Ölçme Tekniği Bölüm 16: Basınç Ölçümleri: Basınç Transduceri İ.T.Ü Gemi İnşaatı ve eniz Bilimleri Fakültesi DEN 216 Ölçme Tekniği Bölüm 16: Basınç Ölçümleri: Basınç Transduceri © Hakan Akyıldız, Deniz Teknolojisi Mühendisliği Bölümü

Basınç ölçümlerine nerelerde ihtiyaç duyarız? Basınç üreten cihazlarda (Güç üreten makinalar, türbinler vb.) Pnömatik yada hidrolik olan mekanik elemenlarda Biomadikal uygulamalarda (Kan basıncı gibi) Boru ve tünellerdeki basınç kayıpları Atmosfer şartlarında (hava tahmini, yükseklik) Akım hızlarının dolaylı ölçümlerinde Scuba dalışlarında Ve daha bunun gibi birçok yerde......

Basınç Çeşitleri

Statik ve Dinamik Basınçlar Dinamik Basınç = A’daki basınç – B’deki statik basınç

Transducer Farklı enerjiler arasında dönüşümler yapan elemanlardır ya da bir fiziksel işareti başka bir fiziksel işarete dönüştürürler. Elektriksel olmayan işaretler elektriksel işaretlere dönüştürülerek ölçülürler Transducer çıkışında; ışık, mekanik, termal, elektrik, magnetik, ve kimyasal gibi fiziksel enerji büyüklükleri elde edilebilir. Temel olarak iki çeşit transducer vardır: Aktif(generator) ve pasif(parametrik). Aktif dönüştürücüler: Elektromagnetik, piezoelektrik, termoelektrik, fotoelektrik vb. Olabilir. Pasif dönüştürücüler: Rezistif, endüktif, kapasitif yada frekans Elektriksel olmayan büyüklüklerin ölçümlerinde temaslı ve temassız ölçümler yapılabilir.

Transducer Değişik fiziksel büyüklükler arasındaki dönüşümlerin yapılması ÇIKIŞ► GİRİŞ ▼ IŞIK MEKANİK TERMİK ELEKTRİK MAGNETİK KİMYASAL FİLTRE FOTODİYOT DİŞLİ KUTUSU PİEZO KRİSTAL SICAKLIK DEĞİŞTİRİCİ LED TRANSİSTÖR BOBİN ELEKTROD -ELEKTROLİTİK MAGNETİK DİRENÇ MAGNETİK DEVRE PH-METRE

Transducer Bazı fiziksel büyüklüklerin dönüştürme yöntemleri DİRENÇ DEĞİŞİMİ REAKTANS DEĞİŞİMİ ELEKTRO MAGNETİK YARI İLETKEN DİJİTAL TERMO ELEKTRİK İVME √ YER DEĞİŞTİRME AKIŞ KUVVET RUTUBET SEVİYE BASINÇ SICAKLIK KALINLIK HIZ

Basınç Transduceri Tipleri Sıvı sütunlu manometreler Elastik tüpler, diyaframlar, membranlar (Bunlar deplasman yada gerilme algılayıcı tipinde olabilir) Yarı iletken elemanlar (ön yüklemeli elemanlar) Piezoelektrik elemanlar (kristal kafes şeklindeki gerilmeleri direk olarak voltaja çevirir)

Sıvı Sütunlu Manometreler “U tube” manometre Well-type manometre

Sıvı Sütunlu Manometre

Elastik Tip Manometre

Kadran-tip Manometre Bir ölçüm sistemi olarak kadran tipi manometre

Diyafram tip manometre Basıncı ölçmek için, diyafram sapmalarını tespit etmek gereklidir.

Gerilme Ölçümlü Diyafram Tip

Elastik Tip Manometre Two dummy gages mounted elsewhere

Yarıiletken-Tip Algılayıcılar

Statik Kalibrasyon

Algılayıcı/oyuk Sistem Yanıtı (Helmholz Resonator) Tüp/oyuk sistemin doğal frekansı aşağıdaki şekildedir. C, ses hızı , L ve a tüpün boyu ve alanı, V oyuğun hacmi. Bu sistemde, hava kütle olarak, basınç yay olarak ve tüp de sönümleme elemanı olarak çalışır.