Pablo Ruiz Piccaso Diego de Silva Velazquez

“...İyi bir anamnez (öykü) al; şimdiki durumu için tanı koy; geleceği için varsayımda bulun; bu kuralları uygula. Bir hastalıkla (hastayla) karşılaştığında; kendini iki şey için koşullandır: yardım et ya da en azından zarar verme.“ Hippocrates Epidemics, 1. kitap, 11. bölüm Primum non nocere

HÜCRE BİLİMİ VE BİYOFİZİK (TIP 1007) Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Histoloji ve Embriyoloji AbD.

Hasarlanmış hücre, doku ya da organların biyolojik işlevlerini yerine koymak (rejeneratif tıp) ya da tamir etmek (reperatif tıp) için kullanılan en önemli materyal kök hücreler (totipotent, pluripotent, multipotent) dir. Bu konuda başarılı olabilmek için; bu hücrelerin limitlerini çok iyi bilmek ve bu bilgiyi kullanarak onları lâboratuvar koşullarında yaşatmayı, yönlendirmeyi ve çoğaltmayı sağlamak gerekir. NEDEN HÜCRE ?

HÜCRENİN TANIMI Hücre; tüm doku, organ ve organ sistemlerinde, yaşamın yapısal ve işlevsel EN KÜÇÜK birimidir. ve hastalıkların

HÜCRE DOKU ORGAN SİSTEM ORGANİZMA    

CANLILARIN GENEL ÖZELLİKLERİ ORGANİZASYON HOMEOSTAZ ADAPTASYON ÜREME ve KALITIM BÜYÜME ve GELİŞME ENERJİ ÜRETME ve SALMA UYARI ALGILAMA ve YANIT VERME ETKİLEŞİM

TEMEL HÜCRE TİPLERİ 1.PROKARYOT HÜCRE Plâzmalemmanın etrafında bir hücre duvarı bulunur, genetik materyali (DNA) hücrenin diğer elemanlarından ayıran bir çekirdek zarı yoktur, histonları ve membranöz organelleri bulunmaz. 2.EUKARYOT HÜCRE Çekirdeği, histonları ve membranöz organelleri vardır. Çok hücreli organizmaların başlıca hücreleridir.

HÜCRE FARKLILANMASI (diferensiyasyon)

HÜCRE EKOLOJİSİ Aynı hücre tipi, farklı bölgelerde ve farklı durumlarda, farklı özellik ve davranışlar gösterebilir. (makrofajlar ve nötrofiller, oksijensiz ve iltihaplı alanlarda oksidatif metabolizmadan glikolize kadar farklı işlevleri gerçekleştirebilirler) Yapısal olarak benzer görünen hücreler, sinyal molekülleri için farklı reseptörlere sahip olduklarından, farklı reaksiyonlar verebilirler. (B lenfositler ve T lenfositler) Kimi hücreler farklı hücreler oldukları halde, sahip oldukları reseptörler nedeniyle, aynı sinyal moleküllerine karşı aynı duyarlılığı gösterirler. (meme bezi fibroblastları ve uterus düz kas hücrelerinin dişi seks hormonlarına verdiği yanıt)

GENELLEŞTİRİLMİŞ HAYVAN HÜCRESİ 1. Hücre membranları 2. Çekirdek 3. Sitoplâzma

HÜCRE MEMBRANLARI plazma membranı (plazmalemma) organel membranları NUKLEUS nukleus zarı nukleolus kromatin nukleoplazma SİTOPLAZMA organeller inklüzyonlar sitozol

SİTOPLAZMİK ORGANELLER A. Membranlı organeller Plazmalemma (hücre kılıfı ve mikrovillus dahil) Mitokondri Granüler endoplazmik retikulum (GER) Agranüler endoplazmik retikulum (AGER) Golgi kompleksi Salgı vezikülü Lizozom Kılıflı vezikül B. Membransız organeller Ribozom (serbest ribozomlar ve polizomlar) Mikrotubul Sentriyol Sil ve flagellum Filâmentler

SİTOPLÂZMİK İNKLÜZYONLAR A. Depolanmış besin maddeleri Glikojen Lipid B. Pigmentler 1. Eksojen olanlar Karoten Karbon partikülleri 2. Endojen olanlar Hemoglobin Hemosiderin Bilirubin Melanin Lipofuksin

HÜCRE MEMBRANLARI Homojen değildir. Plazma membranı ile organellerin (sitomembran) membran kompozisyonu birbirinden farklıdır. Membran komponentlerinin çoğu değişken bir dinamizme sahiptir. Membran sürekli değişen bir mozayiktir. Membranın bazı bölümleri, diğer bölümlerine oranla daha hızlı değişir. Membran komponentleri asimetriktir. İç ve dış yapraktaki lipid tipleri ve oranları farklıdır. Lipid içine yerleşmiş proteinler de asimetriktir.

Membranın majör bileşenidir. Yağ asidi zincirlerini etkileyerek, membran akışkanlığını düzenler.

1. Seçici geçirgenlik a. Pasif difüzyon b. Kolaylaştırılmış difüzyon c. Aktif transport 2. Sinyallerin transdüksiyonu a. İyon kanalına bağlı reseptörler b. Enzime bağlı reseptörler c. G–proteine bağlı reseptörler 3. Steroid hormon reseptör ailesi 4. Endositoz a. Fagositoz b. Pinositoz c. Reseptör–aracılı endositoz 5. Egzositoz 6. Kompartımantalizasyon 7. Metabolik işlemlerin spatiyotemporal organizasyonu 8. Depolama, taşıma ve sekresyon

HÜCRE MEMBRANLARI Koruma Geçirgenlik endositoz ekzositoz Hücre etkileşimi

SİNYALLERİN ALINMASI doku içindeki gelişmelerini düzenlemek, büyümelerive bölünmelerini kontrol etmek, işlevlerini koordine etmek

SİNYALLERİN ALINMASI otokrin salgılamaparakrin salgılamaendokrin salgılama sinaptik salgılama kimyasal haberci reseptörler kapiller hedef hücreler hedef hücre bazal membran endotel hücresi sinir hücresi

RESEPTÖR DEFEKTİ Birçok hastalığın nedeni defektif reseptörlerdir. Psödohipoparatiroidizm ve bir tip cüceliğin nedeni, paratiroid büyüme hormonu reseptörlerinin fonksiyonel olmamasıdır. Her iki olguda da hormonların kan düzeyleri normal olduğu halde, reseptörler normal olmadığı için hedef hücreyi etkileyemezler.