1 DENET A Member Firm of International

ENFLASYON DÜZELTMESİ DENET Hazırlayan ve Sunan Bülent ÜSTÜNEL Meryem ÖCALHaluk ERDEM

3 DENET Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Yasal Düzenlemeler SPK tebliği BDDK tebliği V UK tebliğ Taslağı 1. Başlangıç : Cari Yıl : 2004 /

4 Enflasyon Düzeltmesinin Anlamı Paranın satın alma gücündeki değişiklikler nedeniyle mali tablolardaki rakamlar gerçek durumu yansıtmamaktadır. Enflasyon Muhasebesi, mali tablo rakamlarının; mali tablonun ait olduğu tarihteki paranın satın alma gücüne göre düzeltilmesidir. DENET

5 UYGULAMA Açılış bilançosu zorunlu, 31 Mart 2004 tarihinde sona eren 3 aylık geçici vergi döneminde ihtiyari, 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren ikinci geçici vergi döneminden başlayarak zorunlu. DENET

6 UYGULAMANIN BAŞLAMASI

7 Enflasyon etkisi nasıl gideriliyor? Oluştukları tarihteki maliyet değerleriyle tablolarda yer alan Parasal Olmayan Kalemler, endeksler kullanılarak bugünkü fiyat düzeyine getiriliyor. DENET

8 Parasal Olmayan Kıymetler AKTİF PASİF ÖZKAYNAKLAR İhtiyatlar Hariç Fonlar Hariç Kar Zarar Hariç DURAN VARLIKLAR Alacaklar ve Reeskontlar Hariç DÖNEN VARLIKLAR Hisse Senetleri Stoklar Verilen Sipariş Avansları İnşaat Maliyetleri Gelecek Yıl Giderleri YABANCI KAYNAKLAR Alınan Sipariş Avansları İnşaat Hakedişleri Gelecek Yıl Gelirleri

9 Parasal Kalemler Parasal Aktif Kalemler –Hazır Değerler ( dövizli olanlar dahil) –Sabit gelir elde etmek amacıyla, vadesine kadar elde tutulacak tahviller –Menkul kıymetler değer düşüklüğü karşılığı (parasal olanlar için ayrılmış olanlar) –Ticari ve diğer alacaklar ( dövizli olanlar dahil) –Alacak senetleri ( dövizli olanlar dahil) –Bağlı menkul kıymetler ( yukarıda tanımlanan tahvil ve benzerleri) 5 DENET

10 Parasal Kalemler Parasal Pasif Kalemler –Finansal borçlar ( dövizli olanlar dahil) –Ticari ve diğer borçlar ( dövizli olanlar dahil) –Borç senetleri ( dövizli olanlar dahil) –Peşin alınan sipariş avansları ( dövizli olanlar dahil) –Borç ve gider karşılıkları 6 DENET

11 Parasal Olmayan Kalemler Parasal Olmayan Aktif Kalemler –Hisse senetleri, alım satım amacıyla satın alınan veya bir endekse bağlı tahviller –Stoklar –Verilen Sipariş Avansları –Maddi Duran Varlıklar ve Birikmiş Amortismanlar –Gayri Maddi Duran Varlıklar ve Birikmiş İtfa Payları –Bağlı Ortaklık ve İştirakler –Peşin Ödenmiş Giderler –Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri 7 DENET

12 Parasal Olmayan Kalemler Parasal Olmayan Pasif Kalemler –Alınan Avanslar –Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri –Peşin tahsil edilen gelirler –Özkaynaklar (ödenmiş sermaye, hisse senetleri ihraç primleri ve hisse senedi iptal karları ) 8 DENET

13 Düzeltme Katsayıları Nasıl Hesaplanmaktadır? Örnek: tarihindeki TEFE endeksi: 7, tarihindeki TEFE endeksi: 6, Aralık 2002 tarihli bilanço kalemlerini, Türk Lirası’nın 31 Aralık 2003 tarihindeki cari satın alma gücü esas alarak düzenlemek için kullanılacak düzeltme katsayısı, 7,382.1 / 6,478.8 = 1,13942 BÜTÜN KATSAYILAR TEBLİĞ EKİNDE VARDIR. DENET

