan yeniden kapatılabilecek şekilde tasarımlanır. f) Halka sunulan veya satılan ve 5 inci maddede tanımlandığı gibi “çok toksik”, “toksik” veya “aşındırıcı” olarak etiketlenmiş maddeleri içeren kaplar; kapasitelerine bakılmaksızın çocukların açmasına dayanaklı kapatma aksamı ile kapatılır ve dokunsal tehlike işareti taşır.

g) Halka sunulan veya satılan ve “zararlı”, “çok kolay alevlenir” veya “kolay alevlenir” olarak etiketlenmiş maddeleri içeren kaplar; kapasitelerine bakılmaksızın kriterlere uygun dokunsal tehlike işareti taşır.  

TEŞEKKÜRLER