BANKACILIK VE FİNANS UZAKTAN ÖĞRETİM TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BANKA MUHASEBESİ

YATIRIM AMAÇLI DEĞERLER VE DİĞER AKTİFLER BÖLÜM 4 YATIRIM AMAÇLI DEĞERLER VE DİĞER AKTİFLER Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı BÖLÜM HEDEFİ Yatırım Amaçlı Değerler ve Diğer Aktifler bölümünde öğrenciler aşağıdaki becerileri kazanacaktır: Banka işletmelerin sahip olduğu yatırım amaçlı değerler ve diğer aktifleri tanıyacaklardır. Hesap planında yatırım varlıklarının ve diğer aktiflerin kaydedileceği hesapları tanıyacaklardır. Kiralama işlemlerinden ve diğer gelir getirici işlemlerden ortaya çıkan gelir tahakkuklarını öğreneceklerdir. Maddi duran varlıkları tanıyarak, muhasebe işlemlerini yapabileceklerdir. Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı TEMEL KAVRAMLAR Finansal kiralama faiz gelirleri Zorunlu karşılıklar Gelir tahakkukları Kredi ve diğer faiz gelirleri Türev finansal varlıklar Mali duran varlıklar Maddi duran varlıklar Muhtelif alacaklar Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı BÖLÜM İÇERİĞİ 4.1. GİRİŞ 4.2. KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN ALACAKLAR – TP-YP ( 202-203) 4.3. KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA GELİRLERİ (204-205) 4.4. ZORUNLU KARŞILIKLAR – TP-YP (210-211) 4.5. KREDİ FAZİLERİ VE GELİRLERİ TAHAKKUK VE REESKONTLARI TP-YP (220-221) 4.5.1. FAİZ TAHAKKUKLARI (22000) 4.5.2. FAİZ REESKONTLARI (22001) 4.6. DİĞER FAİZ VE GELİR REESKONTLARI – (222) 4.7. TÜREV FİNANSAL VARLIKLARI (224) 4.8. SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTLAN VE DURDURULAN FAALİYETLERE İLİŞKİN DURAN VARLIKLAR (238) 4.9. İŞTİRAKLAR – TP-YP (240-241) 4.10. BAĞLI ORTAKLIKLAR – TP-YP (242-243) 4.11. VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK MENKUL DEĞERLER (244) 4.12. MADDİ DURAN VARLIKLAR 4.13. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 4.14. PEŞİN ÖDENMİŞ VERGİLER (260) 4.15. DURAN VARLIKLAR DEĞER DÜŞÜŞ KARŞILIĞI (-) (264) 4.16. AYNİYAT MEVCUDU (270) 4.17. AKTİFLERİMİZİN VADELİ SATIŞINDAN DOĞAN ALACAKLAR (271) 4.18. AKTİFLERİMİZİN VADELİ SATIŞINDAN KAZANILMAMIŞ GELİRLER(-) 4.19. MUHTELİF ALACAKLAR 4.20. BORÇLU GEÇİCİ HESAPLAR 4.21. ENFLASYONA GÖRE DÜZELTME FARKLARI (288) 4.22. ŞUBELER CARİ HESABI (290) Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.1. GİRİŞ Bu grupta yer alan hesapların temel özellikleri; kısa vade içinde likide çevrilebilme kabiliyeti taşımamaları veya kısa vade içerisinde tahsilat yapma ya da başka hesaplara aktarılma suretiyle tasfiye edilecek nitelikte olmalarıdır (Yıldırım, 2008: 121). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.2. KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN ALACAKLAR – TP-YP (202-203) Maddi duran varlıkların finansal kiralama, faaliyet kiralaması ve diğer kiralama yöntemlerinden biriyle kiraya konu edilmesi durumunda finansal kiralama sözleşmesine göre belirlenen taksitlendirilmiş toplam alacak tutarı ile faaliyet kiralamasının döneme isabet eden kısmı bu hesapta izlenir(Yıldırım, 2008: 126). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.3. KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA GELİRLERİ (204-205) Finansal kiralama yönteminde, kiralamaya konu varlığın maliyeti ile sözleşmeye göre taksitlendirilmiş toplam alacak tutarı arasındaki fark bu hesabın alacağında izlenir. Dönemsellik ilkesi gereği finansal kiralama kira gelirleri bu hesabın borcuna, 582 Finansal Kiralama Gelirleri hesabına alacak kaydedilerek dönem gelirlerine yansıtılır(Güney, 2009: 51). