Sığırcılıkta Irk Islahı ve Melezleme Veteriner Hekim Tahir S. YAVUZ www.egevet.com.tr

Sığır Yetiştiriciliğinde Irk Islahı Nerede olduğunu tanımla Nerede olmak istediğini belirle Amaca ulaşmak için yol haritası çiz www.egevet.com.tr

İstenenler: ET SÜT PEYNİR TEREYAĞI www.egevet.com.tr

Değerlendirme olanakları: Üretilecek olan Et veya Süt’ün müşterisi kim? -Mandıra -Et işleme tesisi -Mezbaha -Süt fabrikası www.egevet.com.tr

-Bölgelere göre ırk seçimi (uyum) -Ürüne göre ırk seçimi (ihtiyaç) Irk Seçimi: -Bölgelere göre ırk seçimi (uyum) -Ürüne göre ırk seçimi (ihtiyaç) www.egevet.com.tr

Irklar: Sütçü Irklar Holstein Brown Swiss – Montofon Jersey Etçi Irklar Angus (Siyah-Kırmızı) Piedmentosa Limousin Şarole (Charolais) Hereford Kombine Irk Simmental www.egevet.com.tr

Döl tutmama, ilk doğumda güçlük gibi problemleri vardır. Holstein Süt verimi yüksektir Bakım, besleme, barınak, sürü yönetimi, koruyucu hekimlik konusunda üst düzeyde bilgi ve duyarlılık ister Döl tutmama, ilk doğumda güçlük gibi problemleri vardır. Nazik bir ırktır. www.egevet.com.tr

-Süt verimi holstein ırkından daha azdır Brown Swiss -Süt verimi holstein ırkından daha azdır -Problemleri de holstein ırkından daha azdır -Dağlık bölgelere daha kolay uyum sağlar www.egevet.com.tr

-Arazide, çayır, merada otlamaya uygun bir ırktır Jersey -Süt miktarı, süt yağı ve süt proteini yönünden CÜSSESİNE GÖRE en fazla veren ırktır -Arazide, çayır, merada otlamaya uygun bir ırktır -Dezavantajı: Erkek buzağıları besiciliğe uygun değildir. www.egevet.com.tr

ETÇİ IRKLAR www.egevet.com.tr

Angus (Siyah veya Kırmızı) -Kolay doğum -Hızlı büyüme -Yüksek oranda yemden yararlanma -Her türlü koşula uyum sağlama -Kırmızı angus ırkında sıcak iklime kolay adaptasyon -Kaliteli et. www.egevet.com.tr

-Kolesterolsüz kırmızı et Piedmentosa -Kolay doğum -Kolay adaptasyon -Kolesterolsüz kırmızı et www.egevet.com.tr

Kombine Irk: Simmental: -Et ve süt yönünden verimli bir ırktır -Etçi ırklardan daha az et verir -Sütçü ırklardan (Holstein) daha az süt verimi vardır -Her iki yönde kombine olarak düşünülebilir -Süt yağı Holstein ırkından daha yüksektir. www.egevet.com.tr

Yetiştirme Yöntemleri Safkan Yetiştirme Melezleme www.egevet.com.tr

Safkan yetiştirmede kullanılan yöntemler: Suni tohumlama E.T (Embriyo Transferi) Damızlık hayvan ithali Dişi sperma ithali MS (Mating Service = Eşleştirme Hizmeti) www.egevet.com.tr

1 Suni tohumlama; kızgınlıktaki ineğin döl yoluna boğa tohumunun özel bir aletle bırakılmasıdır.

2 Embriyo Transferi www.egevet.com.tr

Embriyo Nedir? www.egevet.com.tr

Dişi yumurtasının erkek spermiyle döllenmesiyle oluşan 7 günlük canlıya “Embriyo” denir. “Embriyo” bir canlının ilk halidir. www.egevet.com.tr

TAŞIYICI ANNELER EMBRİYO EMBRİYO EMBRİYO EMBRİYO www.egevet.com.tr

Embriyo transferinde dikkat edilmesi gereken konular Çok iyi sevk ve idare Çok iyi hastalıklarla mücadele programı Çok iyi kızgınlık teşhisi Çok iyi kayıt tutulması Çok iyi besleme programı www.egevet.com.tr

www.egevet.com.tr

Genetik ıslahın en hızlı yolu = embriyo transferi Çekirdek Sürüler www.egevet.com.tr