14 Başlangıç Düzeltmesi Sadece Bilançosu düzeltilecek Gelir Tablosu, Nakit Akım Tablosu ve Kar Dağıtım Tablosu düzeltilmeyecek DENET

15 İşlem Basamakları 1.Bilançodaki parasal olmayan kalemlerin tespiti 2.Düzeltmeye esas tutarların belirlenmesi * Aktifleştirilmiş Reel olmayan finansman giderleri ile, * Aktifleştirilmiş değer artışlarının ayıklanması 3. Katsayılar ile düzeltme 4. Bilançonun dengelenmesi DENET

Bilançosu KASA1.000 ALICILAR1.000 STOK1.000 ARSA1.000 MAKİNA4.000 B.AMORTİSMAN (2.000) BORÇLAR1.000 SERMAYE1.000 İHTİYATLAR3.000 KAR Parasal Olmayan Kalemlerin Tespiti ÖRNEK DENET 2. Düzeltmeye Esas Tutarlar: (Eklenti yok varsayılmıştır.)

17 KASA ALICILAR STOK ARSA MAKİNA B.AMORTİSMAN (2.000) (648) (2.648) BORÇLAR SERMAYE İHTİYATLAR KAR AKTİF Bilançosu FARKDÜZELTİLMİŞ CinsiGirişTutarKatsayı Düzeltilmiş Değer Stok x 1,029=1,029 Arsa x 649,404= 649,404 Makina x 1,324=5,296 B.Amort. - Makinadaki artış oranında = (2,648) ( 5,296 – = / = 0,324 ) x Katsayı ile düzeltme

Bilançosu BORÇLAR SERMAYE İHTİYATLAR (3.000) İPTAL KAR (1.000) İPTAL GEÇMİŞ YIL KAR ZARAR PASİF FARKDÜZELTİLMİŞ Cinsi Giriş Tutar Katsayı Düzeltilmiş Değer Sermaye (Kuruluş) x 703,390 = Sermaye (Artırım) x 2,811 =

19 DENET 4. Bilançonun Dengelenmesi Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl karı vergilenmez; Geçmiş yıl zararı ise matrahtan indirilemez. Düzeltilmiş Aktif Toplamı Düzeltilmiş Sermaye (-) ( ) Düzeltilmiş Hisse Senetleri İhraç Primi (-) - Düzeltilmiş Hisse Senetleri İptal Karları (-) - Borçlar ( ) GEÇMİŞ YIL KAR - ZARARI

20 Muhasebe Kayıtları Stok Enflasyon Fark Hesabı 29 Arsa Enflasyon Fark Hesabı Makine Enflasyon Fark Hesabı B.amortisman Enflasyon Fark H 648 Enflasyon Düzeltme Hesabı İhtiyatlar Enf. Fark Hesabı Dönem Karı Enf. Fark Hesabı Enflasyon Düzeltme Hesabı Enflasyon Düzeltme Hesabı Sermaye Enflasyon Fark H Enflasyon Düzeltme Hesabı BİRİKMİŞ KAR ZARAR DENET / / / / /

21 DENET Öz Sermaye Kalemlerine Ait Enflasyon Fark Hesaplarının Akıbeti Öz sermaye kalemlerine ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle ; Başka bir hesaba nakledildiği, İşletmeden çekildiği, takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin vergiye tabi tutulur. Ancak bunların kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilavesi mümkündür, vergilenmez ve de kar dağıtımı sayılmaz.