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.4. ZORUNLU KARŞILIKLAR – TP-YP (210-211) T.C.M.B tarafından yapılan düzenlemeler uyarınca, Türk parası zorunlu karşılıkların bloke olarak oluşturulan kısmının takip edildiği aktif nitelikli bir hesap olup, genel müdürlük hesaplarında hareket görülür(Kesimli, 2012: 83). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ilgili düzenlemeleri çerçevesinde yabancı para zorunlu karşılıkların bloke olarak tesis edilen kısmının izlendiği aktif nitelikli bir hesap olup, genel müdürlükte hareket görür. Sabit fiyat üzerinden hareket gören bu hesap dönem sonları itibarıyla değerlemeye tabi tutulur(Yıldırım, 2008: 130). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.5. KREDİ FAZİLERİ VE GELİRLERİ TAHAKKUK VE REESKONTLARI TP-YP (220-221) Kredilerin dönem kârını ilgilendirdiği halde henüz tahsil olunmamış faizleri, tahakkuk yöntemiyle ilgili gelir hesaplarına alacak verilmek üzere bu hesaba borç kaydedilir (Yıldırım, 2008: 130). Örnek: Bankanın kısa vadeli krediler hesabında yer alan bir alacağına 31.03.2005 tarihinde 100.000.- TL faiz ve 20.000.- TL komisyon tahakkuk ettirildiği ve bu faiz ve komisyon üzerinden % 5 oranında BSMV ödeneceği varsayımıyla yapılacak kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. 220 KREDİ FAİZ. VE GELİR TAH. VE REES. 278 MUHTELİF ALACAKLAR 120.000.- TL 6.000.- TL 514 KISA VAD. KRED. ALINAN FAİZLER 714 KISA VAD. DİĞ. KRED. AL. ÜCRET VE KOM. 380 ÖDENECEK VERGİ, RES. HARÇ VE PRİMLER 100.000.- TL 20.000.- TL Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.5. KREDİ FAZİLERİ VE GELİRLERİ TAHAKKUK VE REESKONTLARI TP-YP (220-221) Kredi faizlerinde genellikle Mart, Haziran; Eylül ve Aralık ay sonları itibariyle faiz tahakkuku yapıldığından, diğer ay sonlarında hak edilen faizler reeskont yoluyla sonuç hesaplarına alınmaktadır. Yılsonunda yapılanlar hariç olmak üzere, reeskont işlemlerine ilişkin kayıtların dönemi izleyen ayın ilk gününde ters kayıtla iptal edilmelidir(Güney, 2009:55). Bu açıklamalar çerçevesinde, bir bankanın kredi alacağı ile ilgili olarak Şubat ayı sonunda 50.000.- TL faiz ve 5.000.- TL komisyon reeskontu yaptığı varsayımıyla yapacağı kayıtlar aşağıdaki gibi yapılır. Reeskont tutarının kayıtlara alınması, 220 KREDİ FAİZ. VE GELİR TAH. VE REES. 55.000.- TL 514 KISA VAD. KRED. ALINAN FAİZLER 714 KISA VAD. DİĞ. KRED. AL. ÜCRET VE KOM. 50.000.- TL 5.000.- TL Reeskontun iptali, 514 KISA VAD. KRED. ALINAN FAİZLER 714 KISA VAD. DİĞ. KRED. AL. ÜCRET VE KOM. 50.000.- TL 5.000.- TL 220 KREDİ FAİZ. VE GELİR TAH. VE REES. 55.000.- TL Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.6. DİĞER FAİZ VE GELİR REESKONTLARI – (222) Dönem kârını ilgilendirdiği halde, henüz tahsil edilmemiş bulunan menkul değerler ve zorunlu karşılıklar faiz gelir reeskontları, faktoring alacaklarına ilişkin reeskontlar ve diğer faiz ve gelir reeskontlarının döneme isabet eden bölümü bu hesaba borç kaydedilerek ilgili kâr/zarar hesabının alacağında gösterilir. Yapısal pozisyon olarak tutulan menkul değerlerin faiz ve gelir reeskontları ise öz kaynaklar altında ilgili oldukları fon hesabı ile karşılıklı çalışır (Güney, 2009: 57). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.7. TÜREV FİNANSAL VARLIKLARI (224) Bilânço dışı hesaplarda izlenen türev finansal araçların ilgili Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde değerlemeye tabi tutulmasından doğan ve varlık oluşturan farklar aktif nitelikli bu hesapta izlenir. Bu hesaba kaydedilen değerleme farkları, ilgili Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde ilgisine göre ilgili gelir veya öz kaynak hesabı ile ilişkilendirilir (Kesimli, 2012: 86). Başlıca türev ürünler olarak; forward, swap, opsiyon, finansal futures sözleşmeleri, ikinci kuşak türevler sayılabilir (Sevilengül, 2001: 255). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.8. SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTLAN VE DURDURULAN FAALİYETLERE İLİŞKİN DURAN VARLIKLAR (238) İlgili Türkiye Muhasebe Standardında belirtilen esaslar çerçevesinde satış amaçlı elde tutulan ve durdurulan faaliyetlere ilişkin duran varlık olarak sınıflandırılan varlıklar bu hesapta izlenir (Güney, 2009: 57). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.9. İŞTİRAKLAR – TP-YP (240-241) Bankaların, sermaye veya yönetim kontrolü bulunmamakla birlikte, üzerlerinde önemli etkinliğe sahip oldukları ortaklıklarındaki paylarının kaydına özgü aktif nitelikli bir hesaptır. Genel müdürlükte hareket gören bu hesap hisse alış bedeli ile tutulur. Bu hesapta izlenen hisse senetleri bilanço dışı hesaplarda nominal değerleri ile de izlenir. Bedelsiz alınan hisse senetleri İle değerleme artışları bu hesaba kaydedilir (Yıldırım, 2008: 135). Örnek: Bankanın 15.01.2005 tarihinde bir şirketin, nominal değeri 120.000.- TL olan %10 oranındaki hisselerini 100.000.- TL bedelle satın aldığı varsayımıyla yapacağı ilk kayıt ile izleyen dönemlerde bu hisse senetlerinin değerinin değişmesi durumunda yapması gereken işlemler aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilecektir. Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.9. İŞTİRAKLAR – TP-YP (240-241) 240 İŞTİRAKLER -Maliyet Bedeli 100.000.- TL 010 KASA HESABI 996 DİĞER BİLANÇO DIŞI HESAP. ALACAKLAR 120.000.- TL 998 DİĞER BİLANÇO DIŞI HESAP. BORÇLAR Portföyde bulunan hisse senetlerinin rayiç değerlerinin 31.03.2005 tarihinde 120.000.- TL’ye yükseldiği varsayımıyla oluşan değer artışı, 240 İŞTİRAKLER -Değerleme Farkları 20.000.- TL 414 SERMAYE YEDEKLERİ -Menkul Değ. Değerleme Farkları Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.10. BAĞLI ORTAKLIKLAR – TP-YP (242-243) Bankaların, sermayesi veya yönetimi üzerinde kontrol gücüne sahip bulundukları ortaklıklarındaki paylarının kaydına özgü aktif nitelikli bir hesaptır. Genel müdürlükte hareket gören bu hesap hisse alış bedeli ile tutulur. Bu hesapta izlenen hisse senetleri bilanço dışı hesaplarda nominal değerleri ile de izlenir. Bedelsiz alınan hisse senetleri ile değerleme artışları bu hesaba kaydedilir (Yıldırım, 2008: 140). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.11. VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK MENKUL DEĞERLER (244) Bu hesaplar, banka yönetimi tarafından Karşılık Yönetmeliği uyarınca sınıflandırılan Türk parası/yabancı para krediler ve alacaklar üzerinden bir indirim kalemi olarak dikkate alınacak negatif aktif düzenleyici hesaplardır. Özel karşılıklar 180, 181 Özel Karşılıklar - T.P.,Y.P. hesaplarında izlenir. Yabancı para krediler ve alacaklar için ayrılan özel karşılıklar tarihi kurlarla değerlenir(Güney, 2009: 49). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.12. MADDİ DURAN VARLIKLAR Maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesine ilişkin, TMS-16 numaralı standartta maddi duran varlıklar; mal veya hizmet üretiminde kullanılmak, başkalarına kiraya verilmek veya idari amaçlar çerçevesinde kullanılmak üzere elde tutulan ve bir değerleme döneminden daha uzun bir süreyle elde tutulması beklenen fiziki kalemler olarak tanımlanmıştır. Söz konusu standartta, maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesindeki temel konuların; varlıkların muhasebeleştirilmesi, defter değerlerinin belirlenmesi ve bunlarla ilgili olarak finansal tablolara yansıtılması gereken amortisman tutarları ile değer düşüklüğü zararları olduğu belirtilmiştir (Yıldırım, 2008: 144). Örnek: Bir bankanın kayıtlarında 100.000.- TL bedelle kayıtlı bir menkul için önceki dönemde ayrılmış olan birikmiş amortisman tutarı 20.000.- TL’dir. İzleyen dönemde bankanın yapacağı değerleme işlemleri ile ayrılacak amortismanlara ilişkin kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. Yeniden değerleme oranı % 50, menkulün faydalı ömrünün 5 yıl olduğu varsayımıyla amortisman oranı ise % 20 olarak kabul edilecektir. Yılsonunda yapılması gereken değerleme işlemi; Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.12. MADDİ DURAN VARLIKLAR Maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesine ilişkin, TMS-16 numaralı standartta maddi duran varlıklar; mal veya hizmet üretiminde kullanılmak, başkalarına kiraya verilmek veya idari amaçlar çerçevesinde kullanılmak üzere elde tutulan ve bir değerleme döneminden daha uzun bir süreyle elde tutulması beklenen fiziki kalemler olarak tanımlanmıştır. Söz konusu standartta, maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesindeki temel konuların; varlıkların muhasebeleştirilmesi, defter değerlerinin belirlenmesi ve bunlarla ilgili olarak finansal tablolara yansıtılması gereken amortisman tutarları ile değer düşüklüğü zararları olduğu belirtilmiştir (Yıldırım, 2008: 144). Örnek: Bir bankanın kayıtlarında 100.000.- TL bedelle kayıtlı bir menkul için önceki dönemde ayrılmış olan birikmiş amortisman tutarı 20.000.- TL’dir. İzleyen dönemde bankanın yapacağı değerleme işlemleri ile ayrılacak amortismanlara ilişkin kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. Yeniden değerleme oranı % 50, menkulün faydalı ömrünün 5 yıl olduğu varsayımıyla amortisman oranı ise % 20 olarak kabul edilecektir. Yılsonunda yapılması gereken değerleme işlemi; Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.12. MADDİ DURAN VARLIKLAR 250 MENKULLER 50.000.- TL 256 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 414 SERMAYE YEDEKLERİ -Yeniden Değerleme Fonu 10.000.- TL 40.000.- TL Amortisman ayrılması; 850 AMORTİSMAN GİDERLERİ 30.000.- TL 256 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.13. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR Bankanın tesis olunması veya yeni bir şubenin açılması ya da işlerin devamlı bir surette genişletilmesi için yapılan ve karşılığında maddi bir kıymet iktisap olunmayan giderler bu hesaba kaydedilir. Aktif nitelikli bir hesaptır. Yukarıda belirtilen giderlerin aktifleştirilmesi ve değerlemesi ilgili Türkiye Muhasebe Standardı hükümlerine göre yapılır (Yıldırım, 2008: 162). Örnek: Bankanın, 15.01.2005 tarihinde sermayesi 100.000.- TL olan bir şirketin %10 oranındaki hisselerini 25.000.- TL ödeyerek satın almıştır. Bu şirketin hisselerinin işlemin yapıldığı tarihteki toplam rayiç değerinin de 100.000.- TL olduğu varsayımıyla yapılması gereken muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır. 240 İŞTİRAKLER 528 MADDİ OLM. DURAN VARLIKLAR -Şerefiye 10.000.- TL 15.000.- TL 010 KASA HESABI 25.000.