3 Düve ithalatı ile sağlığı ve genetiği bilinen çekirdek sürüler kurmak

4 Dişi Sperma X Y www.egevet.com.tr

%90 – 92 oranında dişi buzağı www.egevet.com.tr

X Y Yöntemin Sorunları: Düvelere öneriliyor Döl tutma oranı normale göre %20 daha düşük Toplam spermanın %18-20’si kullanılabildiği için, daha pahalı www.egevet.com.tr

Bilgisayarlı eşleştirme (MS) (Mating Service) 5 Sürünün eksikliğini tamamlama Kan yakınlığını önleme www.egevet.com.tr

MS Sürünün eksikliğini tamamlama Cüsse Sütçülük özellikleri Meme başı uzunluğu Meme sarkıklığı Ayakların basışı Kalça genişliği www.egevet.com.tr

Sütçü Irkların Melezleme Yöntemiyle Islah Edilmesi: Mevcut ırkların istenen yönde safkan ırkların tohumlarıyla melezlenmesi (Suni Tohumlama) Uzun sürede gerçekleşir Uyum problemi olmaz www.egevet.com.tr

Mevcut ırkların etçi ırklarla melezlenmesi Etçi Irklar: Safkan yetiştirme Mevcut ırkların etçi ırklarla melezlenmesi www.egevet.com.tr

Etçi Irkların Safkan Yetiştirilmesi Hayvan ithali Embriyo Transferi Suni Tohumlama Kombine yöntemler www.egevet.com.tr

Etçi ırkların spermalarının mevcut ırklarla melezleme için kullanılması (Suni Tohumlama) www.egevet.com.tr

Heterozigot kullanma melezlemesi:Etçi ırkların tohumlarının besiciliğe hammadde sağlayacak şekilde kullanılması www.egevet.com.tr

Kullanma melezlemesi Melez Hereford www.egevet.com.tr

veya Melez Angus www.egevet.com.tr

Elde edilmiş olan Melezi, anne ya da baba ırkından Kullanma melezlemesinde temel prensip: Elde edilmiş olan Melezi, anne ya da baba ırkından olmayan bir ırkla tohumlamak. www.egevet.com.tr

Örneğin; x Melez Şarole Hereford www.egevet.com.tr

Melezleme her yönden üstün yavruların elde edilmesini sağlar Daha hızlı canlı ağırlık artışı, Yemden yararlanma, daha az yemle daha çok canlı ağırlık ve et artışı, Daha yüksek randıman, Daha dirençli yavrular, Daha kolay sevk ve idare Daha çok kazanç www.egevet.com.tr

Her melezleme olumlu yönde daha fazla ilerleme sağlar Kırmızı Irklar Siyah Irklar Beyaz Irklar Limousine Angus Şarole www.egevet.com.tr

Kıta Avrupası Irkları: Piedmentosa Şarole Belçika Mavisi Limousin www.egevet.com.tr

İngiltere Irkları: Angus Hereford www.egevet.com.tr

(Kenelere ve sıcak iklime dayanıklı melezler elde etmek için) Kullanma melezlemesinde üçüncü yöntem Bos Indicus Bos Taurus (Kenelere ve sıcak iklime dayanıklı melezler elde etmek için) www.egevet.com.tr

Kullanma melezlemesi yaparak; Her ırkın en iyi özelliklerini bir araya toplayabiliriz. Melez Azmanlığı elde ederek daha az yemle, daha fazla canlı ağırlık artışı ve buna bağlı olarak daha çok et sağlayabiliriz. www.egevet.com.tr

Dişilerin miktarı fazla olursa, onlar da kasaplık olarak beslenip, değerlendirilir. Melez Azmanlığı elde ederek erken kesim olgunluğuna ulaşmak mümkündür. 1 yaşında 500 kg. canlı ağırlık, en az 300 kg. karkas ağırlığı, en az %60 randıman elde edilir. Bu rakamlar 14 aylıkken en az 600 kg. C.A, 360 kg. karkas ağırlığına ulaşır. www.egevet.com.tr

www.egevet.com.tr

Eğitim – Eğitim - Eğitim Irk Islahının Başarısı İçin Gerekenler; Kızgınlık tespiti Uygun rasyon ve yemleme yönetimi Kayıt sistemi Bulaşıcı hastalıklarla mücadele (Bruselloz, Tüberküloz, Leptospiroz vs.) Sürü yönetimi (buzağı, döl ve süt kayıplarının önlenmesi) Koruyucu hekimlik Parazit mücadelesi (iç ve dış parazitler, kan parazitleri) Uygun barınaklar Ürünün (et-süt, peynir, tereyağı) değerlendirilmesi Eşleştirme programları Eğitim – Eğitim - Eğitim www.egevet.com.tr

Teşekkür ederiz… www.egevet.com.tr info@egevet.com.tr