22 DENET bilançosunun düzeltilmesine ilişkin bu muhasebe kayıtları mevcut kanuni defterlere işlenmeyecektir. Tebliğde bunun için ayrı bir defter öngörülmektedir. Bu defter Tebliğin yayınladığı tarihi takip eden ayın sonuna kadar notere tasdik ettirilecektir. Yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ait maliyet ve hakedişlere ilişkin düzeltmeler, enflasyon düzeltme hesabı yerine yıllara sari inşaat enflasyon düzeltme hesabına kaydedilecektir. Enflasyon Düzeltmesi Defteri

23 1.Reel Olmayan Finansman Maliyeti Stoklar Maddi Duran Varlıklar Mali Duran Varlıklar Özel Tükenmeye tabi varlıklar’da Maliyetlere dahil edilmiş bulunan finansman giderlerinin reel olmayan kısımları düşülecektir. DETAY: Düzeltmeye esas tutar DENET

24 Düzeltmeye esas tutar Reel Olmayan Finansman Maliyetinin hesabı Birinci Yöntem ROFM = borç borcun kapandığı aya ait TEFE - borcun alındığı aya ait TEFE tutarı borcun alındığı aya ait TEFE Örnek Makine bedeli : TEFE Kredi : ( ) 7.055,7 6 aylık faiz : ( ) 7.169,4 113,7 ROFM = x 113,7 = , TL. faiz, aktifleştirilen faizden düşülecektir. DENET x

25 Düzeltmeye esas tutar Reel Olmayan Finansman Maliyetinin hesabı İkinci Yöntem ROFM = toplam fin. ilgili dönem TEFE artış oranı maliyeti ilgili dönem ortalama tic.kr.faiz oranı Tic.Kredi Faiz Oranı : % TEFE : 7.382, TEFE : 6.478,8 Artış Oranı : 903,3 / 6.478,8 = 0,139 ROFM = x 0,139 = TL 0, TL. faiz, aktifleştirilen faizden düşülecektir. DENET x

26 DENET Düzeltmeye Esas Tutar Reel Olmayan Finansman Maliyetinin Tevsik Edilememesi Halinde; Son 5 hesap döneminde aktife giren kıymetlerle ilgili aktifleştirilmiş finansman maliyetlerine; bir önceki formül ( 2. Yöntem ) uygulanır. Son 5 hesap döneminden önce aktife giren kıymetlerle ilgili reel olmayan finansman maliyeti alış veya maliyet bedelinden düşülemeyecektir.

27 DENET Düzeltmeye Esas Tutar 2. Yeniden Değerleme Artışlarının Silinmesi Amortismana tabi sabit kıymetlerdeki yeniden değerleme değer artışları Bedelsiz iştirak hisseleri (Kar kaynaklı olanlar hariç) Sermaye eklenen değer artış fonlarıve maliyet artış fonları İlgili hesaplardan silinerek orijinal tutarlarına ulaşılacaktır.

28 3. Borsada İşlem Gören Hisse Senetleri Değerleme günündeki borsa rayici ile değerlenecek ve bunlar için ayrıca düzeltme yapılmayacaktır. DENET Düzeltmeye Esas Tutar

29 4. Stok düzeltmesinde Toplulaştırılmış Yöntemler Stokların düzeltilmesinde esas alınacak kayıt tarihleri sağlıklı olarak tespit edilemiyor ise, Basit ortalama Stok devir hızı yöntemlerinden biri kullanılabilir. DENET Düzeltmeye Esas Tutar

30 Basit ortalama yöntemi -Bilanço tarihindeki ayın TEFE’si 7.382,1 ( A) -Bilanço tarihinden önceki geçici vergi dönemi sonundaki TEFE : 7.173, ,4 / 2 = 7.277,7 ( B ) Ortalama Düzeltme Katsayısı (A/B) = 7.382,1 / 7.277,7 = 1,014 Bilançoda yer alan stok rakamı bu oran ile çarpılarak düzeltilir. DENET Düzeltmeye Esas Tutar

31 Stok devir hızı yöntemi Dönem içinde satılan toplam mal maliyeti : TL ( A ) Bilanço tarihindeki stok tutarı : TL Bir önceki bilançodaki stok tutarı : TL / 2 = TL ( B ) Stok devir hızı ( A / B ) = / = 5,45 Ortalama stokta kalma süresi 365 / 5,45 = 67 Gün Bilançoda yer alan stok rakamı bilanço gününden 67 gün önceki ayın düzeltme katsayısı ile çarpılarak düzeltilir. ( Örnekteki Ekim Katsayısı = 1,02339 ) DENET Düzeltmeye Esas Tutar

32 DENET A Member Firm of International