- TL Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.14. PEŞİN ÖDENMİŞ VERGİLER (260) Bankaların, vergi mevzuatı gereği, menkul sermaye iradı, gelir vergisi ve fon payı, geçici vergi gibi peşin ödedikleri ve dönem sonlarında ödenecek vergilerden mahsup edecekleri vergiler bu hesapta izlenir. Söz konusu vergiler ve fonların karşı kurum tarafından stopaj yolu ile kesilmesi durumunda, karşı kurumun yaptığı kesintiler bu hesaba borç verilerek muhasebeleştirilir(Kesimli, 2012: 99). Örnek: Bankanın diğer bir bankadan olan alacağı için 100.000.- TL faiz tahakkuk ettirildiği ve bu faizden kaynaklanan %15 oranındaki vergi ve fon payı düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden bankanın alacaklandırıldığı varsayımıyla yapılacak muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır. Alınan brüt faiz ve karşı kurum tarafından kesilen vergi karşılığı 022 YURTİÇİ BANKALAR 260 PEŞİN ÖDENMİŞ VERGİLER 85.000.- TL 15.000.- TL 570 BANKALARDAN ALINAN FAİZLER 100.000.- TL Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.15. DURAN VARLIKLAR DEĞER DÜŞÜŞ KARŞILIĞI (-) (264) Duran varlıklardaki değer düşüşleri, 82005 Duran Varlıklar Değer Düşüş Gideri yardımcı hesabına borç, bu hesaba alacak kaydı yapılarak kayıtlara yansıtılır. Satış amaçlı elde tutulan ve durdurulan faaliyetlere ilişkin duran varlıkların defter değerinin elde etme maliyetinin altına düşmesine yol açan değer düşüşleri de bu hesapta izlenir (Yıldırım, 2008: 181). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.16. AYNİYAT MEVCUDU (270) Hizmetlerin yürütülebilmesi için satın alınıp ihtiyaç halinde kullanılmak üzere stok olarak elde bulundurulan basılı kâğıt, kırtasiye ve büro levazımı, çek karneleri, damga pulu, posta pulu ve diğer kıymetlerin takibi için açılan bu hesap aktif niteliklidir (Yıldırım, 2008: 181). ÖRNEK: Bankanın 15.01.2005 tarihinde 10.000.- TL tutarında posta pulu satın aldığını ve bunun 3.000.- TL’lik kısmını 20.02.2005 tarihinde kullandığı varsayımıyla yapılması gereken muhasebe kayıtları; 270 AYNİYAT MEVCUDU -Posta Pulu 10.000.- TL 010 KASA 880 DİĞER İŞLETME GİDERLERİ -Haberleşme Giderleri 3.000.- TL 270 AYNİYAT MEVCUDU -Posta Pulu Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.17. AKTİFLERİMİZİN VADELİ SATIŞINDAN DOĞAN ALACAKLAR (271) İştirak, bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık, vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetler ile menkul ve gayrimenkullerin vadeli satışından doğan toplam alacak tutarları bu hesapta izlenir. Hesap 274 AKTİFLERİMİZİN VADELİ SATIŞINDAN KAZANILMAMIŞ GELİRLER hesabı ile netleştirilerek finansal tablolara yansıtılır(Güney, 2009: 66). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.18. AKTİFLERİMİZİN VADELİ SATIŞINDAN KAZANILMAMIŞ GELİRLER Bankaların iştirak, bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık, vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetler ile menkul ve gayrimenkullerinin vadeli satışından doğan toplam alacak tutarları ile bu varlıkların maliyet bedeli arasındaki fark bu hesabın alacağında izlenir. Dönem sonlarında dönemi ilgilendiren gelirler bu hesabın borcuna, 79005 Aktiflerimizin Satışından Elde Edilen Gelirler hesabının alacağına kaydedilerek dönem gelirlerine yansıtılır (Yıldırım, 2008: 183). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.19. MUHTELİF ALACAKLAR Bankaya kredi işlemleri dışında, kredi alacağının temlik edilmesi işlemleri dâhil olmak üzere diğer işlem ve ilişkilerden dolayı borçlu duruma düşen, ancak banka nezdinde cari hesabı bulunmayan kişi ve kuruluşların genelde kısa bir zamanda tasfiye edilmesi gereken borçları ile türev finansal araçlar için verilen teminatlar ile diğer alacakların takip edildiği aktif nitelikli bir hesaptır. Tasfiyeleri uzun zamana bağlı alacaklar bu hesapta izlenemezler. Burada belirtilen “uzun zaman” kavramı iki yılın üzerinde kalan bir vadeyi ya da tahsil süresini ifade etmektedir. Ayrıca, banka ile menkul kıymetler yatırım fonu arasındaki Türk parası mali ilişkilerden doğan alacaklar bu defteri kebir hesabındaki 27806 Menkul Kıymetler Yatırım Fonu Alacakları yardımcı hesabında izlenir(Yıldırım, 2008: 185). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.19. MUHTELİF ALACAKLAR ÖRNEK: Bankanın kredi dışındaki bir alacağı için açtığı dava nedeniyle ödediği ve karşı taraftan talep edilebilir nitelikte 10.000.- TL tutarında bir masraf yaptığı varsayımıyla yapacağı kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. 278 MUHTELİF ALACAKLAR -Dava ve Mahkeme Giderleri 10.000.- TL 010 KASA HESABI 880 DİĞER İŞLETME GİDERLERİ -Dava ve Mahkeme Giderleri 10.000.- TL 278 MUHTELİF ALACAKLAR Alacağın tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması durumunda Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.20. BORÇLU GEÇİCİ HESAPLAR Aktifte başka bir hesaba geçmesi gerektiği halde, işlemin yapıldığı sırada zorunlu bir nedenle ait olduğu asıl hesaba alınamayan ve genellikle bankaların iç işlemleri ile ilgili geçici nitelikteki kayıtların gösterildiği bir hesaptır(Yıldırım, 2008:186). Bankanın şube lokali olarak kullanılmak üzere bir gayrimenkulü 01.01.2005 tarihinde kiralamıştır. Kira sözleşmesi uyarınca 6 aylık kira bedeli olan 600.000.- TL’yi peşin olarak ödenmiştir. Yapılan işleme ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır. Peşin yapılan kira ödemesi; 280 BORÇLU GEÇİCİ HESAPLAR -Peşin Ödenmiş Giderler 600.000.- TL 010 KASA HESABI 880 DİĞER İŞLETME GİDERLERİ -Kira Giderleri 100.000.- TL 280 BORÇLU GEÇİCİ HESAPLAR -Peşin Ödenmiş Giderler Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

4.21. ENFLASYONA GÖRE DÜZELTME FARKLARI (288) Aktif nitelikli hesapların enflasyona göre düzeltilmesinden kaynaklanan farklar bu hesabın borcuna 798 Parasal Pozisyon Kârı – T.P. hesabının alacağına kaydedilerek muhasebeleştirilir. Düzeltme neticesinde negatif enflasyon sebebiyle oluşan olumsuz farklar ise bu hesabın alacağına 898 Parasal Pozisyon Zararı – T.P. hesabının borcuna kaydedilir(Kesimli, 2012: 112). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı 4.22. ŞUBELER CARİ HESABI (290) Şubelerin genel müdürlükleriyle veya birbirleriyle yaptıkları işlemlerin kaydına özgü çift nitelikli bir hesaptır. Hesabı ilk çalıştıran şubenin göndereceği dekonta istinaden karşı şubece yapılacak mahsup işlemi ile şubeler cari hesabının karşılıklı olarak kapatılması sağlanır. Şubeler cari hesabını çalıştıran her şube, belli dönemlerde tam mutabakat sağlamak zorundadır(Yıldırım, 2008: 188). Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı

Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı Kaynakça GÜNEY Alptekin, (2009), “Banka Muhasebesi”, Beta Yayınevi, İstanbul, Yayın No: 2213. KESİMLİ İffet Görkey, (2012), “Banka Muhasebesi, Temel Kavramlar, Örnekler, Hesap Planı” Kriter Yayınevi, İstanbul, Yayın No:93. SEVİLENGÜL Orhan, (2001) “Banka Muhasebesi” Gazi Kitapevi, Ankara, 3. Baskı. YILDIRIM Mesut, 2008), “Banka Muhasebesi”, Türkiye Bankalar Birliği,İstanbul, Yayın No: 258. Bankacılık ve Finans Uzaktan Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı